Në javët e fundit, parashikuesit makroekonomikë kanë paraqitur parashikime të reja globale, më optimiste për 2020 dhe 2021. Duke pasur parasysh rritjen e valës së dytë të infeksioneve dhe vdekjeve nga COVID-19 në pjesën më të madhe të botës, parashikimet akoma më të zymta ka të ngjarë t’i zëvendësojnë ato shumë shpejt. Por edhe parashikimet aktuale relativisht sanguine japin pak shpresë për ekonomi si Rusia, e cila po ngecte edhe para pandemisë.
Për të qenë të sigurt, më 30 shtator, Ministria e Ekonomisë e Rusisë publikoi një parashikim zyrtar relativisht pozitiv, skenari bazë i saj është që PBB-ja do të tkurret me 3.9% në vitin 2020, por do të ketë mesatare 3.2% rritje vjetore në 2021-23. Megjithatë, ministria ka një histori të të qenit tepër optimist.
Dhoma e Llogarive të Rusisë, një agjenci tjetër qeveritare, e udhëhequr nga ish-ministri i financave Aleksei Kudrin, kritikoi parashikimin e ndritshëm të Ministrisë së Ekonomisë. Dhoma e Llogarive ka një pamje shumë më të zymtë, një rënie prej 4.5% të PBB-së në 2020, dhe rritje mesatare vjetore prej vetëm 2-2.2% në 2021-23. Kjo përputhet më ngushtë me pritjet e Fondit Monetar Ndërkombëtar për një rënie prej 4.1% në vitin 2020 dhe 2.4% rritje vjetore në vitet 2021-23 (duke ngadalësuar në 1.8% deri në 2025).
Arsyeja për mospërputhjen midis këtyre parashikimeve është tërësisht politike. Kur Presidenti Vladimir Putin filloi mandatin e tij aktual në maj 2018, ai premtoi një normë të rritjes së PBB-së më të lartë se mesatarja botërore, duke zgjeruar kështu pjesën e Rusisë në byrekun ekonomik global. Ky nuk është një synim ambicioz për një vend me të ardhura të mesme. Por Rusia nuk e ka arritur atë dhe kjo jo vetëm për shkak të krizës COVID-19.
Para se të fillonte pandemia, një vëzhgues i gjerë ishte shfaqur midis vëzhguesve të Rusisë se pa reforma institucionale, ritmet vjetore të rritjes së PBB-së do të mbesin të bllokuara në rreth 1.5-2%, më e ulët se rritja globale. Qeveria e Putinit ishte qartësisht e gatshme dhe e paaftë për të ndërmarrë reforma të tilla. Si rezultat, parashikuesit e FMN-së e kanë bërë të qartë, pjesa e Rusisë në ekonominë globale, qoftë e llogaritur në terma nominalë apo e rregulluar për barazinë e fuqisë blerëse (PPP), do të vazhdojë të tkurret në vitet e ardhshme.
Kjo qartë përjashton qëllimin tjetër ekonomik shumë të hutuar të Putinit, të bëhet një nga pesë ekonomitë më të mira në botë. Në terma nominalë, Rusia mbetet ekonomia e 11-të më e madhe në botë dhe nuk ka gjasa të depërtojë në dhjetëshen e parë në të ardhmen e parashikueshme. Kështu që Putini ka synuar ta bëjë Rusinë një pesë ekonomitë më të mira në terma PPP, një metrikë që përdoret zakonisht për vlerësimin e standardeve të jetesës, jo madhësinë e përgjithshme të një ekonomie.
Ky qëllim do të dukej jashtëzakonisht i arritshëm, në vitin 2019, Rusia u rendit e gjashta në botë në terma PPP. Jo më. Sipas parashikimit të fundit të FMN-së, Rusia do të vazhdojë të mbetet prapa Gjermanisë, e cila aktualisht mban vendin e pestë, në vitet e ardhshme.
Në këtë pikë, as Putini nuk mund të pretendojë se Rusia ka një shans të shkatërrojë pesë të parët dhe ai e la golin në korrik, duke fajësuar krizën COVID-19. Sigurisht, e gjithë bota po përballet me të njëjtën krizë, e cila nënkupton që qëllimet relative nuk duhet të preken.
Putini njoftoi gjithashtu se afatet e 2024 për synimet që ai kishte vendosur në 2018 tani ishin zhvendosur në 2030. Edhe këtu, kriza COVID-19 është një justifikim i dobët. Në fund të fundit, nuk është se Rusia ka zbatuar masa të rrepta mbarëkombëtare të bllokimit, duke sakrifikuar përkohësisht rritjen për hir të shëndetit publik. Putini shpalli pranverën e kaluar një “festë jo-pune” gjashtë javore. Por shteti ofroi mbështetje shumë të kufizuar ekonomike për bizneset e vogla dhe familjet gjatë këtij gjysmë bllokimi. Duke arritur gjithsej rreth 1% të PBB-së, masat e Rusisë ishin një rend i madhësisë më pak se sa siguruan Shtetet e Bashkuara dhe Evropa.
Ndryshe nga homologët e tyre perëndimorë kur përballeshin me bllokime dhe urdhra strehimi, rusët nuk kishin zgjedhje tjetër veçse të vazhdonin punën, një fakt i dhënë nga të dhënat e lëvizjes së Google. Putini më pas përfundoi mbylljen e pjesshme herët, në mënyrë që të mbajë votimin për ndryshimin e kushtetutës Ruse për të hequr kufijtë e mandatit presidencial, duke siguruar kështu që ai kurrë nuk do të duhet të largohej nga posti.
Qëndrimi i butë dhe koprrac i Kremlinit ndaj pandemisë i kurseu paratë e shtetit rus. Por me çfarë kostoje? Është e pamundur të dihet saktësisht, pasi Rusia llogarit infeksionet, klasifikon keq vdekjet dhe vonon raportimin. Megjithatë, rritja e vdekshmërisë, krahasuar me vitet e kaluara, sugjeron që numrat janë të mëdha.
Me këtë masë, Aleksei Raksha, një ish demograf në Shërbimin Federal të Statistikave, thotë se të dhënat zyrtare po nënvlerësojnë vdekshmërinë e COVID-19 me një faktor tre. Me rreth 115,000 vdekje më shumë në Prill-Shtator, Rusia mund të ketë një normë më të lartë të vdekjes për frymë COVID-19 sesa Shtetet e Bashkuara ose ndonjë vend tjetër Evropian. Duke pasur parasysh izolimin relativ të Rusisë, këtu mund të fajësohet vetëm politika.
Këto dështime do të kenë pasoja të mëdha për rusët dhe botën. Me regjimin e paaftë për të siguruar mbështetjen e publikut bazuar në përmirësime të cilësisë së jetës, Putin do të investojë më shumë në censurë, propagandë dhe aventurizëm të huaj. Kremlini do të përpiqet të bindë rusët se, pavarësisht nga të metat e tij, Putini është opsioni i tyre më i mirë, jo vetëm për t’u përballur me armiqtë e jashtëm. Mund të shpresohet vetëm që autokracia informative e Putinit do të shkatërrohet nga rritja e depërtimit të internetit dhe mosbesimit ndaj medias zyrtare, duke e bërë narrativën zyrtare gjithnjë e më të vështirë për t’u shitur.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Project Syndicate
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Ç’do të ndodhë me botën pas luftës tregtare SHBA-Kinë?
ANALIZA: Lufta e klasës COVID
