Marrëdhëniet e Amerikës me partnerët e saj demokratë do të ndryshojnë në mënyrë të theksuar pasi Presidenti i zgjedhur Joe Biden të marrë detyrën.
Aleatët në Evropë dhe Azi shpresojnë për një president amerikan të përkushtuar përqë do iu përmbahet traditave demokratike në vend, për të respektuar angazhimet strategjike jashtë vendit dhe për të qenë një ‘lojtar ekipi’.
Solidariteti midis demokracive në botë është veçanërisht i rëndësishëm kur bëhet fjalë për t’i dalë ballë Kinës. Por vendimi i Bashkimit Evropian javën e kaluar për të nënshkruar një marrëveshje investimi me të nënvizon potencialin për një mosmarrëveshje serioze.
Edhe pse ekipi i Biden paralajmëroi BE-në që të mos vijonte me marrëveshjen, përsëri marrveshja vijoi.
Për të qenë të sigurt, tendencat dhe qëndrimet e Kinës motivojnë demokracitë e botës për t’u bashkuar kundër saj. Megjithatë, zgjerimi i saj në rritje gjeopolitik dhe joshja nga tregtia dhe investimet kineze gjithashtu joshin shumë vende, përfshirë demokracitë, të kërkojnë favore me qeverinë e saj.
Prandaj, Biden duhet të fillojë në fillim të presidencës së tij një përpjekje të përbashkët për të krijuar një front të bashkuar demokratik në Kinë, të udhëhequr nga tre parimet e mëposhtme.
Së pari, Shtetet e Bashkuara duhet ta trajtojnë Kinën si një konkurrent të frikshëm, jo një armik të paepur. Një strategji e SH.B.A.-së për qëndrim agresiv ndaj saj do të gjente pak përkrahje në Evropë ose Azi, duke nënkuptuar se ajo do të dështonte strategjikisht.
Demokratët dhe Republikanët mund të kërkojnë të përplasen me njëri-tjetrin kur bëhet fjalë për tendencat për t’u ashpërsuar me Kinën. Por nëse partnerët e huaj e shohin Biden si plaçkë për një luftë, SH.B.A. do të bëjë më shumë për të përçarë sesa bashkuar demokracitë e mëdha në botë.
Kina tashmë ka ndikim të konsiderueshëm gjeopolitik dhe ekonomik në Azi dhe më gjerë veçanërisht perms programit të saj masiv të investimeve në infrastrukturën globale dhe zhvillimin komercial.
Realizmi pragmatik, duhet të drejtojë strategjinë e SHBA drejt Kinës. Sigurisht, SH.B.A. duhet të bëjë të qarta pikat e ndaluara, veçanërisht kur bëhet fjalë për autonominë dhe lirinë e lundrimit të Tajvanit në Azi-Paqësor.
Por SH.B.A. dhe Kina duhet të synojnë një udhëheqje të përbashkët në rajon një objektiv strategjik që do të gëzonte një mbështetje të gjerë midis aleatëve të SHBA tashmë të frikësuar nga përshkallëzimi i rivalitetit Kinë-Amerikë.
Së dyti, SH.B.A. dhe aleatët e saj kryesorë duhet të heqin armët për t’u përballur me Kinën në tregti dhe investime. Shkëputja ekonomike nuk është në zhvillim e sipër; Kina është tepër e integruar në ekonominë globale. Sidoqoftë, konkurrenca e importit nga Kina dhe praktikat e saj të padrejta tregtare u kanë kushtuar demokracive të zhvilluara miliona vende pune gjatë dy dekadave të fundit.
Amerika dhe aleatët e saj duhet të bashkohen për të maksimizuar efektivitetin. Duke vepruar në mënyrë të njëanshme, siç bëri Presidenti Donald Trump dhe siç po bën tani BE luan vetëm në forcën e Kinës duke zbehur fuqinë e negociatave kolektive të demokracive të botës.
Tarifat e Trump kanë bërë pak për të liberalizuar tregun e Kinës ose për të ulur deficitin tregtar të SHBA.
Në vend të kësaj, do të kërkohet presion global për t’u kthyer kundër praktikave të dëmshme tregtare ndaj Kinës, duke përfshirë subvencionet shtetërore dhe vjedhjen e pronës intelektuale.
SH.B.A. duhet të bashkohet me aleatët e saj demokratik për t’u tërhequr nga Kina kur bëhet fjalë për teknologji të tilla si inteligjenca artificiale.
E njëjta gjë vlen për vendosjen e kontrolleve të reja të eksportit, shqyrtimin dhe rregullimin e investimeve kineze jashtë vendit, largimin nga Huauei kur bëhet fjalë për ndërtimin e rrjeteve 5G dhe riatdhesimin e prodhimit të nivelit të lartë.
Këto hapa do të përputhen mirë me masat e brendshme që administrata e Biden dhe qeveritë e shumë demokracive të tjera janë të gatshme të ndërmarrin për të gjeneruar më shumë vende pune dhe për të paguar më mirë për punëtorët e jakave blu.
Qëllimi duhet të jetë sigurimi që rritja ekonomike dhe fitimet nga tregtia të jenë më gjithëpërfshirëse. Shpenzimet për infrastrukturën, arsimin dhe rikualifikimin, kërkimin dhe zhvillimin dhe energjinë e rinovueshme mund të ndihmojnë demokracitë kryesore të mbajnë avantazhin e tyre konkurrues ndaj Kinës.
Më në fund, SH.B.A. dhe partnerët e saj demokratikë duhet të flasin me një zë të vetëm kur bëhet fjalë për të mbrojtur të drejtat e njeriut.
Mosgatishmëria e Kinës për t’u dhënë liritë themelore qytetarëve të saj do ta vendosë udhëheqjen e Kinës në mbrojtje në gjykatën e opinionit ndërkombëtar. Dhe kjo do të ndihmojë në riparimin e erozionit të autoritetit moral të Amerikës nën drejtimin e Trump.
Udhëheqësit demokratë mund të rrisin më tej kostot për Kinën duke vendosur sanksione ndaj atyre që janë përgjegjës për shtypjen e pakicës Ujgure në Xinjiang dhe goditjen e Hong Kongut. Kina përdor detyrimin ekonomik për të ndëshkuar vendet për kritikat ndaj saj për shkak të shkeljes së të drejtave të njeriut, siç po bën me Australinë dhe demokracitë në botë.
Puna për të ndërtuar një konsensus rreth këtyre tre parimeve nuk do të sinjalizonte vetëm thellësinë e angazhimit të administratës së Biden për të punuar me partnerët e saj.
Kina ka vetëm një aleat Korenë e Veriut ndërsa SH.B.A. ka partnerë besnikë në të gjithë botën. Ekonomia e Kinës do të jetë më e madhja në botë deri në fund të dekadës, por PBB-ja e saj do të mbetet afërsisht një e treta e madhësisë kolektive të demokracive të mëdha në botë.
Biden do të duhet të angazhojë të gjitha aftësitë e tij bindëse për të krijuar një qasje të koordinuar ndaj Kinës. Por detyra e tij bëhet më e lehtë nga fakti se edhe kur ata vëzhgojnë përfitimet tregëtare me Kinën, demokracitë në Evropë dhe Azi janë të shqetësuara për qëllimet e Kinës. Ato do të mirëpresin një president të SHBA që respekton aleatët dhe vlerëson nevojën për punë ekipi për t’u marrë bashkarisht me Kinën.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ konica.al
