Janë 29 mijë profesionistë të lirë, një pjesë të rregjistruar si të vetëpunësuar, që kanë një NIPT si persona fizikë
Në 5 vjet (2019-2023,) kanë xhiruar 3.3 miliardë euro, me shtetin që ka marrë prej tyre vetëm 34 milionë euro, kryesisht si sigurime shoqërore me pagë minimale
Ende asnjë nga juristët dhe ekonomistët që çuan në Gjykatën Kushtetuese shfuqizimin e pjesshëm të ligjit të ri për të ardhurat, nuk është shprehur publikisht, se sa e duan ata të jetë niveli i tatimit mbi fitimin e profesionistëve të lirë: zero, apo më pak se 15 përqind, sa është sot?
Sipas Ministrisë së Financave, kemi 169 profesione të ndryshme të lira(mjekë, dentistë, infermierë, fizioterapistë, juristë, avokatë, kontabilistë, arkitektë, veterinerë, fotografë, kameramanë, hidraulikë, marangozë, taksistë, blogerë, etj.). Të gjithë këta profesionistë të lirë janë ndarë në 26 kategori.
Në 5 vjet (2019-2023) kanë xhiruar 3.3 miliardë euro, me shtetin që ka marrë prej tyre vetëm 34 milionë euro, si sigurime shoqërore me pagë minimale
Po sipas Ministrisë së Financave, janë 29 mijë profesionistë të lirë, një pjesë të rregjistruar si të vetëpunësuar, që kanë një NIPT si persona fizikë. Që nga marsi i vitit të kaluar, Ministria ka qarkulluar një draft ligj për ndryshime në ligjin “Për të Ardhurat”, ku profesionet e lira tatohen nga data 1 janar 2024, me 15 përqind mbi fitimin e tyre.
Profesionet e lira në Shqipëri
Mjekë 1,800 vetë
Infermierë, fizioterapistë, etj. 2,400 vetë
Specialistë të IT, kodistë, etj. 3,100 vetë
Avokatë, juriste, auditues ligjorë, financierë
ekspertë kontabël, ekonomistë, etj. 3,250 vetë
Të tjerë(elektriçiste, muratore, marangoze, blogere, etj.) 19,400 vetë
TOTALI Rreth 29,000 vetë
Gjatë këtij muaji, tatimet kanë shpërndarë njoftime në pjesën e rregjistruar në shtet të 29 mijë të vetëpunësuarve, duke u bërë atyre me dije këstet për parapagimin e tatim-fitimit për 9 muajt prill-dhjetor 2024, në bazë të vetëdeklarimeve të tyre, mbi të ardhurat që kanë realizuar gjatë vitit 2023.
Shqetësimet e profesionistëve të lirë
Sigurisht, goditja psikologjike është shumë e fortë për ta, pasi kjo kategori ofrues shërbimesh, profesionistët e lirë, ishin mësuar që shumica t’i paguanin shtetit në muaj vetëm sigurimet shoqërore mbi një pagë minimale të deklaruar. Diçka në 3 mijë e pesëqind lekë të vjetra në muaj.
Tani u vjen njoftimi shumëfish më i lartë, pasi kanë hyrë në rregjimin e tatimit mbi të ardhurat që marrin, shumicën, duke e konsideruar ligjërisht si të vetëpunësuar.
Shqetësimet e profesionistëve të lirë
Ligji i ri shkel Kushtetutën, duke diferencuar përpara ligjit një kategori të caktuar të qytetarëve, duke favorizuar një profesion/sektor(biznesin e vogel tregtar) dhe duke trajtuar ndryshe një profesion tjetër (profesionet e lira)
Demton moralin shoqeror: a duhet konsideruar informaliteti dhe evazioni i profesionistëve të lirë, si e keqja e sistemit fiskal në Shqipëri?
Shkakton pasiguri dhe kaos në strukturat e bizneseve. Sjell humbje besimi tek sistemi fiskal dhe drejtesia tatimore
Rrit mundesite per evazion dhe korrupsion
Ndikon negativisht në pjesën më vitale të sektorit te shërbimeve, duke tkurrur 12-14 përqind ekonominë e bizneseve te vogla dhe duke lënë hapësira për t’u shfrytëzuar nga bizneset e mëdha.
Shumë kontabilistë dhe juristë janë shprehur se përmbajtja juridike e njoftimeve të tatimeve për llogaritjen e parapagimit është e gabuar, si dhe që nuk zbatohet korrekt ligji i ri, që njeh zbritjen e shpenzimeve me 30 përqind. Ekspertë të tatimeve sqarojnë se kjo lehtësi do të zbatohet nga marsi 2025, pas deklarimit me formularë të rinj, në fund të këtij viti, dhe se, në ato raste kur ai është paguar më shumë, do të kompensohet.
Instituti i Kontabilistëve të Miratuar ka depozituar në Gjykatën Kushtetuese kërkesën për shfuqizim të pjesshëm të Ligjit Nr. 29/2023 “Për Tatimin mbi të Ardhurat”, duke e konsideruar atë jo kushtetues.
Profesionistët e lirë në fakt do paguajnë sa gjysma e të punësuarve në shtet dhe privat
Ekspertë të Ministrisë së Financave shprehen se barra tatimore e skemës së re për profesionet e lira si të vetëpunësuar, është sa gjysma e asaj që paguajnë të punësuarit në privat dhe në shtet. Sipas tyre, norma efektive e tatimit për ofruesit e shërbimeve(kështu i quajnë teknikisht, në tatimet tona, profesionistët e lirë) është dy herë më e ulët, nga çfare paguajnë të punësuarit në privat apo në shtet, për pagën që marrin.
Sa i japin shtetit profesionistët e lirë dhe sa të punësuarit ?
I punësuar Profesionist i lirë (i vetëpunësuar)
Paga bruto 80.000 Lek/muaj 8.1% 3.9%
Paga bruto 100.000 Lek/muaj 9.1% 6.0%
Paga bruto 150.000 Lek/muaj 10.4% 6.3%
Paga bruto 250.000 Lek/muaj 13.4% 8.7%
Ende asnjë nga juristët dhe ekonomistët që çuan në Gjykatën Kushtetuese shfuqizimin e pjesshëm të ligjit të ri “Për Tatimin mbi të Ardhurat”, nuk është shprehur publikisht, se sa e duan ata të jetë niveli i tatimit mbi fitimin e profesionistëve të lirë: zero, sa ishte përpara 1 janarit 2024, apo më pak se 15 përqind, sa është sot? Për shembull, 5 përqind, 8 përqind apo 10 përqind.
Cila palë ka të drejtë? Po ia lëmë qytetarit ta vendosë.
