Për herë të tretë, vendet anëtare të BE-së nuk arritën marrëveshje për hapjen e grupit 3 në negociatat me Serbinë, dhe non-paper-i që Serbia dërgoi pak para këtij takimi duket se shpjegon në masë të madhe arsyen. Sipas bashkëbiseduesve të “Danas”, Serbia ka disa vite që është në stagnim në rrugën evropiane dhe arsyeja kryesore për këtë është mospërmbushja e obligimeve të mëparshme, siç tregon edhe përbërja e pretenduar e këtij dokumenti joformal. Sipas burimeve diplomatike, në prag të debatit, Serbia ka dorëzuar një non-paper me një listë të hapave që synon të ndërmarrë në afat të shkurtër për të inkurajuar vendimin për hapjen e grupit 3. Ndër hapat janë fillimi i procedura për zgjedhjen e këshillit të ri REM, rishikimi i listës së zgjedhësve në përputhje me rekomandimet e ODIHR, vendosja e vizave për vendet e treta në përputhje me politikën e vizave të BE-së, funksionimi i plotë i interkonjeksionit të gazit me Bullgarinë.
Bllokada e BE
Sipas mediave, vendet që mbështesin hapjen e klasterit në argumentet e tyre theksojnë se duhet të pranojnë vlerësimin e Komisionit Evropian se Serbia i ka përmbushur kriteret teknike, duke theksuar se hapja e klasterit do të dërgonte një mesazh pozitiv për rajon dhe ta afrojnë Serbinë me Bashkimin Evropian. Disa nga këto vende shkuan një hap më tej, duke paralajmëruar se nuk do të mund të pranojnë hapa për vendet e tjera, nëse nuk arrihet një marrëveshje për Serbinë. Nga ana tjetër, vendet që nuk janë dakord me këtë vendim deklarojnë se është vetëm një “listë dëshirash dhe premtimesh” dhe se duan të shohin rezultate konkrete përpara se të marrin një vendim të tillë. Faktor shtesë sigurisht janë edhe marrëdhëniet e ngushta ndërmjet Serbisë dhe Rusisë, ndaj të cilave vendet baltike janë veçanërisht kundër dhe disa prej tyre në debat kanë ngritur çështjen e vizitës së paralajmëruar të Presidentit të Serbisë në Moskë, sipas burimeve diplomatike raportuar nga Shërbimi Publik.
Arsyet e refuzimit
Bashkimi Evropian shpreh qartë se në cilat aspekte Serbia duhet të përparojë dhe çfarë nuk do të tolerojë, dhe vazhdimisht përmenden marrëdhëniet e ngushta me Kinën dhe Rusinë dhe dialogun ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës. Unioni insiston gjithashtu në kapitujt nën grupin 1a, të cilët kanë të bëjnë me sundimin e ligjit, lirinë e medias dhe luftën kundër krimit dhe korrupsionit. Shihet se përbërja e këtij dokumenti informal që dërgoi Serbia vjen pas kërkesave që BE-ja ka bërë prej vitesh. Ish-diplomati Srećko Gjukiç rikujton se në praktikën diplomatike “non-paper” përdoret në komunikim kur njëra palë dëshiron t’i komunikojë diçka palës tjetër, por ajo palë nuk mund të pretendojë se ka marrë letër zyrtare nga pala tjetër.
Detajet e “non paper”
Branka Latinoviç, një ish-ambasadore, thotë për Danas se në praktikën diplomatike, non-papers dorëzohen për të forcuar pozicionin negociues në lidhje me pikën e rendit të ditës për të sqaruar detyrimet përkatëse të ndërmarra ose aktivitetet që ka nisur një vend. Latinoviç thotë se në hapjen e klasterit të ri ka ndikuar edhe fakti që projektligji për agjentët e huaj ka hyrë në procedurë parlamentare para mbledhjes, gjë që nuk ka mundur të kalojë pa u vënë re në Bruksel, si dhe atmosfera aktuale në Serbi. Pas tragjedisë në Novi Sad për shkak të bllokadave të shumta, qeveria nuk tregon iniciativë për fillimin e dialogut social.
5 ditë kohë
Naim Leo Beshiri, drejtor i Institutit për Çështje Evropiane , thotë për Danas se nëse Serbia do të kishte zbatuar reformat urgjente brenda afateve të dakorduara dhe nëse reformat do të kishin dhënë rezultate, ne mund të ishim në rrugën e anëtarësimit të plotë në BE, duke kujtuar se në Qershor 2022 Ministrja e atëhershme e Integrimeve Evropiane, Jadranka Joksimoviç, tha se arsyeja e mungesës së mbështetjes nga shtetet anëtare për hapjen e grupit 3 ishte “mosrespektimi i regjimit të masave kufizuese ndaj Rusisë”. Vërtetë, jo të gjitha shanset për hapjen e klasterit janë shterur ende, sepse konferenca ndërqeveritare për hapjen e klasterit , nëse ka, duhet të mbahet në javën ndërmjet 16 dhe 20 dhjetor.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
