Me gatishmëri dhe gjakftohtësi, Greqia po shikon peizazhin e ri politik të formuar në Turqi nga rezultati negativ i zgjedhjeve komunale për Tayyip Erdogan, pasi aktualisht nuk ka shenja ndryshimi politikash.
Dhe vlerësohet se përpjekja e liderit turk për të përmbysur këtë klimë nuk do të lërë të paprekur edhe zgjedhjet e tij të politikës së jashtme.
Presidenti turk ka një kohë prej gati 4.5 vjetësh përpara tij, në mënyrë që të përpiqet të rikthejë në partinë e tij miliona votues që ose abstenuan ose që votuna për partitë e tjera, duke e ditur se “çelësi” është rimëkëmbja ekonomike në nga njëra anë, por dhe konsolidimi në elektorat i vizionit për “Shekullin e Turqisë” që lidhet drejtpërdrejt me politikën e jashtme.
Opozita i ka bërë presion Erdogan duke e kritikuar për politika “properëndimore”, ndërsa CHP e ka akuzuar shpesh për përkulje ndaj presionit dhe zbutje të pozicionit të tij në Egje dhe Mesdheun Lindor.
Për ekonominë kusht i domosdoshëm është jo vetëm vazhdimi i mbështetjes nga vendet e Gjirit dhe Moska, por edhe përmirësimi i marrëdhënieve me Perëndimin, ndërkohë që në të njëjtën kohë vizionet madhështore të Erdogan janë ato që e sjellin në konflikt me perëndimorët.
Përmirësimi i marrëdhënieve me Greqinë dhe procesi i afrimit vazhdon si zakonisht dhe takimi mes Giorgos Gerapetritis dhe Hakan Fidan në margjinat e Samitit të NATO-s të mërkurën në Bruksel synoi të tregojë se nuk ka ndryshim të ritmit pas rezultateve zgjedhore.
Ndonëse takimi mes dy ministrave ishte privat dhe nga të dyja palët u dha një deklaratë e njetë, sipas informacioneve, dy ministrat nuk u përpoqën të flisnin për çështjen madhore.
Një takim i planifikuar të zhvillohet më 12 ose 13 maj. Në një ekuilibër shumë delikat, të dy palët duan të mbrojnë klimën e butë në Egje.
Megjithatë, askush nuk ka iluzione se pa trajtuar thelbin e dallimeve greko-turke, kjo qetësi në marrëdhëniet greko-turke do të ketë një datë skadimi.
Të paktën Athina do të donte që ky moment të vonohej sa më shumë. Krahas çështjes së Egje, kufizimi i flukseve migratore drejt ishujve, si dhe zbatimi i masës për lehtësimin e dhënies së vizave në vend për pesë ishujt grekë (në pesë të tjerët do të zbatohet në fund të prillit) ku tashmë ka shumë interes nga turistët për shkak të festës së Bajramit.
Vizita në SHBA
Fakti që Erdogan do të presë kryeministrin Kyriakos Mitsotakis, pas kthimit nga Uashingtoni, ku do të ketë takimin e parë me presidentin Joe Biden më 9 maj pak para përfundimit të mandatit të tij, vlerësohet se mund të ketë një efekt pozitiv.
Erdogan do të ketë në dorë, kur të jetë në Shtëpinë e Bardhë, si një vepër pozitive marrëveshjen me Greqinë, nga ana tjetër do të dëgjojë në mënyrë veçanërisht të qartë rekomandimin e amerikanëve për “ujëra të qetë” në Egje dhe Mesdheun Lindor dhe shmangien e lëvizjeve që minojnë kohezionin e krahut lindor të NATO-s.
Erdogan ka një sërë çështjesh shumë serioze për të zgjidhur me amerikanët, çështjen e mbështetjes për YPG-në e kurdëve në Sirinë veriore, përjashtimin e Turqisë nga F-35, shqetësimin e SHBA për bashkëpunimin e saj me Rusinë dhe Iranin, çështja e Gazës, por edhe nevoja për një mesazh pozitiv për ekonominë turke, në mënyrë që ajo të dëshirojë të hapë një front tjetër sa i përket marrëdhënieve me Greqinë.
Në datat 17-18 prill, në Samitin e BE-së pritet të kulmojë negociatat në mënyrë që partnerët të vendosin për formulimin e Konkluzioneve për Turqinë.
Të gjithë duan t’i dërgojnë një mesazh pozitiv Ankarasë dhe Turqia dhe sigurisht që duhet të ketë një marrëveshje për emigracionin.
Qipro
Është e qartë se çështja e Qipros nuk mund të jetë “dhurata” e BE-së për Turqinë. Megjithatë, është jashtëzakonisht e vështirë për Republikën e Qipros dhe presidentin Nikos Christodoulidis të lejojnë përmirësimin e marrëdhënieve me Turqinë nëse nuk lidhen drejtpërdrejt me çështjen e Qipros, por edhe me detyrimet që Ankaraja ka ndaj Qipros.
Zgjedhjet komunale në Turqi
Në zgjedhjet komunale të Turqisë nuk kanë dalë fitimtar vetëm rivali i madh personal i Recep Tayyip Erdogan, triumfuesi në betejën e Stambollit Ekrem Imamoglu, por edhe Partia e Re e Mirëqenies (Yeniden Refah Partisi -YRP) e Fatih Erbakan.
YRP arriti të mbledhë 6.19% në shkallë kombëtare, pasi u themelua në vitin 2018 dhe në zgjedhjet e fundit presidenciale në 2023 kishte mbështetur Erdoganin për “arsye kombëtare”.
Partia u themelua në vitin 2018 nga Fatih Erbakan, djali i liderit historik të islamit politik konservator të Turqisë Necmetin Erbakan, i cili kishte themeluar Partinë e Prosperitetit dhe ishte mentori ideologjik i vetë Erdoganit.
Kriza ekonomike dhe inflacioni ishin arsyet kryesore që çuan në humbjen e AKP-së dhe Erdoganit në zgjedhjet komunale. Dhe kërcënimi tani vjen nga e djathta me YRP-në, e cila kërcënon të heqë një pjesë të konsiderueshme të AKP-së nga elektorati konservator-islamik.
Dhe duke pasur parasysh se AKP dhe Erdogan vështirë se mund t’i drejtohen shtresave të tjera shoqërore për të zgjeruar bazën e tyre, YRP përbën një kërcënim serioz që instinkti i mbijetesës politike të Erdoganit ka të ngjarë të përpiqet ta pengojë.
YRP ka kritikuar ashpër qeverinë për çështjet që lidhen me politikën ekonomike, punësimin, korrupsionin dhe nepotizmin në sektorin publik, por në të njëjtën kohë mbështet qeverinë për iniciativat që lidhen me politikën e jashtme, anti-LGBTQI dhe ruajtjen e stereotipeve konservatore dhe nacionaliste.
