Pak më shumë se 40 vjet më parë, gati 92 për qind e popullsisë së Kinës jetonte në varfëri ekstreme. Që do të thotë se ata jetonin me më pak se 2.15 dollarë në ditë, të përshtatura për inflacionin. Në vitin 2017, kjo shifër ra në 0.0 për qind, sipas Bankës Botërore. Mrekullia ekonomike e Kinës ka shumë shembuj që mund t’i nxjerrim si dëshmi të përparimit të shpejtë, por pak të dhëna tregojnë kaq qartë se sa shumë ka ndryshuar vendi në katër dekadat e fundit. Me pak fjalë, Kina është kthyer nga një vend fshatarësh të varfër në një fuqi teknologjike shumë të urbanizuar, që sot, nëse e masim GDP-në sipas barazisë së fuqisë blerëse, është ekonomia më e madhe në botë. Zorana Bakoviç, korrespondente për Azinë dhe ndoshta ekspertja më e madhe për Kinën në këtë fushë, shpjegon se si u zhvillua Kina nga viti 2002 e deri më sot. Duke bërë këtë, ne shikojmë prapa në stilin qeverisës të ish-presidentit Hu Jintao , ngritjen, konsolidimin e pushtetit dhe sundimin e pasardhësit të tij Xi Jinping, dhe ekonominë kineze. Së pari, për rritjen e saj të mrekullueshme, por edhe për problemet akute që po përpiqet të zgjidhë.
2 sfidat kryesore
“Lufta kundër korrupsionit është bërë një nga fokuset e lidershipit kinez, veçanërisht Xi, i cili u bë president i vendit në vitin 2013. Gjatë 12 viteve të qeverisjes së tij, Xi sigurisht nuk e kuroi korrupsionin, por ai e përdori atë për të sjellë në rregull kundërshtarët e tij politikë, të paktën. Arrestimet nuk ndalen as sot, ndaj brenda gjashtë muajve u zhdukën ministri i Jashtëm dhe ai i Mbrojtjes, të dyja për shkak të korrupsionit”, thekson Bakoviç. Nga ana tjetër, Xi po përpiqet të zgjidhë një tjetër problem akut të ekonomisë kineze, që është flluska e pasurive të paluajtshme. “Kinezët kanë investuar shumë në prona të paluajtshme, për më tepër, nuk njoh asnjë kinez që të mos ketë marrë një kredi për të blerë një ose ndoshta edhe më shumë pasuri të paluajtshme. Në momentin që një kinez ka një fëmijë, ai investon menjëherë në një apartament, ndaj blen për të zgjidhur disa nga synimet afatgjata të familjes. Dhe tani ata janë papritur në një problem pasi vlera e atyre banesave apo shtëpive ka rënë ndjeshëm”,vëren ekspertja.
“Elefanti në dhomë”
Krahas mbiinvestimeve, korrupsioni mbetet ende si një problem po aq i madh, pasi fondet e marra për ndërtimin e objekteve publike si shkolla, shpesh do të shpenzoheshin vetëm për ndërtesa të tjera. “Kjo u pa shumë mirë gjatë tërmetit të madh që goditi Sichuan në 2008. Shumë shkolla u shembën, sepse ishin ndërtuar në atë mënyrë që mezi mbanin, ndërsa vilat mbetën të padëmtuara përreth shkollave. Kishte nga ata që donin ta ekspozonin, por Kina e mbylli shumë shpejt”, thotë Bakoviç. Kur bëhet fjalë për strukturën sociale të Kinës, është e qartë se ajo nuk do të jetë një demokraci (ajo renditet vetëm e 148-ta në indeksin e demokracisë së vendeve, me një rezultat 2.12 nga 10). Por supozohej se ajo do të ishte gjithmonë racionale, për të cilën shumë nuk janë më të sigurt.
“Pasardhësi” i Xi Jinping
“Gjithmonë ka pasur institucione alternative që korrespondonin me atë që kupton Perëndimi. Plus, deri në vitin 2012 u zbatua një politikë e jashtme që ndërtoi forcë dhe nuk hynte në konflikte. Kina atëherë donte të ishte një fuqi rajonale, pastaj kontinentale, por jo ende një fuqi globale. Me Xi, kjo ndryshon”, vëren Bakoviç. “Dhe kur bëhet fjalë për liritë njerëzore, një pjesë e madhe e njerëzve është gati të heqë dorë nga disa nga liritë që kishin para Xi në këmbim të premtimit se pasardhësit e tyre do të jetojnë në superfuqinë më të madhe që do të dominojë botën. Është shumë e rrezikshme. Për shembull, nëse në një moment Xi vendos të shkojë në luftë për të pushtuar Tajvanin, nuk mund të përjashtojmë që ai të ketë mbështetjen e madhe të popullit të tij”, thotë Bakoviç dhe shton se nuk ka asnjë tregues për një pasardhës të mundshëm të Xi.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Jo më luftë të ftohtë, nuk mund të përballojmë…”
