Me tendencat nacionaliste aktualisht të ringjallura në të gjithë botën, Evropa mund dhe duhet të vendoset në krye të çështjeve që kanë më shumë rëndësi. Nga promovimi i tregtisë dhe të drejtave të njeriut në zbutjen e sëmundjeve dhe ndryshimit të klimës, Evropa mund të jetë një fener global, duke nxitur llojin e multilateralizmit që është në zemër të Bashkimit Evropian.
Siç e tha Presidenti francez Emmanuel Macron në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara në Shtator, Evropa duhet të angazhohet në “ndërtimin e zgjidhjeve të reja, sepse ne nuk jemi të dënuar kolektivisht për një vallëzim pushteti që, në një farë mënyre, do të na reduktonte të ishim spektatorët e keq të pafuqisë kolektive”.
Një rol i fortë global kërkon koherencë të fortë të politikës në qasjen e BE-së për zhvillim. Kriza COVID-19 ka prishur qëllimet e zhvillimit global dhe mund të shtyjë 100 milion njerëz shtesë globalisht në varfëri ekstreme, sipas Bankës Botërore. Një zë i fuqishëm evropian në zhvillim është një domosdoshmëri morale.
Një qëndrim i tillë është gjithashtu në interesin e Evropës. Ndërsa vendet në zhvillim po përballen me pasojat shëndetësore dhe ekonomike të pandemisë, asnjë nga kërcënimet dhe sfidat e tyre ekzistuese të sigurisë nuk janë pakësuar. Ka tashmë indikacione se dhuna po rritet në rajone të brishta ose të prekura nga konfliktet, të tilla si Sahel dhe Irak.
Ndërkohë, ndikimi shkatërrues i ndryshimit të klimës në vendet në zhvillim kërkon që Evropa të forcojë rolin e saj ndërkombëtar. Ne e dimë që vetëm veprimet evropiane nuk do të ndryshojnë drejtimin e ngrohjes globale. Mbi të gjitha, emetimet e dioksidit të karbonit në Evropë janë më pak se një e treta e Azisë. Për të adresuar ndikimin e ndryshimit të klimës, ne duhet të arrijmë përtej kufijve tanë, të nxjerrim mësime, të ndajmë ekspertizën tonë dhe të bashkëpunojmë me investitorë të gjelbër kudo. Një strategji koherente e klimës duhet të jetë një element kryesor i ndërtimit të një strategjie efektive të zhvillimit evropian.
Kjo kërkon që Evropa të mendojë shumë për zhvillimin dhe të shkojë përtej katër fijeve aktuale të BE-së të aktivitetit të financimit të zhvillimit. Blloku merr pjesë në organizata globale si Banka Botërore, si dhe në subjekte me fokus rajonal, siç janë Banka Afrikane e Zhvillimit dhe Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim. Ai gjithashtu financon zhvillimin dypalësh, përmes Bankës Evropiane të Investimeve (EIB) dhe në shkallë kombëtare, përmes institucioneve të tilla si Agence Française de Développement.
Evropa duhet të vazhdojë të angazhohet në të katër frontet. Por në një botë me interesa gjithnjë e më divergjente kombëtare, BE duhet gjithashtu të forcojë autonominë e saj strategjike për të promovuar përparësitë dhe vlerat e saj ndërkombëtarisht. Për çështje të rëndësishme strategjike siç janë ndryshimi i klimës, të drejtat e njeriut, transformimi i zinxhirëve të vlerave globale ose migrimi, ne nuk mund të rrimë duarkryq dhe të presim që Shtetet e Bashkuara, Kina ose Rusia të veprojnë. Për më tepër, veprimet e njëanshme nga vendet individuale të BE-së do të ishin të pamjaftueshme, joefikase, madje edhe kundërproduktive për Evropën.
BE duhet të flasë me një zë të qartë, siç bëjnë tashmë fuqitë e tjera globale. Kina jo vetëm që ka themeluar Bankën Aziatike të Investimeve në Infrastrukturë, por gjithashtu ka rritur masivisht burimet dhe angazhimet e institucionit të saj dypalësh të zhvillimit, Bankën për Zhvillim të Kinës, nën nënshkrimin e Presidentit Xi Jinping Nisma e Rripave dhe Rrugëve. Në mënyrë alarmante, ndërsa Kina ka futur disa kufizime në investimet e karburanteve fosile në shtëpi, investimet e saj jashtë shtetit tregojnë një tendencë të theksuar drejt financimit të projekteve të qymyrit dhe gazit. Kina po hap tregje për firmat kineze ndërsa furnitorët e tjerë globalë të zgjidhjeve të teknologjisë së pastër bien buzë rruge.
Ndërkohë, SHBA, e cila ka ndjekur një politikë të brendshme “America First” nën Presidentin Donald Trump, po mbledh së bashku institucione të ndryshme nën ombrellën e Korporatës Ndërkombëtare të Financave të Zhvillimit të SHBA për të forcuar aktivitetet e saj bilaterale të zhvillimit. Nëse BE dëshiron të barazojë fushën e lojës dhe të parandalojë që marrëveshja klimatike e Parisit 2015 dhe Qëllimet e Zhvillimit të Qëndrueshëm të KB të rrëshqasin në agjendën globale, ajo ka nevojë për të forcuar aktivitetet e saj të financimit të zhvillimit.
Shumë prej tyre e kanë konsideruar krijimin e një banke zhvillimi të BE si një hap të domosdoshëm dhe të duhur për të forcuar rolin global të bllokut. Tani është koha që vendet anëtare të ndjekin dhe të krijojnë një institucion të tillë nën çatinë e EIB, duke shfrytëzuar kështu një aset që ata kanë ndërtuar së bashku.
Një bankë e zhvillimit të BE-së do të kishte një ndikim të menjëhershëm, domethënës dhe efikas të burimeve. Duke vendosur ministrat e zhvillimit kombëtar të bllokut në vendin e shoferit, duke siguruar që ministritë e financave të kenë mbikëqyrjen e përgjithshme, institucioni i ri do të sillte një qasje të koordinuar, transparente dhe evropiane për financimin e zhvillimit që deri më tani ka munguar shumë. Për më tepër, një rol i fortë qeverisjeje për Komisionin Evropian dhe Shërbimin Evropian të Veprimit të Jashtëm do të garantonte që strategjia e bankës dhe të gjitha projektet e saj individuale tu shërbenin synimeve të politikës së zhvillimit të BE-së që nga dita e parë.
Ky institucion i ri nuk do të zëvendësonte përfshirjen e Evropës me bankat shumëpalëshe globale dhe rajonale, as nuk do të dobësonte grupin e fuqishëm dhe të larmishëm të institucioneve kombëtare të zhvillimit. Përkundrazi, roli i tij do të ishte t’i japë BE-së një zë më të fortë për çështjet ku vendet anëtare ndajnë një ambicie të përbashkët që nuk konsiderohet sa duhet në nivelet globale dhe rajonale, siç është mbështetja e rezistencës shoqërore në vendet e brishta dhe promovimi i veprimit të klimës.
Në mënyrë që të përfitojnë plotësisht nga pasuria e punës ekzistuese të zhvillimit evropian, të gjitha bankat dhe agjencitë kombëtare të zhvillimit duhet të kenë mundësinë të marrin pjesë në bankën e re të zhvillimit të BE pa humbur autonominë e tyre, mandatet kombëtare ose qasjen në fondet e BE instrumente. Kjo do të bëjë të mundur përfundimisht lidhjen e aktiviteteve të financimit të zhvillimit në nivelin e BE dhe atë kombëtar dhe sigurimin e një ndarjeje transparente të detyrave.
Për më tepër, aktivitetet e bashkëfinancuara nga banka e BE për zhvillim dhe institucionet kombëtare të zhvillimit mund t’i nënshtrohen një procedure të përshpejtuar të miratimit për mandatet e BE për ndarjen e rrezikut (siç është tashmë rasti për disa mandate të BE-së sot). Kjo do të rriste ndjeshëm ndikimin, pa kërkuar ndonjë burim shtesë,Sa duke zvogëluar burokracinë (dhe kohën) e përfshirë në ndarjen e këtyre fondeve.
BE duhet të përcaktojë një kurs të ri për zhvillim dhe të dërgojë një sinjal të fortë se Evropa është e gatshme të luajë rolin e saj në botë. Historia, parimet dhe ambicia jonë nuk kërkojnë asgjë më pak.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Project Syndicate
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A do të ketë paqe mes SHBA-së e Kinës në 2019?
