I dyshuari për vrasjen e kryeministrit sllovak Robert Fico u shfaq në një seancë gjyqësore me dyer të mbyllura të shtunën, jashtë Bratislavës mes frikës në rritje për të ardhmen e kombit thellësisht të ndarë.
Mediat u ndaluan të ndjekin nga seancën dhe gazetarët u mbajtën pas dere nga oficerë policie të armatosur, që mbanin kapuçë.
Fico, i qëlluar disa herë gjatë një mitingu në qytetin minerar Handlová, iu nënshtrua më shumë operacioneve të premten.
Qeveria ka dhënë vetëm detaje të pakta për sulmuesin apo shëndetin e kryeministrit, i cili vazhdon të jetë në gjendje të qëndrueshme, por të rëndë.
Mediat sllovake e identifikuan sulmuesin si Juraj Cintula, 71 vjeç, të cilin autoritetet e përshkruan si një “ujk të vetmuar” që kohët e fundit ishte radikalizuar.
Një poet dhe ish-roje sigurie, Cintula njihej në qytetin e tij të lindjes, Levice, si një njeri i çuditshëm, por i pëlqyeshëm.
Pikëpamjet e tij politike duket se janë zhvilluar në mënyrë të çrregullt. Ai shihet duke kundërshtuar dhunën në një video në YouTube, por më vonë duke lavdëruar një grup të dhunshëm paraushtarak pro-rus në Facebook për “aftësinë e tyre për të vepruar pa miratimin e shtetit”. Ai më vonë adoptoi pikëpamje pro-ukrainase, të cilat u bënë gjithnjë e më të forta pas pushtimit të Rusisë.
Në shkrimet e tij të botuara dhe bisedat personale, Cintula shprehu pikëpamje ksenofobike për komunitetin rom në Sllovaki, një temë e njohur në mesin e partive të ekstremit të djathtë të vendit.
Fqinji dhe miku i tij, Mile L’udovit, tha se ata diskutonin herë pas here politikën dhe se Cintula ishte zemëruar për sulmet në rritje ndaj fjalës së lirë nën udhëheqjen e Ficos, një temë kryesore shqetësuese për opozitën e majtë sllovake.
“Askush nuk e di pse e bëri atë, por mendoj se ishte një bombë me sahat para se të ndodhte diçka e tillë,” tha Pavol Šimko, një mësues historie 45-vjeçar, duke folur në qendër të Bratislavës të premten.
Tentativa për vrasje e së mërkurës në Handlová, 112 milje larg kryeqytetit, ka hedhur dritë mbi atë që zyrtarët dhe shumë sllovakë thonë se duhet parë si një simptomë më e gjerë e mjedisit të polarizuar politik të vendit.
“Tani po bëhemi vërtet vrima e zezë e Evropës”, shtoi Šimko, duke iu referuar komenteve të bëra nga ish-sekretarja amerikane e shtetit, Madeleine Albright, e cila shpiku frazën për të përshkruar Sllovakinë në vitin 1997 pas rrëmbimit të djalit të presidentit të atëhershëm Michal Kováč dhe vrasja e një dëshmitari kyç në këtë rast, oficerit të policisë Róbert Remiáš.
Aktet e dhunës politike janë bërë një ngjarje e zymtë në historinë e fundit të Sllovakisë, por kjo e fundit është padyshim më e rënda.
Udhëheqës të tjerë evropianë të afërt me Fico-n, një zyrtar përçarës dhe populist, i cili është kritikuar nga opozita për sulmin ndaj mediave të pavarura dhe heqjen e zyrës së prokurorit special, duket se janë të etur për të përfituar nga atentati nga tij, shkruan The Guardian.
Duke folur në radion shtetërore të premten në mëngjes, kryeministri hungarez, Viktor Orbán, u ndal te një lidhje midis pikëpamjeve të Ficos për luftën në Ukrainë dhe tentativës për vrasje.
Që nga kthimi i Ficos në pushtet, “Sllovakia filloi në rrugën e paqes dhe kjo ishte një ndihmë e madhe për Hungarinë,” tha Orbán. “Tani e kemi humbur këtë mbështetje. Ne e dimë se autori ishte një person pro luftës”, shtoi ai, pa dhënë asnjë provë.
Kryeministri hungarez, i cili shpesh përdor narrativa konspirative, ka kaluar më shumë se një dekadë duke ushqyer një marrëdhënie me Kremlinin dhe ka argumentuar vazhdimisht se perëndimi duhet të ndalojë së ofruari mbështetje për Ukrainën.
Në intervistën e tij në radio, ai sugjeroi – përsëri pa prova – se të shtënat në Sllovaki ishin pjesë e një lufte gjeopolitike. “Kombinimet që lidhin atentatin me luftën nuk janë të pajustifikuara,” tha ai.
“Palët pro luftës po negociojnë me njëra-tjetrën, prandaj kreu i perandorisë [George] Soros dhe sekretari amerikan i shtetit shkuan gjithashtu në Kiev,” tha Orbán.
Në Moskë, ish-presidenti rus Dmitry Medvedev lavdëroi Fico-n mik të Kremlinit, duke nënkuptuar gjithashtu se ai ishte në shënjestër për pikëpamjet e tij mbi luftën në Ukrainë. “Sigurisht, ai u bë objektivi. Ka vetëm pak si ai në Evropë. Dhe ata duhet të kujdesen për sigurinë e tyre”, tha ai.
