Arsyeja pse lufta midis Hamasit dhe Izraelit mund të jetë e vështirë për të kuptuar nga të huajt është se tre luftëra po zhvillohen në të njëjtën kohë: një luftë midis hebrenjve izraelitë dhe palestinezëve e përkeqësuar nga një grup terrorist, një luftë brenda shoqërisë izraelite dhe palestineze për e ardhmja, dhe një luftë midis Iranit dhe përfaqësuesve të tij dhe Amerikës dhe aleatëve të saj.
Megjithatë, përpara se të thellohemi në ato luftëra, gjëja më e rëndësishme që duhet mbajtur parasysh për to është se ekziston një formulë që mund të maksimizojë shanset që forcat e mirësjelljes të mbizotërojnë në të tria.
Mendoj se kjo është formula që po shtyn presidenti Joe Biden, edhe nëse ai nuk mund t’i thotë të gjitha publikisht tani – dhe ne të gjithë duhet ta shtyjmë atë me të: që Hamasi të mposhtet; për të kursyer sa më shumë civilë në Gaza; që kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu dhe aleatët e tij ekstremistë të rrëzohen; të kthehen të gjithë pengjet; që Irani të pengohet; dhe që Autoriteti Palestinez në Bregun Perëndimor të forcohet sërish në partneritet me shtetet e moderuara arabe.
Vëmendje e veçantë duhet t’i kushtohet kësaj pike të fundit: Autoriteti i rinovuar Palestinez është gur themeli për triumfin e forcave të moderuara, bashkëjetesës dhe mirësjelljes në të tria luftërat. Është gur themeli për ringjalljen e zgjidhjes me dy shtete.
Ai është gur themeli për krijimin e një baze të qëndrueshme për normalizimin e marrëdhënieve midis Izraelit, Arabisë Saudite dhe botës më të gjerë arabo-myslimane. Dhe është gurthemeli për krijimin e një aleance midis Izraelit, arabëve të moderuar, Shteteve të Bashkuara dhe NATO-s që mund të dobësojë Iranin dhe përfaqësuesit e tij Hamasin, Hezbollahun dhe Houthi-t – asnjëri prej të cilëve nuk ka qëllime të mira.
Fatkeqësisht, siç raportoi të martën korrespondenti ushtarak i Haaretz, Amos Harel, Netanyahu është “i bllokuar nga e djathta ekstreme dhe kolonët, të cilët po bëjnë një luftë të plotë kundër idesë së çdo përfshirjeje të Autoritetit Palestinez në Gaza kryesisht nga frika se SHBA dhe Arabia Saudite do të përdorin një lëvizje të tillë për të rifilluar procesin politik dhe për të nxitur një zgjidhje me dy shtete në një mënyrë që do t’i kërkonte Izraelit të bëjë lëshime në Bregun Perëndimor.
Prandaj, Netanyahu, “nën presionin e partnerëve të tij politikë, ndaloi çdo diskutim të këtij opsioni”.
Nëse Netanyahu është një i burgosur i së drejtës së tij politike, Biden duhet të jetë shumë i kujdesshëm që të mos bëhet i burgosuri i Bibit. Kjo nuk është mënyra për t’i fituar këto tre luftëra menjëherë.
E para dhe më e dukshme nga të treja është raundi i fundit i betejës shekullore midis dy popujve indigjenë – hebrenjve dhe palestinezëve – mbi të njëjtën tokë, por tani me një kthesë: Këtë herë pala palestineze nuk udhëhiqet nga Autoriteti Palestinez, i cili që nga Oslo ka kërkuar një zgjidhje me dy shtete bazuar në kufijtë që ekzistonin para luftës së vitit 1967. Ajo udhëhiqet nga Hamasi, një organizatë militante islamike e dedikuar për çrrënjosjen e çdo shteti hebre.
Më 7 tetor, Hamasi filloi një luftë shkatërrimi. Të vetmet harta që ai mbante nuk kishin të bënin me zgjidhjen me dy shtete, por se si të gjenin sa më shumë njerëz në kibutët izraelitë dhe të vrisnin ose rrëmbenin sa më shumë që të ishte e mundur.
Ndonëse nuk kam asnjë dyshim se përfundimi i sundimit të Hamasit në Gaza – diçka për të cilën çdo regjim arab sunit përveç Katarit po brohorit në heshtje – është i nevojshëm për t’u dhënë si banorëve të Gazës ashtu edhe izraelitëve shpresë për një të ardhme më të mirë, përpjekja e përgjithshme e luftës izraelite do të delegjitimohet dhe do të bëhet e paqëndrueshme nëse Izraeli e bën këtë me shqetësim shumë më të madh për civilët palestinezë.
Pushtimi i Hamasit dhe kundër-pushtimi i menjëhershëm izraelit po shkaktojnë një fatkeqësi humanitare në Gaza që vetëm nënvizon se sa keq i duhet Izraelit një partner legjitim palestinez për të ndihmuar në qeverisjen e Gazës një ditë më pas.
Nëse Netanyahu është i burgosur i së drejtës së tij politike, Biden duhet të jetë shumë i kujdesshëm që të mos bëhet i burgosuri i Bibit
Lufta e dytë, e lidhur ngushtë me të parën, është një luftë brenda shoqërisë palestineze dhe izraelite mbi vizionet e tyre afatgjata.
Hamasi pretendon se kjo është një luftë etnike/fetare midis palestinezëve dhe hebrenjve kryesisht myslimanë dhe qëllimi i saj është një shtet islamik në të gjithë Palestinën nga lumi Jordan deri në Detin Mesdhe. Për Hamasin, fituesi merr gjithçka.
Ekziston një pasqyrim i pikëpamjeve ekstremiste të Hamasit në anën izraelite. Kolonët supremacistë hebrenj të përfaqësuar në kabinetin e Netanyahut nuk bëjnë dallim mes palestinezëve që kanë pranuar Oslon dhe atyre që mbështesin Hamasin.
Ata i shohin të gjithë palestinezët si pasardhës të amalekitëve. Siç shpjegoi revista “Mozaik”, Amalekitët ishin një fis grabitëssh të shkretëtirës, të përmendur shpesh në Bibël, të cilët banonin në Negevin e sotëm verior, afër Rripit të Gazës, dhe jetonin nga plaçkitja.
Ndoshta nuk është për t’u habitur, pra, që disa kolonë hebrenj thjesht nuk mund të ndalojnë së foluri për rindërtimin e vendbanimeve të Gazës.
Ata duan një Izrael të madh nga lumi në det. Netanyahu ka pranuar këto parti të ekstremit të djathtë dhe planin e tyre për të formuar qeverinë e tij, dhe tani ai nuk mund t’i dëbojë ato pa humbur kontrollin e pushtetit.
Në çdo komunitet, megjithatë, keni nga ata që e shohin këtë luftë si një kapitull në një luftë politike midis dy shteteve-kombe, secili me një popullsi të ndryshme që beson në teorinë se lufta nuk duhet të përfundojë me fituesin që i merr të gjitha. Ata parashikojnë një ndarje të vendit në një shtet palestinez me myslimanë dhe të krishterë – madje edhe hebrenj – në Bregun Perëndimor, Gaza dhe Jerusalemin Lindor, duke bashkëjetuar në mënyrë paqësore së bashku me një shtet izraelit me përzierjen e vet të hebrenjve, arabëve dhe druzëve.
Përpjekjet e luftës së Izraelit do të delegjitimohen dhe do të bëhen të paqëndrueshme nëse Izraeli nuk e bën këtë me shqetësim shumë më të madh për civilët palestinezë
Avokatët e dy shteteve janë aktualisht në mbrojtje në të dy komunitetet në betejën e tyre me avokatët e një shteti. Prandaj, është në interesin më të madh të SHBA-së dhe të gjithë të moderuarve që të kthehet modeli alternativ i dy shteteve.
Kjo do të kërkojë një Autoritet Palestinez të rinovuar, i cili është i lirë nga korrupsioni dhe nxitjet antisemite të teksteve shkollore, dhe që ka forca të besueshme qeverisëse dhe sigurie. Këtu duhet të përfshihen menjëherë vende si Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Arabia Saudite, së bashku me SHBA-në.
Çdo zgjidhje me dy shtete në vazhdim është e pamundur pa një Autoritet Palestinez të besueshëm dhe legjitim, të cilit Izraeli i beson për të qeverisur Gazën dhe Bregun Perëndimor pas Hamasit.
Por kjo kërkon jo vetëm pëlqimin e Izraelit, por edhe të palestinezëve për t’u organizuar.
Pa të, fitorja në luftën e tretë është gjithashtu e pamundur. Ajo lufta e tretë më frikëson më shumë.
Është një luftë midis Iranit dhe përfaqësuesve të tij – Hamasit, Hezbollahut, Houthis dhe milicive shiite në Irak – kundër Amerikës, Izraelit dhe shteteve të moderuara arabe të Egjiptit, Arabisë Saudite, Jordanisë, Emirateve të Bashkuara Arabe dhe Bahreinit.
Kjo luftë nuk ka të bëjë vetëm me hegjemoninë, fuqinë e papërpunuar dhe burimet e energjisë, por edhe me vlerat. Izraeli, në rastin më të mirë, dhe Amerika, gjithashtu në të mirën e tij, përfaqësojnë promovimin e koncepteve humaniste perëndimore të fuqizimit të grave, demokracisë multietnike, pluralizmit, tolerancës fetare dhe sundimit të ligjit – të cilat janë një kërcënim i drejtpërdrejtë për teokracinë islamiste misogjene të Iranit. , e cila në baza ditore demonstron një gatishmëri të pamatur për të burgosur apo edhe vrarë gra iraniane sepse nuk i mbulojnë mjaftueshëm flokët.
Çdo zgjidhje me dy shtete është e pamundur pa një Autoritet Palestinez të besueshëm dhe legjitim, të cilit Izraeli i beson për të qeverisur Gazën dhe Bregun Perëndimor pas Hamasit.
Megjithëse aleatët arabë të Amerikës dhe Izraelit nuk janë demokraci – dhe nuk duan të jenë – udhëheqësit e tyre po largohen nga modeli i vjetër i ndërtimit të legjitimitetit përmes rezistencës – rezistencës ndaj Izraelit, Amerikës, Iranit dhe shiitëve të mbështetur nga Irani – dhe më afër ndërtimit të legjitimitetit në fuqizimin e njerëzve të tyre (përmes edukimit, aftësive dhe rritjes së ndërgjegjësimit mjedisor) në mënyrë që ata të mund të realizojnë potencialin e tyre të plotë.
Kjo nuk është në axhendën e Iranit.
Dimensioni i fuqisë së papërpunuar i referohet se kush do të jetë hegjemon, d.m.th. mashkulli alfa në rajon – Irani shiit, i lidhur me Rusinë, e cila po zgjeron ndikimin e saj në Irak, Siri, Liban dhe Jemen, apo shumica sunite në Arabinë Saudite në heshtje. aleancë me Bahreinin, Emiratet e Bashkuara Arabe, Jordaninë, Egjiptin dhe Izraelin, të gjitha të mbështetura nga Amerika.
Në atë luftë të tretë, qëllimi i Iranit është të dëbojë Shtetet e Bashkuara nga Lindja e Mesme, të shkatërrojë Izraelin dhe të frikësojë aleatët arabë sunitë të Amerikës që t’i nënshtrojnë ata ndaj vullnetit të tij.
Në këtë luftë, Amerika po projekton fuqinë e saj përmes dy grupeve tona të aeroplanmbajtësve të vendosur tani në Lindjen e Mesme. Ndërkohë, Irani na kundërshton me atë që unë e quaj “transportues tokësor” – një rrjet përfaqësuesish në Liban, Siri, Gaza, Bregun Perëndimor, Jemen dhe Irak që shërbejnë si një platformë për sulmet me raketa ndaj forcave amerikane dhe Izraelit që janë po aq vdekjeprurëse. si ato nga aeroplanmbajtëset tona.
Kjo luftë e tretë filloi të përshkallëzohej më 14 shtator 2019, kur Irani nisi një sulm të guximshëm të paprovokuar me dron mbi Abikaik dhe Quraish, dy objektet kryesore të përpunimit të naftës Saudite Aramco. Administrata e Donald Trump nuk bëri asgjë.
“Ishte një sulm ndaj Arabisë Saudite, nuk ishte një sulm ndaj nesh”, tha Trump.
Më 17 janar 2022, milicia pro-iraniane Houthi në Jemen sulmoi Emiratet e Bashkuara Arabe me raketa dhe drone, duke shkaktuar një zjarr pranë aeroportit të Abu Dhabi dhe një shpërthim të tankeve të karburantit që vrau ata njerëz. Përsëri, SHBA nuk u përgjigj.
Prandaj, nuk është për t’u habitur që Hamasi guxoi të nisë një sulm vrasës në kufirin perëndimor të Izraelit më 7 tetor; menjëherë pasi Hezbollahu, përfaqësuesi i Iranit, filloi sulmet e përditshme me raketa përgjatë kufirit verior të Izraelit; dhe Houthi-t filluan të lëshojnë dronë në pjesën jugore të Izraelit, duke kapur gjithashtu një anije në Detin e Kuq dhe duke sulmuar dy të tjera.
Unë besoj se kontrolli që regjimi klerik i Iranit që urren hebrenjtë ka mbi Izraelin nga perëndimi, veriu dhe jugu është një kërcënim ekzistencial për Izraelin. Gjithçka që i duhet Iranit është që Hamasi, Hezbollahu dhe Houthi të lëshojnë një raketë kundër Izraelit një herë në ditë dhe dhjetëra mijëra izraelitë do të refuzojnë të kthehen në shtëpitë e tyre përgjatë zonave kufitare që janë nën zjarr. Shteti do të tkurret – ose ndoshta edhe më keq.
Merrni për shembull hulumtimin e ekonomistit izraelit Dan Ben-David, i cili drejton Institutin Shoresh për Kërkime Sociale-Ekonomike në Universitetin e Tel Avivit. Në një vend me nëntë milionë banorë ku hebrenjtë ortodoksë përfaqësojnë 21 për qind të udhëheqësve të Izraelit dhe 23 për qind janë arabë izraelitë që ndjekin shkollat publike të pafinancuara kronike, Ben David thekson se “më pak se 400,000 njerëz janë përgjegjës për faktin se Izraeli mbetet pjesë e botës së zhvilluar.”.
Po flasim për studiues, shkencëtarë, teknologë, zhvillues dhe novatorë kryesorë izraelitë që drejtojnë ekonominë dhe industrinë e mbrojtjes të këtij vendi fillestar. Sot, shumica dërrmuese janë shumë të motivuara dhe mbështetëse të qeverisë izraelite. Megjithatë, nëse Izraeli nuk mund të mbajë kufij të qëndrueshëm ose rrugë detare, disa nga këta 400,000 do të emigrojnë.
“Nëse masa kritike vendos të largohet, pasojat për Izraelin do të jenë katastrofike”, tha Ben-David. “Në fund të fundit” 2017. 92 për qind e të ardhurave totale të tatimit mbi të ardhurat vinin nga vetëm 20 për qind e të rriturve” – me ata 400,000 njerëz përgjegjës për krijimin e motorit të pasurisë që gjeneroi atë 92 për qind.
Nëse Irani largohet me këtë, tendenca e tij për të ushtruar presion ndaj rivalëve të tij nëpërmjet transportuesve tokësorë vetëm do të rritet. Izraeli mund të bëjë një luftë të ashpër dhe është në gjendje të godasë thellë në Iran. Megjithatë, për të thyer përfundimisht kontrollin në rritje të Iranit, Izraelit i duhen aleatë nga Shtetet e Bashkuara, NATO dhe shtetet e moderuara arabe. Dhe Shtetet e Bashkuara, NATO dhe vendet e moderuara arabe kanë nevojë për Izraelin.
Izraeli dhe mbështetja e tij amerikane nuk mund të krijojnë një aleancë rajonale të qëndrueshme pas Hamasit ose të stabilizojnë përgjithmonë Gazën ndërsa Benjamin Netanyahu sundon si kryeministër i Izraelit.
Megjithatë, një aleancë e tillë nuk do të realizohet nëse Netanyahu i përmbahet politikës së tij për të minuar Autoritetin Palestinez në Bregun Perëndimor – në thelb duke e shtyrë Izraelin dhe shtatë milionë hebrenjtë e tij për të kontrolluar pafundësisht pesë milionë palestinezët në Gaza dhe Bregun Perëndimor. Forcat pro-amerikane në rajon dhe Joe Biden nuk mund dhe nuk do të marrin pjesë në këtë.
Kështu që e mbyll aty ku e nisa, vetëm tani shpresoj që tre gjëra të jenë plotësisht të qarta.
1. Çelësi i fitores në të tria luftërat është një Autoritet Palestinez i moderuar, efektiv dhe legjitim që mund të zëvendësojë Hamasin në Gaza, të jetë një partner aktiv dhe i besueshëm për një zgjidhje me dy shtete me Izraelin dhe në këtë mënyrë të mundësojë Arabinë Saudite dhe myslimanët e tjerë arabë. shtetet për të justifikuar normalizimin e marrëdhënieve me shtetin hebre.shtet dhe izolojnë Iranin dhe përkrahësit e tij.
2. Problemi më i madh është koalicioni i ekstremit të djathtë të Hamasit dhe Netanyahut, të cilët refuzojnë të bëjnë asgjë për të rindërtuar, e lëre më të zgjerojnë rolin e Autoritetit Palestinez.
3. Izraeli dhe mbështetja e tij nga SHBA-ja nuk mund të krijojnë një aleancë rajonale të qëndrueshme pas Hamasit ose të stabilizojnë përgjithmonë Gazën ndërsa Benjamin Netanyahu sundon si kryeministër i Izraelit./ Marrë nga New York Times
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘Zemra’ e Evropës, e rrezikuar nga lufta civile
“Profecitë” e fundit të Henry Kissinger!
