Pothuajse dy muaj pas zgjedhjeve të parakohshme legjislative, Franca ende nuk ka arritur të krijojë një qeveri të re. Blloku demokratik anti-Marine Le Pen dhe fryma olimpike e Parisit janë tashmë kujtime të vjetra, ndërsa Presidenti i Republikës Emmanuel Macron tund flamurin e një fryme tjetër, asaj të Kushtetutës, sipas të cilit, Lucie Castets, kandidate zyrtare e Frontit të Ri Popullor (NFP), koalicioni i qendrës së majtë që triumfoi në votime (pavarësisht se nuk mori një shumicë absolute), nuk do të përmbushte kriteret për të marrë frenat e Hôtel Matignon, selia e ekzekutivit transalpin.
Një refuzim, ai i kreut të Elysee, i cili jo vetëm ngriti protesta të furishme nga NFP (jo të gjitha, në realitet), por edhe kritika nga konstitucionalistë dhe politologë të ndryshëm. “Një situatë politike e paprecedentë dhe e rrezikshme”, e përkufizoi gazeta Le Monde në një editorial, duke kujtuar se brenda pak javësh do të miratohet një ligj buxhetor më shumë se delikat për të ardhmen e afërt të vendit.
Parlamenti i fragmentarizuar
Le të bëjmë një hap të vogël mbrapa: i kritikuar nga shumë anë, madje edhe nga aleatët e tij më të afërt, pas dy vitesh qeveri të pakicave dhe pas triumfit të Kuvendit Kombëtar të Le Pen-it (RN) në zgjedhjet evropiane, qershorin e kaluar Macron vendosi të shpërndajë Asamblenë Kombëtare dhe të dërgojë Francën në votime.
Për të ndaluar përparimin e RN, liberalët e të ashtuquajturit “kampi i Macronit” bënë një pakt me NFP, duke përfshirë partinë e majtë shumë të urryer (politikisht) të Jean-Luc Melenchon, France insoumis.
“Blloku demokratik”, siç u riemërua, u zgjidh me fitoren e aleancës së qendrës së majtë, e cila mori 193 mandate. Koalicioni i Presidentit të Republikës u ndal në 166 deputetë, ndërsa RN në 126 mandate. Për shumicën, nevojiten të paktën 289 deputetë, një kuotë e cila, duke bashkuar aleatët e Macron dhe NFP do të tejkalohej në masë të madhe. Por aritmetika nuk mjafton në politikë, veçanërisht në një peizazh gjithnjë e më të paqëndrueshëm si ai francez.
Siç e dikton praktika, do t’i takonte atij që do të fitonte zgjedhjet, d.m.th. NFP, të emërojë kryeministrin e ri dhe të përpiqet të formojë një qeveri. Negociatat, megjithatë, fillojnë menjëherë përpjetë: elefanti në dhomë është qartësisht Melenchon, i konsideruar nga liberalët makronistë shumë ekstremist për të qenë një aleat i besueshëm në një ekzekutiv të mundshëm.
Teza e Macron, e përsëritur disa herë, është gjetja e një aleance të qëndrueshme në parlament nga tani deri në vitin 2027. Kjo na çon në fund të korrikut: NFP gjen një marrëveshje brenda vetes dhe nis kandidaturën e Lucie Castets, një zyrtare e ri e lartë nga Bashkia e Parisit pranë socialistëve.
Emri duket se gjen konsensus edhe mes liberalëve, pavarësisht se Castets e kishte kritikuar ashpër Macron në të kaluarën për konsulencat e tij të arta për gjigantë si McKinsey dhe propozoi menjëherë një rishikim të reformës së dëshiruar të pensioneve, mes protestave të forta dhe të dhunshme në rrugë, nga kreu i vetë Elysee. Për të favorizuar emërimin e Castets, Melenchon bëri gjithashtu një hap të papritur prapa, duke njoftuar synimin e partisë së tij për të mbështetur kandidaten për kryeministre nga jashtë, pa emëruar ministra në qeverinë e re.
Refuzimi i Macron
Marrëveshja midis NFP dhe kampit të Macron dukej se po shkonte drejt greminës, të paktën deri të hënën e kaluar, kur Presidenti i Republikës lëshoi një notë zyrtare në të cilën ai hodhi poshtë plotësisht hipotezën e një ekzekutivi të udhëhequr nga Castets. “Një qeveri e bazuar vetëm në program dhe vetëm në parti” që përbëjnë koalicionin e qendrës së majtë “nuk do të besohej menjëherë nga të gjitha grupet e tjera të përfaqësuara në Asamblenë Kombëtare”, thuhet në deklaratë.
“Stabiliteti institucional i vendit tonë kërkon që ne të mos e pranojmë këtë opsion”, vendosi kreu i Elysee. Refuzimi i Macron nxiti menjëherë protesta nga qendra e majtë.
Melenchon dhe ndjekësit e tij e quajtën lëvizjen një “grusht shteti antidemokratik” dhe bënë thirrje për një “mobilizim të madh popullor” në rrugë më 7 shtator. Edhe ish-presidenti socialist François Hollande kritikoi pasardhësin e tij: “nuk i takonte Presidentit të Republikës të refuzonte Lucie Castets – tha ai në një intervistë me Le Point – kjo përgjegjësi i bie Asamblesë Kombëtare”.
Për momentin, Macron nuk duket se shqetësohet për kritikat dhe vazhdon, duke njoftuar një raund të ri konsultimesh. Një turne nga i cili ai përjashtoi shprehimisht Melenchon, Le Pen dhe Eric Ciotti, ish-republikanin e dëbuar nga të moderuarit e krahut të djathtë për hapjen e tij ndaj Rn.
Të djegura nga refuzimi i Castets, të gjitha partitë e NFP kanë njoftuar se do të braktisin konsultimet e reja. Por në radhët e qendrës së majtë po krijohen disa çarje, veçanërisht në Partinë Socialiste, ku disa përfaqësues të pakicës kanë kërkuar të rifillojnë negociatat me Macron dhe të mos dorëzohen para “shantazhit” të Melenchon.
Për më tepër, ajo që kreu i Elysee duket se synon realisht është të theksojë ndarjet e kundërshtarëve të tij, në të majtë dhe në të djathtë, duke zgjatur sa më shumë jetën e qeverisë aktuale të Gabriel Attalit, njeri besnik i tij.
Për momentin, përtej aleatëve të tij të vjetër, Macron mund të llogarisë vetëm mbështetjen e republikanëve dhe ndoshta atë të Liot, një grup i vogël që përfaqëson partitë e vogla lokale. Të kombinuara këto forca arrijnë në 235 deputetë, larg shumicës. Macron mund të mandatojë një ekzekutiv të pakicës, siç bëri gjatë mandatit të tij të dytë, ndoshta duke marrë mbështetjen e pjesëve të socialistëve. Megjithatë, do të ishte një bixhoz edhe më i rrezikshëm se ai i tentuar vitet e fundit, jo vetëm për të, por edhe mbi të gjitha për Francën.
Një lojë e rrezikshme
“Paaftësia e Emmanuel Macron për të nxjerrë qartë pasojat e humbjes së tij e rrezikon vendin duke theksuar ndarjet, fragmentimin, pasigurinë dhe rrezikun e ngërçit”, paralajmëroi gazeta Le Monde.
Franca gjendet në një situatë më shumë se delikate jo vetëm politikisht, por edhe ekonomikisht. Rritja është ndalur, vlerësimi u ul së fundmi dhe Komisioni Evropian ka hapur një procedurë shkeljeje për financat publike që do të kërkojë shkurtime të mëdha shpenzimesh menjëherë. Aftësia e tij për të ndikuar në Bruksel duket reduktuar ndjeshëm. Aq më tepër me një qeveri të paqëndrueshme në Paris.
