Vala e dytë e infeksioneve COVID-19 ka goditur Evropën më shumë sesa shumë prisnin.
Shpresa e një rikuperimi në formë V është zëvendësuar nga frika e një recesioni të dyfishtë, duke nënkuptuar se nuk do të ketë kthim të shpejtë në rregullat normale të buxhetit të Bashkimit Evropian. Më shqetësuese, Evropa tani e gjen veten të detyruar në një shkëmbim midis dy objektivave, që të dy janë kritikë për qëndrueshmërinë e saj afatgjatë si një bllok politik dhe ekonomik mbikombëtar.
Tani më shumë se kurrë, angazhimi i BE-së për sundimin e ligjit duket se është në rrezik.
Lajmet nuk janë të gjitha të këqija.
Për shkak të vendimeve të largpamës të politikës nga udhëheqësit e BE, marrëdhëniet veri-jug brenda Bashkimit janë në një bazë më të fortë se sa kanë qenë për shumë vite. Një shenjë e kësaj është që diferencat midis normave të interesit gjermane dhe italiane janë në një rekord të ulët, duke treguar se pozicioni i Italisë në euro tani është i fortë. “Shqetësimi i përhapur” në lidhje me qëndrueshmërinë e euros është zvogëluar në të gjithë nivelin jugor të eurozonës.
Harrojeni pengesat politike të paraqitura kohët e fundit nga vendet anëtare të Evropës Qendrore me kërcënimet e tyre për të vënë veton në buxhetin e BE-së dhe fondin e ri të rimëkëmbjes COVID-19.
Mbështetja e konvergjencës politike dhe ekonomike të shumëpritur veri-jug do të jetë përparësia kryesore e BE-së në javët dhe muajt në vazhdim.
Pas njoftimit të BE-së për Gjeneratën Tjetër, erdhën edhe më shumë lajme të mira.
Megjithatë, Hungaria dhe Polonia kanë vënë në dyshim të ardhmen e fondit duke kërcënuar të vënë veton nëse BE nuk heq kërkesën e saj që disbursimi i fondeve të BE të kushtëzohet nga respektimi i shteteve anëtare ndaj shtetit të së drejtës.
Me çmimin e unitetit veri-jug në tryezë, do të ketë presion të fortë për dy vendet. Hungaria dhe Polonia kanë të dy veton dhe vullnetin politik për ta përdorur atë. Për më tepër, të dy qeveritë e dinë se ky është ndoshta shansi i tyre i fundit, më i miri për të parandaluar vendosjen e kushteve mbi disbursimin e fondeve të BE në të ardhmen.
Lojtari kryesor, si zakonisht, është kancelarja gjermane Angela Merkel. Tani në muzg të udhëheqjes së saj të gjatë, Merkel nuk do të lejojë që Gjenerata e ardhshme e BE, të dalë nga shinat.
Rrezikimi i solidaritetit veri-jug dhe kohezioni i arritur rishtas në zonën e euros është thjesht një çmim shumë i lartë për t’u paguar për t’i dalë ballë Hungarisë dhe Polonisë.
Hungaria dhe Polonia do të pretendojnë se u përkushtohen parimeve demokratike (të cilat ata do të vazhdojnë t’i shkelin), dhe udhëheqësit e BE do të pretendojnë t’i besojnë ato.
Si i tillë, fondi i rimëkëmbjes do t’i kushtojë Evropës shumë më tepër sesa duhej.
Sipas Reuters, këshilli qeverisës i BQE-së po diskuton se si mund të “ofrojë mbështetje më pak bujare për qeveritë e borxheve kur bashkon një paketë të mëtejshme stimuluese muajin tjetër, për t’i shtyrë ata të aplikojnë për hua të Bashkimit Evropian të lidhura me investime produktive”.
Ky zhvillim është veçanërisht premtues për një periudhë afatgjatë. Përleshjet e pafund të skifterëve dhe pëllumbave të BQE-së mbi QE nuk janë vetëm të lodhshme; ato gjithashtu kanë dëmtuar solidaritetin evropian në një kohë të revanshizmit rus, paparashikueshmërisë së SHBA, vendosmërisë kineze dhe të gjitha ndërprerjeve nga Brexit.
Përkundër këtij sfondi të zymtë gjeopolitik, premtimi i fondit të rimëkëmbjes për të ulur përçarjen në këshillin qeverisës nuk mund të ishte më i mirëpritur. Nuk është çudi që Presidentja e BQE-së Christine Lagarde dëshiron që politikanët e BE-së të regjistrojnë BE-në e Gjeneratës Tjetër si një mekanizëm politik të përhershëm, sesa të përkohshëm.
Jean Monnet vuri re se projekti evropian “gjithmonë ecën përpara përmes krizës”.
Në këtë kuptim, pandemia paraqet një mundësi unike për të çuar përpara integrimin evropian si kurrë më parë.
Edhe nëse populistët joliberalë të Evropës në Hungari dhe Poloni duket se shmangin përgjegjësinë përsëri, pozicioni i tyre mund të jetë më i ndjeshëm në të ardhmen. Një BE që nuk ka më nevojë të shqetësohet për kolapsin e euros do të ketë shumë më shumë kohë, energji dhe vendosmëri për të luftuar me armiqtë e saj nga brenda.
Melvyn Krauss është pjesë e Institutit Hoover të Universitetit Stanford.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Evropa do të zhduket nën dallgët e populizmit”
“Ata u larguan të mërzitur”/ Ç’ndodhi mes Merkel e Macron?
“Paraja i ka ndarë gjithmonë vendet e BE”
