Në NATO ka nisur procesi për zgjedhjen e sekretarit të përgjithshëm të ardhshëm, i cili do të zëvendësojë Jens Stoltenberg, që do të largohet nga posti vjeshtën e ardhshme. “Aleatët janë të interesuar të përfundojnë procesin e përzgjedhjes ndoshta në tremujorin e parë të këtij viti kalendarik, nëse është e mundur,” parashikoi në një konferencë Përfaqësuesja e Përhershme e SHBA në NATO, Julianne Smith. Një Sekretar i ri i Përgjithshëm do të merrte detyrën në një moment kritik, ashtu si edhe Stoltenberg. Ndërsa aleanca është zgjeruar nga 12 vende origjinale në vitin 1949 në 31 në ditët e sotme me pranimin e mundshëm të Suedisë në të ardhmen e afërt, po ashtu është rritur edhe shtrirja dhe natyra e kërcënimeve. Sot, edhe pse lufta kundër Rusisë mbetet imperativi i saj thelbësor, lidhja e sigurisë në ato që më parë konsideroheshin teatro të veçantë-Euro-Atlantiku dhe Indo-Paqësori ka zgjeruar ambicien e sfidave për të përfshirë zona të tilla si Deti i Kinës Jugore. Për më tepër, teknologjitë në zhvillim, fushatat e dezinformimit dhe armatizimi në rritje i varësive tregtare po krijojnë sfida të epokës së re.
Kandidati favorit
Për sa i përket emrit, interesi i shprehur nga ish-kryeministri holandez Mark Rutte, tashmë i konsideruar nga të gjithë si favorit, nuk është sekret. Po, pikërisht ai Rutte që ka një “çështje të hapur” me Italinë, i njohur për shpërthimet e tij kundër Romës, siç kujton media italiane “Libero Quotidiano”. Mark Rutte, ka mbajtur lidhje të ngushta me SHBA-në dhe ka 13 vjet përvojë si kryeministër deri në zgjedhjet e përgjithshme në nëntor 2023. Megjithatë, anëtarët e tjerë të NATO-s mund të mos duan të zgjedhin sërish një holandez, pasi NATO ka pasur tashmë tre krerët e mëparshëm nga ky vend. Për më tepër, pavarësisht se ka dhuruar bujarisht për Ukrainën, shifrat e tmerrshme të vendit të tij për shpenzimet e mbrojtjes, vetëm 1.7 përqind e PBB-së në 2023-n, nuk e favorizojnë Rutte. Politikani ka marrë reagimet e para pozitive nga zyrtarët perëndimorë pasi ka shpallur interesimin e tij për këtë post, thotë “Politico”. Kreu i qeverisë holandeze mund të marrë mbështetje të gjerë, thanë tre zyrtarë të lartë evropianë. “Rutte sjell avantazhin e të qenit një politikan me shumë përvojë. Ai mund të shihet nga vendet më të mëdha anëtare si një zgjidhje e mirë kompromisi,” tha Ben Schreer, drejtor ekzekutiv i zyrës në Berlin të Institutit Ndërkombëtar për Studime Strategjike.
Sfidat e holandezit
Sipas asaj që raporton “La Stampa”, e vetmja gjë që mungon është po e Turqisë, e cila “po përpiqet të marrë kompensim për të dhënë “dritën jeshile”. Turqia do të sigurohet që Rutte, ose ndonjë kandidat tjetër, nuk do të ketë një paragjykim ndaj anëtarëve të Bashkimit Evropian të aleancës, dhe veçanërisht se ai nuk do të gjunjëzohet ndaj presionit nga vendet anëtare të BE-së, Greqisë dhe Qipros, thanë njerëzit që folën në kushti i anonimitetit kur diskutohet për një çështje delikate. Të dy vendet mbeten në mosmarrëveshje me Ankaranë për konflikte të gjata territoriale. Turqia gjithashtu dëshiron që Rutte të lejojë që Ankaranë të përfshihet në partneritetet e NATO-s me BE-në dhe të sigurohet që nuk do të ketë kufizime të eksportit të mbrojtjes midis aleatëve të NATO-s, thanë burimet pranë presidentit turk. Turqia ende nuk i ka komunikuar listën e saj të kërkesave Rutte, thanë ata. Udhëheqësi holandez dhe presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan kanë zbutur marrëdhëniet e tyre dhe kanë rivendosur lidhjet pasi tensionet mes dy vendeve u ndezën në vitin 2017. Për më tepër, mandati i Stoltenberg do të skadojë më 1 tetor dhe “Rutte është aktualisht në detyrë si kryeministër për çështjet aktuale, duke qenë se nuk është bërë ende i mundur formimi i një qeverie në Holandë pas zgjedhjeve të nëntorit të kaluar. Gjinia e Rutte mund të jetë gjithashtu një pengesë për emërimin, pasi disa në Aleancë duan të shohin një grua në postin e Sekretarit të Përgjithshëm për herë të parë në histori. Sakaq, presidentja e KE Ursula Von der Leyen, e përmendur si favorite thuhet se do të refuzojë publikisht postin së shpejti.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A është Edi Rama pjesë e garës për të zëvendësuar Jens Stoltenberg?
