Qeveritë në shumë vende të varfra janë përballur me një sfidë të vështirë këtë vit, midis shpenzimeve për të mbështetur popullsinë e tyre përmes krizës 19 dhe pagimit të kreditorëve. Më 14 tetor, ministrat e financave të grupit të vendeve G20 ofruan një zgjedhje të përkohshme për 73 vendet më në nevojë të botës, duke thënë se ata do të zgjasin Iniciativën e tyre të Pezullimit të Shërbimit të Borxhit (DSSI) për të ndaluar pagesat e shërbimit të borxhit deri në Korrik 2021. Kjo duhet të lirojë fondet për të luftuar pandeminë (shih grafikun). Por një zgjidhje e qëndrueshme do të ndërmarrë veprime më dramatike.
Borxhi publik në vendet e varfra u rrit nga 29% e PBB-së në 2012 në 43% në 2019, sipas FMN dhe pritet të rritet në 49% këtë vit. Rënia e të ardhurave nga taksat dhe defiçitet e fryrë e bëjnë më të vështirë pagimin e faturave dhe investitorët e huaj stepen. Sipas të dhënave nga Banka Botërore dhe tre agjencitë më të mëdha të vlerësimit të kredisë, të paktën 33 nga vendet e kualifikuara nga DSSI gjendeshin ose afër ose ishin në gjendje të vështirë borxhi, pra, duke luftuar për të përmbushur detyrimet e tyre të ripagimit. 73 vendet e pranueshme për DSSI duhej të shpenzonin mbi 31 miliard dollarë për shërbimin e borxhit midis majit dhe dhjetorit. Rreth gjysma e kësaj kërkohej nga 33 vendet nën presionin më të madh fiskal, të cilat përfshijnë Etiopinë, Mozambikun dhe Zambinë.
Nëse një valë e defaultave sovrane është shmangur, kjo është për shkak se bankat qendrore kanë ulur normat e interesit dhe institucionet financiare ndërkombëtare kanë dhuruar fonde emergjente. Por as këto dhe as DSSI-ja, e cila pezullon vetëm pagesat e shërbimit të borxhit, nuk mund të rregullojnë probleme të aftësisë paguese afatgjatë. Aty ku ekzistojnë, zgjidhja më e mirë është ndoshta një ristrukturim i shpejtë i borxhit në mënyrë që të shmangen mospagimet e çrregullta. Përvoja e dobët e DSSI ndihmon në ilustrimin pse ristrukturimi i shpejtë mund të jetë shumë i vështirë për t’u arritur. Deri më tani janë pezulluar rreth rreth 5 miliard dollarë të pagesave të shërbimit të borxhit midis majit dhe dhjetorit të këtij viti.
Një vështirësi tjetër ishte shqetësimi i huamarrësit për t’u regjistruar, se përkeqësonin pozicionin e tyre financiar. G20 inkurajoi kreditorët privatë, të cilëve u duhej edhe 5 miliard dollarë midis majit dhe dhjetorit, për të marrë pjesë, por zbuloi se vendet e varfra shqetësoheshin se mos ndodhnin ulje të vlerësimit. Disa u shqetësuan se afrimi edhe me kreditorët zyrtarë do të merrej keq nga agjencitë e vlerësimit.
Pastaj ishte çështja e marrjes së huazuesve të tjerë në bord. “Klubi i Parisit” i qeverive kryesisht të vendeve të pasura ishte dikur mjaft i rëndësishëm për të thirrur goditjet në çdo ristrukturim. Por deri në fund të vitit 2019, 33 të ngarkuar kishin rreth një të katërtën e borxhit të tyre publik ndaj Kinës, e cila nuk është në këtë klub. Dhe megjithëse Kina u regjistrua në DSSI në letër dhe ka qenë një nga ofruesit më të mëdhenj të lehtësimit, në praktikë ajo është larguar duke ofruar të njëjtat kushte si vendet e tjera. Kina gjithashtu këmbënguli që Banka e Zhvillimit të Kinës, e cila bën kredi zhvillimi, nuk ishte një huadhënëse zyrtare, dhe për këtë arsye duhet të përjashtohej nga skema.
Shtrirja në DSSI mund të sugjerojë që huadhënësit po përpiqen të shtyjnë pyetje të vështira rreth ristrukturimit. Me inkurajim, sidoqoftë, G20 gjithashtu tha që kishte rënë dakord në parim për një “kornizë të përbashkët” për ristrukturimin e borxhit, e cila mund të sigurojë që kreditorët e G20 dhe sektori privat të trajtohen njësoj. Detajet duhet të përcaktohen ende përpara një samiti në nëntor. Por nëse u ndihmon autoriteteve kineze të koordinojnë nëpër agjencitë e tyre të ndryshme të huazimit, kjo mund të çojë në një lehtësim të vërtetë.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga The Economist
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
