Ndërsa lufta e Izraelit me Hamasin hyn në muajin e saj të katërt, disa izraelitë janë gjithnjë e më të zemëruar me kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu dhe dështimin e qeverisë së tij për të liruar pengjet e mbetura në Rripin e Gazës.
Protestuesit izraelitë kërkuan dorëheqjen e tij, ndërsa dhjetëra familje pengjesh sulmuan parlamentin izraelit më 22 janar 2024, duke kërkuar një marrëveshje për lirimin e tyre.
Si po ndryshon opinioni publik izraelit për luftën?
Për tre muajt e parë apo më shumë, izraelitët, veçanërisht izraelitët hebrenj, mbështetën fuqishëm luftën dhe qëllimin e deklaruar të qeverisë për të mposhtur dhe shpërbërë Hamasin. Ai konsensus dhe unitet po shuhet shpejt.
Netanyahu pretendon se vazhdimi i luftës është mënyra më e mirë për të liruar pengjet, por një numër në rritje i izraelitëve, përfshirë familjet e pengjeve, thonë se çdo ditë që vazhdon konflikti, jeta e tyre është në rrezik më të madh.
Ka gjithashtu dyshime në rritje nëse Izraeli mund ta mposhtë dhe shkatërrojë me të vërtetë Hamasin.
Hamasi ekziston ende
Pas më shumë se tre muaj luftimesh, grupi islamik ende ekzistn dhe po qëllon me raketa në drejtim të Izraelit. Ndërsa ushtria izraelite ka vrarë komandantët e nivelit të mesëm të Hamasit, udhëheqësit e saj janë ende gjallë dhe në gjendje të veprojnë.
Netanyahu nuk dëshiron t’i japë fund luftës, sepse kryeministri izraelit është gjerësisht jopopullor në Izrael
Shumë izraelitë, duke përfshirë disa nga mbështetësit e tij në të djathtë, e konsiderojnë atë përgjegjës për serinë e dështimeve që çuan në pushtimin masiv dhe sulmin e tmerrshëm të Hamasit më 7 tetor 2023.
Për të rivendosur mbështetjen e brendshme, shpresa e vetme e Netanyahu është të vazhdojë luftën dhe të përpiqet të arrijë “fitoren totale” të premtuar ndaj Hamasit. Nëse nuk arrin ta bëjë këtë së bashku me lirimin e pengjeve, partia Likud ka të ngjarë të humbasë zgjedhjet e ardhshme dhe të jetë jashtë pushtetit.
Por si ndikon ky presion politik në reagimin e Netanyahut ndaj konfliktit?
Për të mbajtur të bashkuar koalicionin qeverisës dhe për të shmangur zgjedhjet, ai duhet të qetësojë partitë e ekstremit të djathtë dhe ultra-ortodokse në qeverinë e tij.
Për partitë ultra-ortodokse, kjo do të thotë të sigurojnë që votuesit e tyre të marrin subvencionet bujare shtetërore dhe përfitimet e mirëqenies nga të cilat varen, pa kërkuar që ata të shërbejnë në ushtrinë izraelite, ndryshe nga hebrenjtë e tjerë izraelitë dhe të ruajnë status quo-në fetare në Izrael.
Ai ka nevojë për të djathtën ekstreme
Për partitë e ekstremit të djathtë, kjo do të thotë mbështetje për kolonët izraelitë në Bregun Perëndimor dhe zgjerimin e vendbanimeve atje, dhe gjithashtu parandalimin e çdo veprimi që do të forconte Autoritetin Palestinez, nga i cili e djathta ekstreme dëshiron të heqë qafe.
Për të mbajtur aleatët e tij të ekstremit të djathtë në qeveri, Netanyahu duhet të bllokojë çdo plan të pasluftës që do t’i jepte Autoritetit Palestinez kontrollin e Gazës.
Vetëm diskutimi i situatës së pasluftës në Gaza konsiderohet tradhti për kryeministrin izraelit, sepse e djathta ekstreme po i bën thirrje Izraelit të rivendosë vendbanimet hebraike atje.
Administrata e Biden kundërshton çdo prani afatgjatë izraelite në Gaza dhe dëshiron që një Autoritet Palestinez “i rinovuar dhe modernizuar” të kthehet për të marrë përfundimisht kontrollin e enklavës.
Mënyra e vetme që Netanyahu t’i kapërcejë këto presione konfliktuale është të shmangë sa më shumë që të jetë e mundur çdo diskutim për qeverisjen e pasluftës të Rripit të Gazës.
Kryeministri izraelit tha vetëm se Izraeli duhet të ketë kontrollin e sigurisë mbi Gazën, por ajo që nënkupton në të vërtetë është plotësisht e paqartë.
Por në çfarë po fokusohen gjithnjë e më shumë shumica e izraelitëve në lidhje me luftën?
Shumica e hebrenjve izraelitë fokusohen në fatin e pengjeve dhe viktimave ushtarake izraelite, këto janë historitë që dominojnë mbulimin e mediave izraelite.
Fati i pengjeve dhe ushtarëve
Familjet e pengjeve janë kujdesur që gjendja e tyre të mos harrohet. Dhe fakti që disa nga të liruarit në nëntor po rrëfejnë përvojat e tyre të tmerrshme në robëri, gjithashtu e mban vëmendjen e publikut të përqendruar tek ata që janë ende në Gaza.
Vdekjet e ushtarëve izraelitë gjithashtu marrin shumë vëmendje, më 23 janar, ushtria izraelite shënoi ditën e saj më vdekjeprurëse që nga fillimi i luftës, kur u vranë 24 ushtarë të saj.
Shumica e hebrenjve izraelitë kanë shërbyer në ushtri dhe kanë anëtarë të familjes ose miq që shërbejnë aktualisht. Ata janë shumë të lidhur me forcat e armatosura dhe vdekjet e ushtarakëve kanë një ndikim shumë të fortë në shoqërinë izraelite.
Ajo që shumica e izraelitëve nuk fokusohen është vuajtja e civilëve palestinezë në Gaza. Shumë nuk e dinë as se çfarë po ndodh atje sepse ka pak mbulim të çështjes në mediat izraelite.
Familjet e pengjeve po flasin kundër qeverisë izraelite dhe dështimit të saj për të liruar pengjet. A është presion për Netanyahu?
Ka një efekt të fortë. Ka një ndjeshmëri të madhe për atë që po kalojnë këto familje. Ekziston gjithashtu një mendim i fortë se shteti ka një detyrim moral për të shpëtuar qytetarët e tij, përfshirë ushtarët e tij.
Shumë njerëz besojnë se shteti në thelb i dështoi qytetarët e tij më 7 tetor, sepse nuk arriti të parandalonte apo ndalonte masakrën dhe rrëmbimet që ndodhën.
Një plagë e hapur
Prandaj, tani është detyrë e veçantë e qeverisë të sjellë pengjet në shtëpi.
Edhe nëse Izraeli mposht Hamasin, por nuk i liron pengjet, do të lërë një plagë të hapur në shoqërinë izraelite dhe do të dëmtojë, në mos të prishë marrëdhëniet midis shtetit izraelit dhe qytetarëve të tij.
Pse ushtria nuk ka gjasa të lirojë pengjet?
Pengët po mbahen në tunele. Ata kanë të ngjarë të lëvizin shpesh, kështu që pothuajse e pamundur të dallohen.
Edhe nëse do të gjendeshin, do të ishte vërtet shumë e vështirë t’i arrije ata përpara se robëruesit t’i vrisnin.
Nevoja për një marrëveshje
Mundësia e vetme për lirimin e tyre është një marrëveshje e re me Hamasin. Por do të jetë shumë e vështirë për Netanyahu të pranojë kushtet e saj, veçanërisht një fund të luftës.
Kryeministri izraelit dhe ministri i mbrojtjes argumentojnë se sa më shumë presion ushtarak të marrë Hamasi, aq më shumë ka gjasa që të pranojë një marrëveshje me kushte të pranueshme për Izraelin.
Por anëtarët e tjerë të kabinetit të luftës dhe një numër në rritje i izraelitëve, tani besojnë se Izraeli duhet të arrijë një marrëveshje për të liruar pengjet pa marrë parasysh koston, edhe nëse kjo do të thotë t’i japë fund luftës pa mposhtur Hamasin.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A do ta ndëshkojë SHBA-ja Izraelin?
Benjamin Netanyahu zhvillon bisedën e parë telefonike me Vladimir Putin
