Çdo vit, gjatë muajit të Ramazanit, miliona myslimanë në të gjithë botën agjërojnë për 30 ditë, nga mëngjesi deri në mbrëmje.Ky muaj, në të vërtetë është shumë më tepër se thjesht, agjërim. Ndërkaq, po ju risjellim në kujtesë disa fakte që ndoshta mund të mos i dini, rreth muajit të Ramazanit.
“Sunitët dhe shiitët e përfundojnë agjërimin në kohë të ndryshme. Ndërkohë, që një tjetër fakt interesant është se, agjërimi ka ekzistuar shumë më parë se Islami.
1 – Nuk është vetëm:
“Mos hani ” vlen edhe për “mos pini”, gjithashtu: Myslimanët nuk pijnë asnjë gllënjkë ujë, nga mëngjesi në mbrëmje. Përveç faktit se, nuk duhet të hanë dhe të pinë gjë gjatë gjithë ditës, ata duhet që gjatë kësaj periudhe të heqin dorë nga duhani dhe marrëdhëniet intime. Megjithatë, pavarësisht agjërimit, Ramazani, në pjesën më të madhe të vendeve myslimane është një kombinim ndërmjet rregullave strikte dhe festimit. Ndërkohë që ata heqin dorë nga shumëçka gjatë ditës, pas perëndimit të diellit, familjet dhe miqtë, shpesh vizitojnë njëri-tjetrin, duke mbushur rrugët e qyteteve kryesore me ushqim dhe të qeshura deri orëve të para të mëngjesit.
2 – Hurmat janë ushqimi i parë që “thyejnë” agjërimin
Hurmat kanë qenë tradicionalisht, ushqimi i parë që konsumohej për të përfunduar agjërimin, më pas lëng ose jallab – një pije e ëmbël e prodhuar nga hurmat, ujë trëndafili dhe akacia e bardhë, që zakonisht shërbehet me fara pishe dhe rrush të thatë. Në Egjipt, hurmat, një ushqim tradicional gjatë muajit të Ramazanit, korren në ferma dhe oaze të ndryshme të vendit, por importohen dhe nga Afrika e Veriut dhe Emiratet e Bashkuara Arabe. Hurmave më të mira, shpesh u vihen emra tërheqës nga shitësit, për të pasur më shumë shitje. Në 2006-ën, pas luftës së Izraelit kundër Libanit, hurmat më të mira quheshin Hasan Nasrallah, sipas liderit të Libisë. Në 2009-ën, pasi presidenti i ShBA-së vizitoi Kajron, hurmat më të mira u quajtën Obama.
3 – Njerëzit i quajnë djemtë Ramazan/ Ramadan
Emrat fetarë që u vihen fëmijëve, nuk janë të pazakontë në asnjë prej feve botërore; gjithsesi, kur katolikët e devotshëm zgjedhin që besimin e tyre fetar ta reflektojnë tek emrat e fëmijëve, ata shpesh zgjedhin emrin e shenjtorëve, si Mari ose emërtime virtyti. Do të befasoheshit shumë, nëse do të dëgjonit që një fëmijë është quajtur Lent (Kreshma e Madhe). Ky nuk është rasti për emrin Ramazan/Ramadan, pasi ritet, festat, fetare janë bërë emra të zakonshëm që mund t’u vihen fëmijëve, djemve myslimanë. Ndërkohë që ky emër ishte shumë më i përhapur në 1990-ën, se në ditët e sotme, emri Ramazani mund të rikthehet prapë në traditë. Sipas faqes së internetit “BabyCentre”, popullariteti i emrit ka filluar të rritet sërish, pas vitit 2005.
4 – Disa nga devijimet gjatë agjërimit
Muaji i Ramazanit kërkon që myslimanët të heqin dorë nga ushqimi dhe pijet, prej mëngjesit deri në darkë, çdo ditë. Por, ka disa situata që bëjnë që dikush të lejohet ta lërë agjërimin. Sipas Kuranit, njerëzit që janë të sëmurë, të vjetër, që udhëtojnë, janë shtatzënë ose ushqejnë foshnjën me gji, ashtu si dhe fëmijët nën moshën e pubertetit, mund të mos agjërojnë nëse ai ndikon negativisht në shëndet. Për më tepër, agjërimi mund të anulohet për arsye të tilla, si menstruacionet apo rrjedhjet e gjakut pas lindjes, të vjellat e qëllimshme dhe sigurisht, thyerja e agjërimit për të ngrënë apo pirë diçka. Në të gjitha këto raste, Kurani kërkon që besimtarët të mbajnë një “qada fast” – që do të thotë, të kompensosh ditët e humbura të agjërimit.
5 – Sunitët dhe Shiitët e përfundojnë agjërimin në kohë të ndryshme
Pasi agjërojnë përgjatë ditës, myslimanët sunitë mund të ndalojnë agjërimin në momentin që fillon Lutja e Akshamit, e përcaktuar në kohën kur dielli nuk është më i dukshëm në horizont (edhe pse qielli mund të jetë i ndriçuar). Shiitët presin më gjatë, duke besuar se agjërimi i tyre ditor nuk mund të mbarojë deri në momentin që rrezet e fundit të dritës zhduken nga qielli. Shiitët besojnë se, hadithi nuk mund ta kundërshtojë Kuranin, ndaj ata ushqehen kur qielli bëhet i errët, sepse kështu thuhet në Kuran. Sunitët besojnë se mund ta kundërshtojnë Kuranin, kështu ata e ndërpresin agjërimin atëherë kur tradita e thotë atë. Variacionet fetare mund të zbatohen në të dyja këto degë të Islamit edhe pse ky dallim, nuk është absolut.
6 – Data ndryshon çdo vit
Ramazani bazohet në kalendarin hënor dhe fillon me “hilalin”, fjala arabe e përdorur për daljen e “hënës së re”, në muajin e nëntë të çdo viti. Por, duke qenë se cikli hënor lëviz prapa në mënyrë periodike krahasuar me kalendarin Gregorian, Ramazani, data e tij afrohet çdo vit. Gjatë muajve të verës, ditët janë më të gjata dhe më të nxehta, duke e bërë agjërimin më të vështirë. Gjatë fundit të muajit, myslimanët festojnë “Laylat al – Qadr”. Ky është përvjetori i natës në të cilën, Allahu, i prezantoi Kuranin për herë të parë, Profetit Muhamad. Ndërkohë që tradita të ndryshme e festojnë këtë natë në dhjetë- ditëshin e fundit të Ramazanit, data e 27 – të e këtij muaji është me e festuara, kur Kurani thotë, “Nata e Madhe është më mirë se një mijë muaj.”
7 – Ramazani është i mirë për rritjen e shikueshmërisë televizive
Ramazani është një sezon paraprak, interesant, televiziv. Çfarë janë ekzaktësisht, emisionet televizive mbi Ramazanin? A bëhen ato me tendencën për t’i bërë njerëzit besimtarë, apo është thjesht një skemë për të fituar para? A ndiqen këto programe sepse njerëzit duan të mësojnë diçka, apo sepse duan të kalojnë kohën? Shtëpitë prodhuese arabe dhe turke, punojnë gjatë vitit për të krijuar 30 episode të shkurtra, miniseri – një për çdo natë të muajit – me shpresën për të tërhequr teleshikues, marrë përfitime monetare dhe mundësinë për të thënë që seritë e tyre ishin më të ndjekurat. Megjithatë, gjërat nuk shkojnë njësoj çdo vit. Sipas gazetës “Saudi”, në 2011, prodhimet u reduktuan me 35 për qind, në sajë të trazirave arabe.
( Në foto: Besimtarë myslimanë prekin derën e artë të Qabesë)
8 – Agjërimi paraprin Islamin
Agjërimi ka ekzistuar shumë më parë, se Islami. Në fakt, dëshmi të abstinencës nga ushqimi dhe pijet mund të gjenden në Biblën e hebrenjve dhe në Testamentin e Ri, ku të dyja i paraprijnë ekzistencës ë Profetit Muhamed (që ka lindur në 570, pas Krishtit). Në një rast të gjetur në Bibël, mbretëresha Ester i kërkon hebrenjve që të agjërojnë për tri ditë, para se ajo të vizitojë bashkëshortin, mbretin, që të mund t’i kërkojë atij që të mos i vrasë ata. Edhe në Testamentin e Ri, Jezusi agjëron në shkretëtirë për 40 ditë; prandaj në deri në ditët e sotme, shumë të krishterë mbajnë Kreshmën e Madhe. Agjërimi në vetvete është gjithashtu, i ndryshëm gjatë ramazanit, ku myslimanët që agjërojnë teknikisht mund të hanë çdo ditë, por ata nuk mund të konsumojnë asgjë, gjatë gjithë ditës.
9 – Agjërimi nuk është dietë ushqimore
Pavarësisht agjërimit të përditshëm, Ramazani është i njohur si muaji i shtimit në peshë. Arsyeja kryesore është sepse agjërimi dhe aktivitetet e pakta gjatë ditës bëjnë që njerëzit të hanë më shumë gjatë natës. Sjellje të tilla rezultojnë në një cikël më të ngadaltë metabolik që bëjnë që trupi në vend që të djegë yndyrnat, t’i ruajë ato. Për më tepër, vaktet e iftarit – vakti i mbrëmjes që shërbehet kur myslimanët ndalojnë agjërimin – janë zakonisht të rënduara, të larta në karbohidrate dhe kanë mungesë vlerash ushqimore. Në mënyrë që të mbahet një peshë e shëndetshme gjatë muajit, myslimanët inkurajohen të pinë shumë ujë, të kenë një dietë të pasur ushqimore me fruta, perime,proteina dhe të zgjohen çdo mëngjes për vaktin “suhoor”, pra para lindjes së diellit.
10 – Muaji i Ramazanit është një muaj i madh për bamirësi
Bamirësia është shumë e rëndësishme për Islamin dhe akoma më shumë, gjatë muajit të shenjtë të Ramazanit. Një nga shtyllat kryesore të Islamit, është detyrimi që të pasurit duhet t’u dhurojnë një shumë të caktuar, monetare apo ushqimore, të varfërve. Në Islam, të gjitha veprat e mira shpërblehen më shumë, kur kryhen gjatë muajit të Ramazanit. Si rezultat, pjesa më e madhe e njerëzve vendosin që të japin pjesën e tyre të dhurimeve, gjatë këtij muaji. Një pjesë tjetër, mund të dhurojë sasi më të mëdha se ajo e caktuar, me qëllim që të maksimizojë shpërblimin Ditën e Gjykimit. Xhamitë dhe organizatat e tjera fetare, çdo mbrëmje ofrojnë falas, vakte iftari për të varfrit.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Askush prej myslimanëve nuk guxon”
Prifti që rrahu këmbanën e kishës për myslimanët në kohën e Iftarit
