Çdo pesë vjet, politikanët kryesorë europianë shqetësohen për rritjen e radikalëve dhe populistëve përpara zgjedhjeve në BE. Por më pas, rreziku befas duket se zhduket pasi forcat tradicionale të qendrës së majtë dhe të qendrës së djathtë që ndërtuan Bashkimin Evropian krijojnë koalicione që mbajnë larg partitë më radikale. Siç shkuan “Politico”, kjo nuk ka gjasa të ndodhë këtë herë. Në vitin 2024, rritja e krahut të djathtë në sondazhe duket më e madhe dhe më e guximshme, me një që parashikon se e djathta nacionaliste dhe e djathta ekstreme mund të marrë gati një të katërtën e vendeve në Parlamentin Evropian në qershor. Edhe nëse qendra e djathtë – aktualisht mendohet se do të dalë e para në zgjedhje – refuzon të formojë një koalicion qeverisës me parti gjithnjë e më të fuqishme ekstreme, ka ende një shans të madh që e djathta ekstreme, për herë të parë, të jetë në gjendje të ndikojë në politikën e Evropë. Kjo do t’i mundësojë asaj të kërcënojë vlerat e shenjta të BE-së për sundimin e ligjit dhe të drejtat e njeriut, dhe të bllokojë apo edhe të përmbysë ligjet kryesore të gjelbërta dhe të klimës.
Sondazhi në Francë
Sondazhi i fundit i kryer mes votuesve në Francë parashikon se e djathta ekstreme e Francës do të shënojë rezultatin e saj më të mirë në histori në zgjedhjet e ardhshme për Parlamentin Evropian. Fronti Kombëtar i ekstremit të djathtë, i udhëhequr nga deputeti në largim i Parlamentit Evropian (PE) Jordan Bardell, mund të fitojë 33 për qind të votave, ndërsa partia e ekstremit të djathtë Reconquête! mori 6 për qind, sipas një sondazhi nga kompania Portland Communications. Kështu, Fronti Kombëtar do të ishte shumë përpara koalicionit centrist, i cili përfshin Partinë e Rilindjes së presidentit francez Emmanuel Macron dhe parashikohet të marrë një 14 për qind të votave të vogla. Sondazhi u krye online në fund të janarit, ndërkohë që në Francë po zhvillohej një protestë e madhe fermerësh, ku morën pjesë 1034 të anketuar, duke përbërë një “kampion politikisht përfaqësues”.
5 shtete në rrezik
Sondazhi i opinionit publik është kryer edhe në Itali, Holandë, Gjermani dhe Poloni dhe janë marrë rezultate të ngjashme. Partitë e ekstremit të djathtë pritet të ecin mirë kudo, përveç Polonisë, ku Koalicioni Qytetar liberal i kryeministrit Donald Tusk parashikohet të marrë 35 për qind të votave. Sipas sondazhit të fundit, në Gjermani Alternativa për Gjermaninë (AfD) e ekstremit të djathtë duhet të fitojë 17 për qind të votave, krahasuar me 11 për qind në zgjedhjet e BE-së të vitit 2019. “BE po shkon në zgjedhje me qytetarët që janë thellësisht pesimistë,” tha Drejtoresha Ekzekutive e Portland Communications, Victoria Dean, duke shtuar se votuesit janë “të shqetësuar për problemet që janë të vështira për t’u zgjidhur”. Në Francë, Gjermani, Itali dhe Poloni, rritja e kostos së jetesës është çështja më e rëndësishme përpara zgjedhjeve, ndërsa votuesit holandezë janë më të shqetësuar nga kriza e strehimit. Problemi i dytë që shqetëson më së shumti votuesit në Francë, Gjermani dhe Holandë është çështja e emigrimit dhe kujdesi shëndetësor në Itali dhe Poloni. Në të gjitha vendet përveç Polonisë, shumica e njerëzve thanë se ishin të pakënaqur me drejtimin që po merrte vendi i tyre. Në të pesë vendet, shumica e njerëzve thanë se do ta bazonin votën e tyre në përgjigjen e politikanëve ndaj problemeve të brendshme dhe jo të BE-së.
Epoka e re
Problemi dhe rreziku nuk ka të bëjë vetëm me vendet në Parlamentin Evropian. Këshilli Evropian, i përbërë nga krerët e qeverive të bllokut, drejton drejtimin politik të bllokut dhe drejton Komisionin e fuqishëm Evropian i cili propozon ligje të reja. Rreth tryezës së Këshillit Evropian janë tashmë kryeministrja e ekstremit të djathtë të Italisë Giorgia Meloni, njeriu i fortë i Hungarisë Orban dhe aleati i tij populist sllovak Robert Fico; Geert Wilders është duke negociuar një koalicion në Holandë pas fitores së tij elektorale atje vitin e kaluar. Një diplomat i BE-së tha se “këtë herë nuk do të jetë e lehtë të hidhen poshtë përfitimet e së djathtës ekstreme dhe përshtypja është se një epokë e re do të fillojë”.
