Pas rënies së Bashkimit Sovjetik në 1991, Ukraina e sapo pavarur trashëgoi arsenalin e tretë më të madh bërthamor në botë, të cilin përfundimisht, për sigurinë e saj dhe ndërkombëtare – hoqi dorë në këmbim të garancive të sigurisë nga SHBA, Britania e Madhe dhe Rusia, sipas Memorandumit të Budapestit të vitit 1994 Por Rusia e shkeli marrëveshjen me një pushtim të plotë të Ukrainës dhe Uashingtoni dhe Londra qartësisht nuk arritën të garantonin sigurinë e Ukrainës. Megjithatë, përballë kërcënimit se presidenti i sapozgjedhur i SHBA-së, Donald Trump, mund të pezullonte mbështetjen dhe ndihmën financiare dhe ushtarake, Ukraina, sipas disa vlerësimeve, filloi të konsideronte fillimin e një programi të zhvillimit të armëve bërthamore.
Ultimatumi i Zelensky-t
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky në tetor, siç raportohet nga media, i dha një ultimatum NATO-s, duke paralajmëruar se vendi i tij mund të vazhdojë të armatoset me armë bërthamore nëse nuk i jepet anëtarësimi në NATO, me pak fjalë, ose na lejoni në NATO ose ne zhvillojmë armë bërthamore. Por Zelensky më vonë tha se ai po i referohej mungesës së një garancie alternative të sigurisë dhe zyrtarët ukrainas që atëherë kanë mohuar që Kievi po konsideron riarmatimin bërthamor. Vladimir Putin, lideri i vendit i cili, në këmbim të heqjes dorë nga armët bërthamore të Ukrainës, supozohej të garantonte sigurinë për vendin fqinj, dhe i cili në vend të kësaj dërgoi forcat e tij ushtarake për të nënshtruar Ukrainën, njoftoi menjëherë se Kremlini nuk do ta lejonte kurrë Ukrainën të të zhvillojë armët e veta bërthamore.
Prodhimi i bombës
Siç shkroi së fundmi Kyiv Independent, megjithëse Kievi aktualisht nuk posedon armë bërthamore, ai nuk është një fillestar kur bëhet fjalë për industrinë bërthamore. Gjatë epokës së Bashkimit Sovjetik, fabrika Pivdenmash në qytetin ukrainas të Dnipro prodhoi raketa balistike të afta për të mbajtur koka bërthamore. Gjithashtu, uzina kimike Pridnjiprovski në qytetin e Kamyansk në rajonin e Dnipropetrovsk përpunoi mineral uraniumi për programin bërthamor sovjetik. Robert Kelley, një inxhinier me më shumë se 35 vjet përvojë në kompleksin e armëve bërthamore të Departamentit të Energjisë së SHBA-së, i tha Kyiv Independent se Ukraina mund të prodhojë një bombë primitive të ndarjes me uranium brenda pesë viteve. “Është një gjë mjaft e thjeshtë për të bërë në shekullin e 21-të,” tha ai. Nga ana tjetër, do të ishte shumë më e vështirë për Ukrainën të bënte një bombë me ndarje plutonium, dhe gjithashtu do të ishte më e vështirë ta fshehte atë, pohoi Kelley. Do të duheshin pesë deri në dhjetë vjet për të ndërtuar një reaktor plutoniumi, pohoi ai.
Raporti sekret
Por ukrainasit, me sa duket, mendojnë ndryshe. Sipas informacioneve të publikuara nga britanikja The Times të enjten , Ukrainës nuk i duhen vite për të zhvilluar një bombë rudimentare, por mund të bëhet një shtet bërthamor brenda pak muajsh, siç thuhet në një raport të përgatitur për Ministrinë e Mbrojtjes së Ukrainës. Vendi do të jetë shpejt në gjendje të ndërtojë një pajisje bazë plutoniumi me teknologji të ngjashme me bombën ‘Fat Man’ të hedhur në Nagasaki në vitin 1945, thuhet në raport. “Krijimi i një bombe të thjeshtë atomike, siç bënë Shtetet e Bashkuara me Projektin Manhattan, nuk do të ishte një detyrë e vështirë 80 vjet më vonë”, thuhet në dokument. Kievi ende kontrollon nëntë reaktorë operacionalë dhe ka ekspertizë të rëndësishme bërthamore, pavarësisht se hoqi dorë nga arsenali i tij bërthamor në 1996. “Pesha e plutoniumit të reaktorit në dispozicion të Ukrainës mund të vlerësohet në shtatë ton… Një arsenal i konsiderueshëm armësh bërthamore do të kërkonte shumë më pak material… Sasia e materialit është e mjaftueshme për qindra koka luftarake me një fuqi armësh taktike prej disa kilotonesh. ”, thuhet në raport. Një bombë e tillë do të kishte afërsisht një të dhjetën e fuqisë së “Njeriu i shëndoshë”, përfundojnë autorët e dokumentit. Kjo do të mjaftonte për të shkatërruar një bazë të tërë ajrore ruse.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘Rruga e mëndafshit’ e Rusisë rreth sanksioneve
