Fitorja dërrmuese e Partisë Laburiste në zgjedhjet e përgjithshme britanike më 4 korrik pritej, por gjithsesi mbetet një moment mjaft i rëndësishëm për Britaninë e Madhe, e cila shënjoi një kthesë historike.
Në vitin 2019 Laburistët “çaluan” në rezultatin e tyre, duke shënuar një humbje të thellë, thuajse rezultatin më të dobët në pothuajse një shekull.
Nën udhëheqjen e Sir Keir Starmer, laburistët kanë ardhur në pushtet, me një shumicë të parashikuar prej të paktën 170, pak më pak nga ajo që Sir Tony Blair arriti në 1997. Konservatorët janë “goditur” nga ky rezultat: numri i tyre i pritur prej 122 ulëseve në kuvend, është më i dobëti në historinë e tyre.
Ky ndryshim i qeverisë është një rezultat i mirë për Britaninë. U largua një qeveri konservatore që e kishte kthyer kaosin në një formë arti. Në pushtet do të vijë një parti që është fokusuar “me mish e me shpirt” në përmirësimin e apelit të saj elektoral. Një vend që ishte një nga të parët në Perëndim që iu nënshtrua radikalizmit populist, duke votuar për Brexit në 2016, ka zgjedhur me vendosmëri një centrist me bindje serioze që premton stabilitet. Në veri të kufirit, gjithashtu, një kolaps në votën për Partinë Kombëtare Skoceze shënon një kthesë të mirëpritur nga ndjekja ideologjike e pavarësisë dhe drejt një forme më pragmatike të qeverisjes.
Megjithatë, nëse dikush arrin në përfundimin se Britania është kthyer në normalitet, duhet të mendojë përsëri. Elektorati është bërë jashtëzakonisht i paqëndrueshëm. Kjo ka qenë një nga ndryshimet më të mëdha në një Parlament të vetëm; vetë ideja e ulëseve të sigurta është gjithnjë e më e diskutueshme. Votuesit janë të zhgënjyer me politikanët. Sipas Anketës më të fundit të Qëndrimeve Sociale Britanike, një rekord prej 45% të qytetarëve“pothuajse kurrë” nuk u besojnë qeverive për të vënë në plan të parë interesat e vendit, nga 34% në 2019-ën.
Kjo mungesë besimi është më e dukshme në performancën e Reformës në Mbretërinë e Bashkuar , një parti e re kundër imigracionit e udhëhequr nga Nigel Farage që mori zona elektorale nga mbështetja konservatore, edhe nëse i konvertoi ato vota në vetëm një pjesë të vogël të vendeve. Është gjithashtu e dukshme në performancën e fortë të kandidatëve të pavarur që protestojnë kundër asaj që ata e panë si ekuivokimin e laburistëve në dënimin e luftës në Gaza dhe në mungesën krahasuese të entuziazmit për vetë Sir Keir, i cili do të hyjë në detyrë me një vlerësim negativ. Votuesit i kanë dhënë një fitore të madhe një partie që duket se ngjall pak emocion.
Rreziku është se Sir Keir arrin në përfundimin se duhet të jetë i kujdesshëm pikërisht kur duhet të jetë i guximshëm. Gjatë fushatës, frika e humbjes së zgjedhjeve e shtyu partinë të miratonte një strategji “Ming vazo” për të shmangur polemika dhe mbylljen e linjave të mundshme të sulmit. Çështja për kujdesin tani do të shqyrtohet sërish. Reforma në Mbretërinë e Bashkuar doli e dyta pas Laburistëve në shumë zona elektorale dhe është zotuar të fitojë me votuesit e saj të klasës punëtore.
Laburistët kanë një shumicë të madhe, por ajo mund të “avullojë”.
Argumente të tilla janë krejtësisht të gabuara. Prioriteti i deklaruar i laburistëve është ai i duhuri: zgjidhja e problemit të produktivitetit . Rritja ekonomike kërkon një qeveri që është e gatshme të ndryshojë “rregullat e lojës”. Është e vërtetë se fitorja e Laburistëve i detyrohet më shumë jopopullaritetit të konservatorëve sesa një mbështejeje masive për Sir Keir. Por një qeveri që i detyrohet shumicës së saj për paaftësinë e kundërshtarëve të saj është ende një qeveri me një shumicë në rritje.
Partia mund të kalojë pesë vitet e ardhshme duke mbajtur mbi supe Reformën në mbretërinë e bashkuar dhe konservatorët. Por koalicioni elektoral i mundësojnë laburistëve të injorojnë preokupimet e veçanta që kanë “shpërfytyruar” politikën britanike vitet e fundit. Qeveria nuk ka grup anëtarësh të “tërbuar” të Brexitit për të kënaqur.
Askush nuk do të flasë për Ruandën dhe Gjykatën Evropiane të të Drejtave të Njeriut. Ndërsa mbështetësit konservatorë thonë se imigrimi është prioriteti i tyre kryesor, elektorati laburist e vendos atë të pestin.
Të gjitha këto i japin Sir Keir-it një mundësi të madhe për të maksimizuar rritjen. Qeveria e re mund të përfundojë një linjë hekurudhore e shkurtuar me shpejtësi të lartë, për të treguar se është serioze për përmirësimin e infrastrukturës. Laburistët mund të riparojnë sistemin e planifikimit diskrecional të Britanisë dhe t’u japin qeverive vendore 100% të tarifave të biznesit për projektet e reja të mëdha të infrastrukturës për t’u dhënë atyre një arsye për të investuar. Ai mund të pilotojë skemat e çmimeve të rrugëve. Mund të heqë tarifat për emigrantët me kualifikim të lartë. Duhet gjithashtu kreativiteti për ta bërë shtetin të funksionojë më mirë. Konservatorët mund të kenë qenë në mënyrë unike kaotike , por problemet që e rrethojnë shtetin britanik i datojnë më parë. Përpjekjet për prishjen e kapanoneve midis departamenteve të Ëhitehall janë të nevojshme për të trajtuar probleme komplekse si pasiviteti ekonomik. Laburistët duhet të përmirësojnë rrjedhën e të dhënave për politikëbërësit, të transferojnë kompetencat fiskale në bashkimet rajonale dhe të fokusohen tek rritja e ekonomisë.
Kryeministri i ri mund të përdorë kompetencat ministrore për të ndërtuar burgje dhe të përdorë dënime e reduktuara me burg për të lehtësuar presionet e panevojshme mbi sistemin gjyqësor. Reformat e këtij lloji mund të mos e nxisin elektoratin por një njeri me këmbëngulje teknokratike të Sir Keir-it është i përshtatshëm në mënyrë ideale për t’i parë e vlerësuar këto elementë.
Me një shumicë të madhe, disiplinë të vazhdueshme dhe një mandat për të përcaktuar rritjen, të gjitha këto ‘reforma’ janë të mundshme. Nëse Sir Keir mund të përmirësojë produktivitetin e ulët kronik të Britanisë dhe të rrisë efikasitetin e shtetit britanik, atëherë ai mund t’u ofrojë një mësim të tjerëve: Jo vetëm si të fitojnë pushtetin, por si ta përdorin atë. Fillon duke kapur momentin!
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
