Tensione të reja po shfaqen në horizont në Amerikën Latine. Referendumi i mbajtur në Venezuelë për të ardhmen e Esequibo-s, territorit mes Guajanës dhe Venezuelës, përfundoi me “një fitore dërrmuese për pro dhe një pjesëmarrje historike mbi 10.554.320 vota”, njoftoi presidentja e Këshillit Kombëtar Zgjedhor (Cne), Elivis Amoroso. Esequibo, i pasur me burime natyrore, aktualisht është nën administrim nga Guajana, por pretendohet nga Venezuela si territor i veti. Tani lidershipi venezuelian ka marrë mbështetjen popullore dhe kjo, shumë frikësohen, mund ta shtyjë Karakasin të përfundojë rianeksimin. Edhe duke përdorur, në këtë rast, metoda të patoleruseshme, duke rrezikuar të hapë një front të ri lufte në një botë goxha të trazuar nga dy konflikte të tjera.
Referendumi
“Fitorja në referendumin mbi Esequibo ishte dërrmuese dhe me të ne hodhëm hapat e parë drejt një faze të re, të fuqishme, historike që forcon ambicien tonë për sovranitet mbi Esequibo” dhe në të njëjtën kohë është një “humbje e qeverisë së Guajanës dhe kompania amerikane ExxonMobil që shfrytëzon ilegalisht burimet e naftës të atij territori”, deklaroi presidenti i Venezuelës, Nicolás Maduro, i cili përshëndeti sonte rezultatin e referendumit konsultativ. Një referendum që do t’i jepte popullit “dritën jeshile” për pyetjen më të rëndësishme: atë që kërkoi mbështetje për propozimin për krijimin e një shteti të quajtur Guajana Esequiba për t’u integruar në Federatën Venezueliane, i cili do të ishte pranuar me 93% Po, kundrejt 4.07% Jo. Para një turme në Plaza Bolívar në Karakas, Maduro nuk shqiptoi ndonjë kërcënim të veçantë, duke pretenduar se “ishte një fitore që bashkoi atdheun, pa diskriminim dhe pa partizanë”. Dhe për këtë ai falënderoi të gjithë ata që morën pjesë në ndërtimin e suksesit të shënuar në referendum, duke përfshirë edhe partitë opozitare që “i bindën militantët e tyre të votonin”, duke thënë se ishte edhe fitorja e tyre.
“Thesari i naftës”
Udhëheqësi Chavista e ka paralajmëruar vazhdimisht Guajanën, e cila aktualisht administron 160,000 kilometra katrorë të pasur me naftë të Esequibo, për përpjekjen për të vënë në siklet Venezuelën duke vazhduar ta konsiderojë çmimin e 1899 të vlefshëm, duke e çuar çështjen në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë dhe në vend të kësaj duke refuzuar njohjen e marrëveshjes së nënshkruar nga Karakas dhe Georgetown në 1966 në Paris për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve përmes dialogut dypalësh. Pasi e konsideroi Guajanën një peng të Shteteve të Bashkuara dhe kompanive të naftës amerikane të cilave presidenti i Guyanez Irfaan Ali dyshohet se ua shiti vendin, Maduro argumentoi se që kur puset e naftës u zbuluan në rajonin e diskutueshëm “ExxonMobil ka futur në xhep 22,000 milionë dollarë, ndërsa Guajana ka marrë vetëm 3000 milionë”. Në frontin tjetër, para rezultatit të referendumit, Ali i ishte drejtuar kombit duke i siguruar se “nuk kemi asgjë për t’u frikësuar në ditët dhe muajt në vijim”, sepse “qeveria ka bërë një punë të madhe për të mobilizuar mbështetjen ndërkombëtare në favorin tonë.”
Rreziku për luftë
Duke përsëritur politikën e tij të shtrirë ndaj kombit fqinj, kreu i shtetit aludoi për mobilizimin ushtarak ekzistues në Venezuelë, duke treguar se megjithatë “vigjilenca jonë do të forcohet, kështu që ne po punojmë 24 orë në ditë për të siguruar që kufijtë tanë të mbeten të paprekur dhe që njerëzit dhe vendi ynë të mbeten të sigurt.” Nëse Venezuela do të përpiqej vërtet të aneksonte Essequibo-n, mund të destabilizonte të gjithë rajonin. Vende si Brazili apo Uruguai mund të detyrohen të zgjedhin të mbajnë anë në këtë konflikt territorial. Por Maduro, me kërcënimin e aneksimit mund të jetë gjithashtu duke luajtur blofin pasi Venezuela mund të mos ketë mjetet për të kapur territorin. Presidenti i Venezuelës e di se një veprim i tillë do t’i shtynte Shtetet e Bashkuara të rivendosin sanksionet që Uashingtoni sapo ka hequr mbi eksportet e naftës. Ekonomikisht shumë e brishtë, Venezuela mund dhe duhet të mendojë dy herë përpara se të marrë një rrezik të tillë.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
