“Në ditët në vijim, një gjë është e sigurt, ne presim protesta kundër ndërtimit të minierave të litiumit nga Rio Tinto, pyetja e vetme është se deri ku mund të përhapen në të gjithë vendin dhe kush mund të qëndrojë në krye të njerëzve kundër litiumit”. Kështu e nis artikullin media serbe “Danas”, referuar projektit më të diskutueshëm aktualisht në Serbi. Historia e minierave të litiumit u kthye në qendër të publikut pasi Gjykata Kushtetuese anuloi vendimin e Qeverisë së Serbisë për pezullimin e projektit “Jadar” dhe gjithçka u përshpejtua më tej pasi kancelarit gjerman Olaf Scholz dhe nënkryetarit të Komisionit Evropian Maroš Šefçović. vizitoi Serbinë.
Me atë rast u nënshkrua një Memorandum Mirëkuptimi ndërmjet BE-së dhe Serbisë për një partneritet strategjik për lëndët e para të qëndrueshme, i cili ndër të tjera përfshin aktivitete të përbashkëta për nxjerrjen e litiumit. Megjithatë, me po aq ritme të shpejta është rritur edhe kundërshtimi ndaj projektit apo edhe vetë Aleksandër Vuçiç, i cili akuzohet se po “shet” Beogradin.
Protesta në Serbi
Kur qytetarët u mblodhën para ndërtesës së komunës në Loznicë të enjten, duke pritur nëse këshilltarët do ta shqyrtojnë Planin Hapësinor për nxjerrjen e litiumit, protestuesit filluan të mblidhen spontanisht edhe në qytete të tjera. Në Koceljevë, Negotin, Shabac, Valjevë, Arandjelovac, Raçë, por edhe në Novi Sad, në pritje të miratimit të mundshëm të planit dhe, siç paralajmëruan më vonë, bllokadë rrugësh. Krahas bllokadës së rrugëve, në protestat e mëparshme është paralajmëruar edhe bllokimi i pikave kryesore hekurudhore në vend. Nga ana tjetër, ministri i Punëve të Brendshme Ivica Daçiç tha se policia nuk do të lejojë trazira, bllokada të hekurudhave dhe rrugëve të përmendura nga kundërshtarët e nxjerrjes së litiumit në Serbi.
Afati 40-ditor
Shoqata e qytetarëve “Ne damo Jadar” ftoi qytetarët në bllokada dhe tubime më 10 gusht nëse qeveria deri atëherë nuk e pezullon zbatimin e projektit “Jadar”. Këtë afat prej 40 ditësh ata e dhanë në fund të qershorit pas protestës në Leskovc, kur në Beograd u dorëzua zyrtarisht kërkesa për ndalimin e përhershëm të kërkimeve gjeologjike dhe shfrytëzimit të litiumit dhe borit në Serbi.
Millosh Gagiç, ish-deputet provincial dhe anëtar i “Opor”, thotë se problemi i litiumit është çështje politike, e cila nuk është hapur mirë në Serbi dhe së cilës ne si shoqëri tani duhet t’i përgjigjemi. Ai beson se qytetarët do të jenë shumë të interesuar për këtë temë, por vetëm pasi të përfundojnë pushimet. Protestat në të gjithë Serbinë janë diçka që duhet pritur, kujton sërish media serbe “Danas”.
Ftesa e Brnabiç
Kryetarja e Kuvendit të Serbisë, Ana Brnabiç, ftoi përfaqësuesit e opozitës që t’i bashkohen punës së komisionit parlamentar për litiumin, por ajo mori një përgjigje unanime negative. Bashkëbiseduesit e të përditshmes “Nova.rs” nga radhët e partive kundër qeverisë theksojnë se komisioni nuk ka kuptim dhe se qeveria duhet të informojë qytetarët për pasojat e dëmshme të nxjerrjes së litiumit dhe projektit “Jadar”.
Në të njëjtën kohë, përfaqësuesve të qeverisë iu drejtua një kërkesë për organizimin e një seance të posaçme të parlamentit ku do të diskutohet vetëm për këtë temë. Ana Brnabiç ftoi opozitën që të përfshihet në punën e komisionit parlamentar që do të merrej me temën e minierave të litiumit.
Refuzimi i opozitës
Ajo shtoi se ideja e tyre është që të udhëtojnë në Gjermani dhe Finlandë, vende që kanë edhe litium, në mënyrë që t’i njohin tribunat publike me teknologjitë minerare të aplikuara nga vendet më të zhvilluara të Evropës. Në deklaratën e saj për Radio Televizionin e Serbisë, kryetarja e Kuvendit nuk ka theksuar se litium nuk minohet në Gjermani dhe Finlandë, por ka arritur që paraprakisht t’i ftojë përfaqësuesit e opozitës që të mos politizojnë këtë temë dhe t’u bashkohen atyre në Punë dhe udhëtim. Përgjigja erdhi shpejt, askush nga opozita nuk planifikon t’i përgjigjet ftesës. Prandaj, qeverinë e presin “ditë të zeza”, dhe ndoshta edhe një anulim tjetër i projektit, i detyruar nga vetë serbët.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A mund të jetë Vuçiç prapë fitues?
Miniera më e madhe e litiumit në Europë do të ndërtohet në Serbi
Miniera e litiumit, politikanët serbë zbardhin prapaskenat
