Së bashku me Bashkimin Evropian, duket se dialogu Beograd-Prishtinë aktualisht është në pushime vjetore, deri në fund të gushtit. Nuk ka takime, as bisedime, as konsultime, por ka probleme që nuk kanë të ndalur prej muajsh për serbët e veriut të Kosovës. A do të ketë një kthesë nga shtatori? Siç shkruan gazeta serbe “Blic”, duket se kjo mund të jetë pikërisht ajo që mund të ndodhë, duke pasur parasysh situatën aktuale. Sipas informacioneve të fundit, grupi i punës deri më 1 shtator duhet të përfundojë projektin administrativ me udhëzime për largimin e kryetarëve të komunave në veri të Kosovës, dhe atë me peticion të qytetarëve. Nuk dihet nëse ky do të jetë gjithashtu një hap drejt de-përshkallëzimit të situatës.
Kërkesat e Amerikës
Kjo nuk do të ishte aspak befasi nëse merret parasysh, për shembull, deklarata e fundit e të dërguarit amerikan për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, i cili dy javë më parë, tha se Amerika dhe Bashkimi Europian duan “progres të madh këtë vit”. Edhe Jeffrey Hovenier, ambasadori amerikan në Prishtinë, kishte të njëjtin qëndrim. “Ne duam të shohim dy gjëra. E para është de-përshkallëzimi i situatës në veri të vendit, e dyta është se duam që Kosova dhe Serbia ta zbatojnë plotësisht marrëveshjen e arritur në Ohër. Është e rëndësishme që Kosova të punojë urgjentisht në negociatat me serbët vendas në mënyrë që ata të jenë pjesë e procesit”, tha Hovenier. Që një ofensivë diplomatike perëndimore po përgatitet muajin e ardhshëm, e tregon edhe fakti se Prishtina ka formuar një grup që deri më 1 shtator duhet të përgatisë procedurën për zëvendësimin e katër kryetarëve shqiptarë në komunat serbe në veri të Kosovës. Për shkak të gjithë kësaj, është pothuajse e sigurt se nga shtatori Perëndimi do të punojë intensivisht dhe njëkohësisht për deeskalimin, por edhe për zbatimin e Marrëveshjes së Ohrit, të cilës ata vazhdimisht i referohen.
Vjeshta dinamike
Diplomati Zoran Milivojeviç thekson për gazetën “Blic” se ajo që është e sigurt është se nuk ka pushim për diplomatët perëndimorë, veçanërisht ata amerikanë. “Hovenier hoqi çdo dyshim se SHBA-të do të ndryshonin politikën e tyre për çështjen e Kosovës. Kjo është e rëndësishme për sa i përket iluzioneve tona se veriu i Kosovës mund të fitojë sovranitet”, vlerëson Milivojeviç. Siç thotë ai, Amerika po përgatit presion edhe më të madh ndaj Beogradit dhe Prishtinës në shtator. “Vjeshta do të jetë shumë dinamike pasi Perëndimit po i mbaron koha për shkak të zgjedhjeve të vitit të ardhshëm në BE dhe SHBA. Dëshira e Perëndimit është që të zgjidhet çështja me njohjen de facto të pavarësisë së Kosovës para zgjedhjeve”, analizon Milivojeviç.
Presioni ndaj Beogradit
Megjithatë, thotë ai, edhe Serbia është nën presion. “Beogradi me siguri do të përballet me presione të reja nga Perëndimi, që të mos vihet në dyshim pjesëmarrja e serbëve në zgjedhjet e përsëritura në veri të Kosovës. Megjithatë, Serbia nuk ka kushte për të ndryshuar qëndrimin e saj, që do të thotë se Beogradi është pro dialogut, por nuk është dakord me pikat e Marrëveshjes së Ohrit, që de facto nënkuptojnë njohjen e pavarësisë së Kosovës. Në fund të fundit, Serbia nuk e konsideron të detyrueshme Marrëveshjen e Ohrit dhe është e vendosur që së pari të zbatohet Marrëveshja e Brukselit dhe të formohet Asociacioni i Komunave Serbe”, thekson Milivojeviç. Siç thotë ai, për serbët në Kosovë, de-përshkallëzimi nënkupton “largimin e policisë së Kosovës dhe kryetarëve shqiptarë nga veriu i Kosovës dhe lirimin e të gjithë serbëve të arrestuar”.
Kërkesat për Prishtinën
Analistët shqiptarë nga Kosova, Arbër Fetahu dhe Aljbinot Maljoku, mendojnë se pas pushimeve verore “presioni ndaj Beogradit dhe Prishtinës do të jetë më i madh kur është fjala për zbatimin e planit franko-gjerman”. “Takimet e nivelit të lartë në kuadër të dialogut ndërmjet Kosovës dhe Serbisë nuk janë parë prej disa kohësh dhe për rrjedhojë ende nuk janë bërë hapa konkretë në drejtim të zbatimit të marrëveshjes dhe aneksit të saj për normalizimin e marrëdhënieve”, shkruan gazeta “Blic”, referuar mediave kosovare.
