Teksa Donald Trump bëhet gati të rikthehet në Shtëpinë e Bardhë, janë rikthyer në vëmendje fitoret, por edhe disfatat e “paraardhësit” Joe Biden. Më pak të dukshme, por ndoshta më të rëndësishme, janë fatkeqësitë që administrata Biden ka mundur t’i parandalojë. Kufizimet që administrata Biden i vendosi Vuçiçit, Dodikut dhe aleatëve të tyre mund të kenë qenë të papërsosura, por ata e mbajtën më të keqen që të mos ndodhte. Dhe kandidati republikan duket i vendosur të heqë shumë prej tyre nëse fiton. Me afrimin e zgjedhjeve, politikëbërësit evropianë duhet të marrin në konsideratë pesë rreziqe specifike – edhe pse të lidhura ngushtë – në veçanti, siç shkruan European Council on Foreign Relations.
Erozioni i neutralitetit
Trump nuk priret ta shohë rajonin si një interes strategjik të SHBA-së. Por gjatë mandatit të tij të parë presidencial, Grenell, si i dërguari i tij zyrtar, u përpoq të ndërmjetësonte një marrëveshje midis dy palëve. Një takim i vitit 2020 në Uashington midis Vuçiqit dhe Avdullah Hotit, asokohe kryeministër i Kosovës, ishte i pakët. Por gjatë administratës së Bidenit, Grenell i ka qëndruar besnik Trumpit, pranë familjes së tij dhe i fokusuar në Ballkanin Perëndimor. Në tetor 2023, ai deklaroi se një administratë e dytë Trump do të përqendrohej në rajon (ndër tema të tjera) “menjëherë në mandatin e tij të dytë”. Njeriu të cilin Trump vazhdon ta quajë “i dërguari im” ka thelluar marrëdhëniet e tij me Vuçiqin gjatë asaj kohe. Grenell ka ndjekur gjithashtu mundësi biznesi në rajon. Nga ana e tij, Dodik ka mbështetur tashmë fushatën e Trump, duke argumentuar se fitorja e kandidatit republikan “mund të krijojë kushte” dhe një mundësi që Republika Srpska të shpallë pavarësinë.
Roli i Orban
Që kur Trump u largua nga Shtëpia e Bardhë, kryeministri autoritar i Hungarisë Viktor Orban ka arritur të vendoset si partneri më i ngushtë i ish-presidentit në Evropë. Kjo ka implikime për Ballkanin Perëndimor. Orban ka mbështetur prej kohësh liderë nacionalistë në rajon si Nikola Gruevski; ish-kryeministri i Maqedonisë së Veriut i cili u arratis në Hungari për t’i shpëtuar dënimit me dy vjet burgim për korrupsion dhe shpërdorim pushteti. Kryeministri hungarez e ka mbështetur veçanërisht Dodikun në përpjekjen e tij për të shpërbërë Bosnjën dhe Hercegovinën.
Shkëmbimi i territoreve
Qeveria e Serbisë ka të ngjarë të kërkojë të punojë me një administratë të re Trump për të avancuar planet e saj në katër komunat në veri të Kosovës. Në atë skenar, Uashingtoni jo vetëm që mund ta lehtësojë këtë, por edhe ta detyrojë Prishtinën të pajtohet. Komentet e John Bolton në Kiev në atë ditë vere në 2018 duke miratuar shkëmbimin e tokave janë vetëm një shembull shqetësues nga mandati i parë i Trump.
Heqja e sanksioneve
Siç është argumentuar në këtë përmbledhje, sanksionet e vendosura nga administrata Biden kanë luajtur një rol të madh në parandalimin e përshkallëzimit në Ballkanin Perëndimor. Lidhjet e Trump dhe simpatia e dukshme për Beogradin sugjerojnë se ai mund të kërkojë t’i heqë ato nëse bëhet përsëri president. Vuçiç dhe aleatët e tij tani janë gati të shfrytëzojnë mundësitë e një politike të re nga Uashingtoni nëse dhe kur të arrijë. Në mungesë të sanksioneve parandaluese, Dodik mund t’i kthehet shpejt zbatimit të planit të tij të tetorit 2021.
Shpërbërja funksionale e BiH
Një vizion për gjymtimin e Bosnjës dhe Hercegovinës, dhe aftësinë e saj për të funksionuar si një shtet sovran, është tani një forcë e rëndësishme në rajon. Mundësia e dhunës së përhapur që pason mezi duhet të deklarohet. Një fitore e Trump më 5 nëntor ndoshta do ta afronte atë vizion shumë më afër realizimit; dhe ndoshta gjatë gjithë rrugës.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
VOA: Pritshmëritë nga administrata e re amerikane në Kosovë
