Shkencëtarët amerikanë po japin alarmin kur panë se dhjetëra lumenj dhe përrenj në Alaskë kanë marrë një ngjyrë portokalli të ndezur në pesë deri në 10 vitet e fundit.
Kjo është për shkak të shkrirjes së permafrostit – një shtresë e përhershme e ngrirë e sipërfaqes së Tokës që mbulon zona të mëdha të Arktikut.
Kjo shkrirje ka lëshuar nivele të larta të metaleve toksike në rrugët ujore, shpjegojnë studiuesit nga Shërbimi i Parkut Kombëtar, Universiteti i Kalifornisë, Davis dhe Shërbimi Gjeologjik i SHBA.
Ekspertët paralajmërojnë se ndotja e lumenjve, e cila është e dukshme nga hapësira, mund të kthehet në një makth ekologjik dhe ka të ngjarë të përkeqësohet edhe më shumë në vitet e ardhshme.
Siç raporton CNN, në studimin, i botuar më 20 maj në revistën “Communication Earth & Environment”, studiuesit identifikuan të paktën 75 lumenj dhe përrenj portokalli në një zonë me madhësinë e Teksasit në Bregun Brooks të Alaskës.
Shumica e rrugëve ujore portokalli (fillimisht me ngjyrë blu) u identifikuan fillimisht nga sondazhet me helikopterë të zonës.
“Duke ecur nëpër qiell, ne filluam të shohim gjithnjë e më shumë lumenj dhe përrenj portokalli,” tha autori kryesor i studimit veçanërisht shqetësues, John O’Donnell:
“Ka disa vende që pothuajse duken si lëng portokalli qumështor,” shtoi ai.
Pas analizimit kimik të lumenjve, shkencëtarët zbuluan nivele të larta të zinkut, nikelit, bakrit, kadmiumit, si dhe hekurit, i cili është kryesisht përgjegjës për ngjyrën portokalli të rrugëve ujore.
Shkencëtarët arritën gjithashtu në përfundimin se rrugët ujore të ndotura ishin acide, por në një shkallë të çuditshme.
Disa nga rrjedhat më të vogla kishin një pH të ulët deri në 2.3, që është pothuajse aq i ulët sa lëngu i limonit ose uthulla, sipas Shërbimit Gjeologjik të SHBA.
CNN, duke cituar gjetjet e studimit, theksoi se përqendrimi i lartë i metaleve dhe aciditeti i ujit mund të çojë gjithashtu në shkrirjen e permafrostit.
Ndërsa toka e ngrirë shkrihet për shkak të ngrohjes globale të shkaktuar nga njeriu, mineralet e “vulosura” më parë ekspozohen ndaj shiut për herë të parë në mijëra vjet, duke lejuar që mineralet të shpërndahen në shkëmbinjtë dhe përrenjtë përreth, të cilët ushqejnë lumenj më të mëdhenj. Habitatet e kontaminuara jo vetëm që transformohen nga jashtë, por përqendrimet e larta të mineraleve janë gjithashtu shumë toksike për shumicën e organizmave ujorë, theksuan studiuesit. Ata madje shprehën shqetësimin e tyre të fortë kryesisht për atë që uji toksik nga shkrirja e permafrostit mund t’i bëjë riprodhimit të peshkut, i cili mund të shkaktojë probleme serioze për peshkimin amerikan.
