Ndërsa plakemi, sistemet e tretjes mund të bëhen më të ndjeshme ndaj llojeve të caktuara të ushqimeve dhe metodave të përgatitjes së ushqimit.
Ndonjëherë diarreja ndodh për shkak të një gjendje themelore, ose si një efekt anësor i një ilaçi.
Sidoqoftë, dieta shpesh është shkaku.
Shkaktarët e diarresë
Ushqimet më poshtë mund të shkaktojnë diarre ose t’i përkeqësojë ato.
- Sheqernat stimulojnë zorrën për të shuar ujin dhe elektrolitet, të cilat lirojnë lëvizjet e zorrëve. Nëse merrni shumë sheqer, mund të krijoni diarre.
- Një nga shkaktarët më të mëdhenj është fruktoza, e cila gjendet natyrshëm në fruta (të tilla si pjeshkë, dardha, qershi dhe mollë) ose shtohet në ushqime dhe pije, të tilla si lëng mollësh, sode dhe pije të përpunuara.Shtatëdhjetë e pesë përqind e njerëzve që marrin më shumë se 40 deri në 80 gram fruktozë në ditë do të kenë diarre.
- Një shkak tjetër: ëmbëlsuesit artificialë si sorbitol, manitol dhe ksilitol (gjenden në çamçakëz pa sheqer, karamele dhe ilaçe).
- Ushqime me qumësht. Këto përmbajnë laktozë, të cilën disa njerëz e kanë të vështirë ta tretin. Kujdes, djathi, qumështi dhe akulloret, midis shumë produkteve të tjera mund të bëjnë të njejtën gjë.
- Fruktoza, ëmbëlsuesit artificialë dhe laktoza janë pjesë e një grupi të sheqernave të tretura dobët që mund të shkaktojnë diarre, të njohur si FODMAP (oligosakaridet e fermentueshëm, disakaridet, monosakaridet, dhe pololet). Burime të tjera të FODMAP përfshijnë grurë, thekër, qepë, hudhër, bishtajore (qiqra, thjerrëza, fasule), mjaltë, fëstëk, asparguj dhe angjinare.
- Gluten. Gluteni është një proteinë që gjendet në grurë, elb, thekër, birrë, dhe madje edhe salcat e sallatës. Njerëzit që janë të ndjeshëm ndaj glutenit mund ta kenë të vështirë të tretin glutenin dhe të kenë diarre si rezultat. Në njerëzit me sëmundje celiake, marrja e glutenit provokon trupin të sulmojë muret e zorrëve të holla, gjë që mund të shkaktojë dëme serioze.
- Ushqime të skuqura ose me yndyrë. Disa njerëz e kanë të vështirë të tretin ushqime kremoze ose të skuqura. Kur ushqimet yndyrore nuk përthithen normalisht, ato shkojnë në zorrën e trashë, ku ndahen në acide yndyrore, duke bërë që zorra e trashë të sekretojë lëngun dhe të shkaktojë diarre.
- Ushqime pikante. Salcat pikante mund të maskojnë përmbajtjen e lartë të yndyrës. Dhe ekziston ky efekt anësor i pakëndshëm.
- Kafeina shpejton sistemin e tretjes. Gjendet në kafe, çaj, çokollatë, shumë pije me gaz dhe ushqime të aromatizuara me kafe ose çokollatë.
Shkaqe të tjera të diarresë
Dieta është një nga disa shkaqet e diarresë. Të tjerët përfshijnë:
- infeksion bakterial ose viral
- operacioni në një pjesë të sistemit të tretjes
- konsumi i tepërt i alkoolit
- kushte mjekësore si sindromi i zorrës së irrituar, sëmundja e Crohn, hipertiroidizmi, diabeti dhe disa forma të kancerit.
Tek të moshuarit, diarreja shpesh rezulton të jetë një efektanësor i ilaçeve.
Antibiotikët dhe ilaçet e tjera në përdorim mund të shkaktojnë diarre duke ndryshuar lëvizjen në zorrë dhe popullatën bakteriale në to.
Diarrea kronike mund të ndërhyjë në jetën tuaj, në shtëpi dhe në punë. Edhe nëse nuk është e rëndë, paparashikueshmëria dhe urgjenca e saj mund t’ju bëjë të ngurroni të shoqëroheni.
Dhe disa njerëz hezitojnë ta sjellin problemin në vëmendjen e mjekut sepse mendojnë se nuk është serioze, ose sepse është e turpshme. Rekomandohet që kushdo me diarre kronike të kontaktojë një mjek, veçanërisht nëse ka shenja të tjera paralajmëruese, të tilla si oreksi i ulët ose humbja e peshës.
Shkaqet dhe kurat për diarre kronike janë komplekse. Mos u mundoni ta kuptoni vetë.
