Koncepti i “botës serbe” duket se e përndjek Ballkanin prej vitesh, duke u rikthyer në vëmendje nga politikanë serbë apo aleatë të tyre, çdo herë duke shkaktuar polemika. Ajo shihet si një ide e diskutueshme dhe problematike në Ballkan, kryesisht sepse shpesh perceptohet si një përpjekje nga Serbia për të zgjeruar ndikimin ose kontrollin e saj mbi vendet fqinje me popullsi të konsiderueshme serbe, si Bosnja dhe Hercegovina, Mali i Zi dhe Kosova.
Ndërsa Serbia e paraqet atë si një bashkim kulturor dhe politik të serbëve etnikë, kritikët argumentojnë se ai minon stabilitetin dhe sovranitetin rajonal, duke nxitur ndarjet dhe tensionet në një zonë tashmë të brishtë. “Bota Serbe” shihet nga shumë njerëz si një pararendës i mundshëm i pretendimeve territoriale ose një përpjekje për të destabilizuar rajonin, duke ngjallur kujtime të konflikteve të kaluara, dhe duke të çuar automatikisht në luftërat e viteve 1990. Megjithatë, ky duket fiks qëllimi i presidentit serb Aleksandër Vuçiç apo zëvendëskryeministrit Aleksandër Vulin.
Krijimi i “botës serbe”
Kryeministri serb Aleksandar Vulin tha të enjten në Banja Luka se procesi i bashkimit të të gjithë serbëve ka filluar dhe se askush nuk mund ta ndalojë atë. Gjatë ditës, Vulin qëndroi në Banja Luka, ku u takua me udhëheqësin serb të Bosnjës Milorad Dodik, dhe në një deklaratë për gazetarët, ai tha se Republika Srpska është prioriteti më i rëndësishëm i politikës së jashtme të Serbisë. Ai përsëri promovoi idenë e krijimit të një “bote serbe” bazuar në deklaratën e të ashtuquajturit të Kuvendit Gjithëserb nga qershori i këtij viti. “Nuk është më as e mundur ta ndalosh atë. Procesi i krijimit të një bote serbe, procesi i bashkimit, ka filluar,” tha Vulin, i njohur për mbrojtjen e nacionalizmit të madh serb dhe pozicioneve pro-ruse.
Lavdërime për Putin
Në vitin 2023, administrata amerikane e ndëshkoi Vulin me sanksione, duke e cilësuar atë përgjegjës për aktivitetet korruptive dhe destabilizuese që mundësonin ndikimin malinj të Rusisë në rajonin e Ballkanit. Presidenti serb Aleksandar Vuçiq më pas e shkarkoi atë nga posti i drejtorit të agjencisë së inteligjencës BIA dhe e emëroi si ministër pa portofol dhe zëvendëskryeministër në praktikë, përgjegjës për marrëdhëniet me RS dhe Rusinë.
Vulin gjithashtu lavdëroi Rusinë të enjten në Banja Luka dhe njoftoi se Vuçiç, së bashku me Dodik, do të shkojnë në Moskë më 9 maj të vitit të ardhshëm me ftesë të presidentit rus Vladimir Putin dhe do të marrin pjesë në përkujtimin e Ditës së Fitores mbi fashizmin në Dytë. Lufta Botërore. Vulin-it iu bashkua në këto vlerësime edhe Dodik, i cili e quajti Putinin një “politikan të ndjeshëm”. “Rusia po bën një luftë të drejtë dhe ka të drejtë kur mbron interesat e saj shtetërore dhe kombëtare”, tha Dodik, duke komentuar luftën që Rusia po bën kundër Ukrainës.
Versioni ballkanik i “botës ruse”
Sipas Ivana Stradner, këshilltare në Fondacionin për Mbrojtjen e Demokracisë nga Uashingtoni, bota serbe është frymëzuar nga “bota ruse”, e cila është doktrina e Rusisë për përhapjen e ndikimit ushtarak, politik dhe kulturor jashtë vendit. “Ajo që është e rëndësishme të përmendet është se në parlament nuk ishin vetëm Vuçiq dhe Dodik, por edhe kisha e pranishme, dhe kështu është “bota ruse” me origjinë nga Rusia bota është revanshiste e cila përdoret për të rishkruar historinë është përmes kishës dhe përhapjes së ‘vlerave tradicionale dhe shpirtërore’, gjë që vërtetohet nga deklarata që u bë në parlament”, shpjegoi Stradner për “Slobodna Bosnia”. Shumë pajtohen se kjo ide në fakt është vazhdimësi e projektit të Serbisë së Madhe dhe politikës së Sllobodan Millosheviçit, i cili në vitet 1990 nisi një sërë luftërash në të cilat u përpoq të zbatojë politikën “Të gjithë serbët në një shtet”, me mbështetjen e Rusisë.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Vrasja e Fatonit u paralajmërua një ditë me parë”
“Vetëm bota serbe e ndal Shqipërinë e Madhe”
