Të dielën, Turqia tërhoqi anijen e saj të eksplorimit sizmik, Oruc Reis, nga zonat e kontestuara të Mesdheut lindor për të hapur rrugën për fillimin e negociatave me Greqinë.
Megjithatë, tensionet në “Lindjen e Mesme” janë aq të larta sa askush nuk po përjashton një luftë aktuale midis Turqisë dhe Greqisë.
Turqia, Greqia dhe Qiproja janë në mosmarrëveshje rreth mënyrës së ndarjes së zonave për të eksploruar burimet e sapo zbuluara të hidrokarbureve në zone, me Francën që mbështet Greqinë dhe Emiratet e Bashkuara Arabe që dërgojnë aeroplanë lufte në Kretë.
Spektri i një konfrontimi midis aleatëve të NATO-s mund të spiralizohet në një konflikt që përfshin pjesën më të madhe të Evropës.
Dhe me përfshirjen e Turqisë në luftën Libiane dhe një konflikt Turko-Emiratet e Bashkuara Arabe që kalon në sfond, Evropa rrezikon të futet në një konflikt më të gjerë të Lindjes së Mesme.
Në qendër të çështjes janë dy konflikte: problemi i vjetër i Qipro, ai u nda që nga viti 1974 në zonat greke dhe turke nga forcat paqeruajtëse të KB, dhe një mosmarrëveshje edhe më e lashtë midis Greqisë dhe Turqisë për kufijtë detarë të ishujve grekë ngjitur me Turqinë.
Evropa është e ndarë. Franca, Qipro dhe Greqia duan sanksione. Ndërsa dëshirojnë të solidarizohen me Qipron dhe Greqinë, shumë vende evropiane mendojnë se është një ide e keqe dhe se shqetësimet nuk janë të pajustifikueshme.
E vetmja mënyrë për të dalë nga ky bllokim është që Turqia dhe Greqia të ulen dhe të flasin, gjë që Gjermania është përpjekur të bëjë.
Kancelarja Angela Merkel po luan rolin që luajnë tradicionalisht presidentët e SHBA, duke thirrur veçmas Presidentin turk Rexhep Tajip Erdogan dhe kryeministrin grek Kyriakos Mitsotakis.
Evropianët duhet të pranojnë se konflikti i fundit në Lindjen e Mesme nuk mund të trajtohet në mënyrë të izoluar nga çështjet më të gjera që përfshijnë përfshirjen e Turqisë në Libi, izolimin e saj rajonal, mosmarrëveshjen e gjatë të Qipros dhe pretendimet në Egje. Këto çështje tani janë të ndërthurura.
Ligjërisht dhe politikisht, ky nuk është një rast bardh e zi. BE ka bërë thirrje për një takim urgjent në 24 shtator për të diskutuar sanksionet ndaj Turqisë, por ato vetëm do t’i hedhin benzinë zjarrit.
Në vend të kësaj, BE duhet t’i bëjë presion Greqisë dhe Turqisë për t’u kthyer në bisedimet “eksploruese”, të pezulluara që nga viti 2016.
Evropa dhe Turqia kanë nevojë për njëra-tjetrën në një gamë të gjerë çështjesh, nga migrimi te siguria.
Ankaraja duhet të zbusë retorikën e “pushtimit”. Por në mungesë të udhëheqjes amerikane, u takon evropianëve të zhvillojnë një sërë opsionesh politikash për të krijuar një axhendë pozitive dhe një pazar të ri me Turqinë.
Thirrja e një konference më të gjerë për Lindjen e Mesme mund të jetë një fillim. Një tjetër opsion mund të jetë t’i japë Turqisë hyrjen në Forumin e Gazit East Med, një tubacion i planifikuar për të kaluar në të gjithë rajonin, me qëllim krijimin e një boshti që përjashton Turqinë.
Evropianët duhet gjithashtu të caktojnë një të dërguar të East Med i cili mund të angazhohet në diplomacinë midis palëve të ndryshme për qëllimet e zbutjes dhe zgjidhjes së konfliktit.
Dhe së fundmi, NATO duhet të përfshihet për të parandaluar një konfrontim.
Organizata mund të zhvillojë një mekanizëm dekonflikti midis Turqisë dhe Greqisë, ndoshta duke përfshirë Francën.
Në një botë kaq të ndërlidhur, nuk mund të ketë fitues të qartë në një konfrontim në Lindjen e Mesme. Më së miri të ulemi dhe të flasim.
Asli Aydintasbas është një anëtare në Këshillin Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë. Sinan Ülgen është kryetar i institutit EDAM me qendër në Stamboll dhe një studiues në Carnegie Europe.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Washington Post/ Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘Le Monde’: Erdogan s’do heqë dorë nga qëllimet e tij!
“BE nuk do t’i gjunjëzohet Erdoganit!”
‘Erë lufte’: anije luftarake turke në ujërat greke, Athina njofton NATO
