Revista gjermane “Der Spiegel” i ka kushtuar një hapësirë vendimit të Këshillit Evropian për të mos hapur negociatat me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut, pas kundërshtimit të Francës, Danimarkës dhe Holandës.
Duke u ndalur te Shqipëria, gjiganti gjerman thekson se vendimi ishte i kuptueshëm, pasi Reforma në Drejtësi dhe sundimi i ligjit kanë ngecur.
“Reformat në drejtësi dhe sundimi i ligjit në vend kanë ngecur, dhe kryeministri socialist Edi Rama, i cili është në detyrë që nga viti 2013, dyshohet se ka mbajtur partinë e tij në pushtet përmes krimit të organizuar, veçanërisht mafies së drogës. Vetë Rama, i njohur në Perëndim për paraqitjet e tij në atlete dhe i admiruar si një artist, kultivon një stil gjithnjë e më autoritar në politikën e brendshme”, thuhet në artikull.
- Artikulli i plotë:
Integrimi kundër reformave – me këtë premtim, të shpallur në “Agjendën e Selanikut” të vitit 2003, Bashkimi Evropian ka premtuar anëtarësimin në BE për gjashtë vendet e rajonit të Ballkanit Perëndimor. Jo zyrtarisht, ky premtim ka qenë në diskutim për ca kohë, sepse lodhja e zgjerimit është përhapur në të gjithë Unionin.
Por tani BE për herë të parë ka bërë një thyerje të hapur të fjalës: për shkak të një vetoje nga Franca, Shqipëria dhe Maqedonia nuk mund të fillojnë negociatat e pranimit në BE, pavarësisht premtimit.
Vendimi i samitit të BE të premten e kaluar shkaktoi në tërësi hidhërim në të gjithë rajonin e Ballkanit Perëndimor. Pasojat politike të refuzimit mund të jenë serioze, dhe shumë liderë të BE-së tashmë folën për një “gabim historik”.
Veçanërisht i hidhur është mos fillimi i negociatave të pranimit për Maqedoninë. Vendimi i Brukselit shkaktoi krizë politike në vend – Udhëheqësi socialist Zoran Zaev foli për një “padrejtësi të madhe historike” dhe njoftoi zgjedhje të parakohshme prillin e vitit të ardhshëm dhe dorëheqje në muajin janar.
Në janar, Maqedonia ndryshoi emrin e saj në “Maqedoninë e Veriut” pas gati tre dekadash mosmarrëveshje të vazhdueshme me fqinjin, Greqinë.
Kjo nuk ishte vetëm një ngjarje që ndodh një herë në historinë botërore, por edhe jashtëzakonisht poshtëruese për shumicën e maqedonasve. Sidoqoftë, qeveria nën kryeministrin Zaev në të ashtuquajturën marrëveshje e “Prespës” përfundoi këtë kompromis të dhimbshëm historik, për të hapur rrugën për negociatat e pranimit me BE-në.
Prishja e tabusë mund të bëhet normë
Për më tepër, Maqedonia e Veriut aktualisht është vendi i vetëm në Ballkanin Perëndimor që po bën seriozisht reforma themelore demokratike dhe të sundimit të ligjit. Procesi është delikat dhe shoqërohet nga shumë pengesa. Një skandal i rëndë korrupsioni ka tronditur vendin për disa muaj tani. Sidoqoftë, që nga “Revolucioni Shumëngjyrësh” i suksesshëm i vitit 2016, Maqedonia ka qenë shembull pozitiv në rajon.
Sidoqoftë, nëse nacionalistët kthehen në pushtet pas zgjedhjeve të parakohshme të pranverës, rruga e vendit do të bëhet e paparashikueshme. Një gjë është e sigurt: ish-kryeministri Nikolla Gruevski, i cili iku në Hungari në vitin 2018, nuk pati skrapime gjatë mbretërimit të tij për ta çuar vendin në luftë civile nëse ishte e nevojshme, në mënyrë që të mbetet në pushtet.
Në rastin e Shqipërisë, refuzimi i negociatave të pranimit në BE është më i kuptueshëm. Reformat në drejtësi dhe sundimi i ligjit në vend kanë ngecur, dhe kryeministri socialist Edi Rama, i cili është në detyrë që nga viti 2013, dyshohet se ka mbajtur partinë e tij në pushtet përmes krimit të organizuar, veçanërisht mafies së drogës. Vetë Rama, i njohur në Perëndim për paraqitjet e tij në atlete dhe i admiruar si një artist, kultivon një stil gjithnjë e më autoritar në politikën e brendshme.
Ndarja e negociatave të pranimit – me një zhvendosje për Shqipërinë dhe një fillim për Maqedoninë Veriore – do të ishte një mundësi për BE-në të ruajë besueshmërinë e saj në rajon. Sidoqoftë, Franca gjithashtu rezistoi edhe në këtë mënyrë.
Kështu, BE-ja ka ndërprerë një mundësi, duke ndikuar në qetësimin dhe stimulimin e Ballkanit Perëndimor. Thyerjet e tabutë politikë dhe sundimit të ligjit tani mund të bëhen gjithnjë e më shumë normë: Tabutë politike dhe thyerja e rregullave mund të bëhen gjithnjë e më të zakonshme.
Një rifillim i dialogut midis Serbisë dhe Kosovës, BE është ndoshta përfundimisht jashtë tryezës, në rastin më të mirë, ai mund të zhvillohet nën ndërmjetësimin e dy të dërguarve special amerikanë Palmer dhe Grenell; ka më shumë të ngjarë që të dy vendet të intensifikojnë luftën e tyre diplomatike.
Skenari “Shqipëria e Madhe” – një bashkim afatgjatë i Shqipërisë dhe Kosovës – mund të vendoset si një perspektivë e vërtetë politike afatgjatë.
Në Bosnjë-Hercegovinë, përfaqësuesit politikë të kroatëve dhe veçanërisht të serbëve që bashkohen rreth Milorad Dodik do të vënë në dyshim shtetin boshnjak edhe më shumë se më parë dhe do të punojnë në skenarë separatist.
Vendimi është një goditje serioze për lojtarët e shoqërisë civile në rajon dhe një sinjal inkurajues për pushtetarët siç është kreu malazez i shtetit Milo Gjukanoviç për të kultivuar korrupsionin dhe nepotizmin edhe më hapur.
Përkundër murmurimave të përhapura politike, megjithatë, vendimi i samitit të BE-së nuk do të thotë që Rusia, Kina ose Turqia në rajonin e Ballkanit Perëndimor do të hidhen në hendekun e lënë nga Brukseli. Në fund të fundit, Rusia dhe Turqia në veçanti nuk kanë mjetet financiare që Evropa aktualisht po investon në rajon.
Padyshim, Rusia, Kina dhe Turqia do të dinë të shfrytëzojnë mospërputhjen e BE-së. Në të ardhmen, Ballkani Perëndimor do të bëhet një zonë edhe më konfuze gjeopolitike gri.
