Nën sytë vigjilent të kancelarit gjerman Olaf Scholz dhe presidentit serb Aleksandër Vuçiç, Zëvendës Presidenti Ekzekutiv i Komisionit Evropian dhe Komisioneri për Energjinë dhe Marrëveshjen e Gjelbër Evropiane Maroš Šefčovič dhe Ministrja e Minierave dhe Energjisë së Republikës së Serbisë Dubravka Đedović Handanović nënshkruan një memorandum mirëkuptimi mbi një partneritet strategjik për lëndët e para të qëndrueshme, zinxhirët e prodhimit të baterive dhe automjetet elektrike. Serbia tani është më afër fillimit të minierave të litiumit në perëndim të vendit, gjë që kundërshtohet ashpër nga aktivistët mjedisorë, lëvizjet civile dhe pothuajse e gjithë opozita, e majta dhe e djathta.
Nënshkrimi i memorandumit
Kancelari gjerman mbërriti në Serbi të enjten në mbrëmje dhe dje fillimisht diskutoi për çështje bilaterale dhe çështje të politikës ndërkombëtare dhe evropiane me presidentin Vuçiç. Pas kësaj, Scholz dhe Šefčovich morën pjesë në “Samitin kritik të lëndëve të para”. Vizita e Scholz-it në Serbi kulmoi me marrëveshjen e lartpërmendur, të cilën mediat gjermane e shpallën të rëndësishme për industrinë gjermane të automobilave. Pritet që zhvillimi i vendburimit Jadar, në veriperëndim të Serbisë, t’i japë një shtysë të konsiderueshme industrisë evropiane të automjeteve elektrike. Vuçiç thotë se Serbia do të prodhojë 58 mijë tonë litium në vit, ose 17 për qind të kërkesës në BE. Kjo do të mjaftonte për 1.1 milionë makina elektrike, sipas “Financial Times”. Vuçiç tha se prodhuesit kinezë të makinave kanë shprehur interes për blerjen e litiumit. Por ne u thamë atyre se po e diskutojmë me evropianët”. Ne i jemi besnikë Evropës… BE-ja ka nevojë për litium dhe ne duam të forcojmë marrëdhëniet tona me BE-në”, shtoi ai.
Rëndësia e projektit
FT kujton se Serbia e ndërpreu projektin e minierës së litiumit dy vjet më parë, por tani do t’i japë Rio Tinto dritën jeshile për zhvillimin e tij, pasi mori garanci për standardet mjedisore në minierë. Zyrtarët perëndimorë e shohin ringjalljen e marrëveshjes me Rio Tinton dhe përfshirjen e BE-së si një sinjal të rëndësishëm të shtrirjes gjeopolitike të Serbisë në një kohë kur vendi po përballet nga Kina, Rusia dhe shtetet e Gjirit, thekson FT. Gazeta rikujton se Serbia është kandidate për anëtarësim në BE për më shumë se një dekadë, por procesi i anëtarësimit është ngadalësuar nga shqetësimet e Brukselit për sundimin e ligjit, korrupsionin dhe statusin e Kosovës. Gjithashtu, Serbia është një nga dy vendet e vetme evropiane që nuk vendosi sanksione ndaj Rusisë për pushtimin e saj në Ukrainë, shtoi ajo. Vuçiç tha se Serbia dëshiron të zhvillojë një zinxhir të plotë të vlerës së litiumit në vend, duke përfshirë fabrikat e baterive dhe se vetëm një pjesë e litiumit të nxjerrë në vendin e Jadarit do të shitet jashtë vendit si lëndë e parë.
Nervozizmi i Vuçiçit
Dhe ndërsa Scholz dhe Vuçiç mund të jenë të kënaqur me rezultatin e ardhjes së kancelarit në Beograd, presidenti serb nuk mund të jetë i kënaqur me fillimin e tij. Siç shkruan “Nova.rs” , gjatë pritjes së Scholz-it, Vuçiqit i ka ndodhur një shqetësim i vogël, i cili është bërë edhe më i madh pasi është vërejtur nga mediat dhe disa politikanë opozitarë. Pas mbërritjes në aeroport, pasi Vuçiç dhe Scholz shkëmbyen disa fjalë në tapetin e kuq, Scholz hipi në një nga makinat e zeza të delegacionit. Vuçiç ka qëndruar në tapetin e kuq dhe me siguri ka pritur që gjermanët të largohen nga aeroporti. Sidoqoftë, Scholz nuk lëvizi fare. Nënkryetarja e Partisë për Liri dhe Drejtësi, Marinika Tepiq, ka publikuar një video në rrjetin social X, ku shihet Vuçiç duke pritur largimin e Scholz-it, ndërsa vetura e gjermanit nuk lëviz. “Mikrofoni i RTS-së kapi aksidentalisht një Vuçiç të thartë që qëndronte si portier pranë veturës së Scholz-it për tre minuta! Dhe nuk bëri asnjë deklaratë. Scholz zbriti, shtrëngoi duart dhe hipi në makinë! Ai qëndroi duke pritur të largohen, të paktën të përshëndesin dhe në fund thotë me nervozizëm: ‘Nëse dikush do të më shpjegonte se çfarë po pret tani’, shkruante Tepic në X.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
