Pakkush ka dëgjuar për IMST një kompani e vogël gjermane me vetëm 145 punonjës, e specializuar në teknologjitë satelitore, 5G dhe të radarëve. Kjo ishte deri në muajin e kaluar, kur qeveria e Berlinit ndaloi blerjen e saj nga një filial i Casic, konglomerati kinez i armëve. Marrëveshja, përfundoi ministria gjermane e ekonomisë, përbënte një “kërcënim serioz për rendin publik dhe sigurinë kombëtare”.
“Çfarë po shitet? Kjo është një teknologji kryesore që kinezët nuk e kanë. Pse po shitet? Sepse ka një boshllëk që kinezët duhet të plotësojnë ”, tha një zyrtar gjerman për Financial Times. “Nuk ka të bëjë vetëm me armët, por edhe me teknologjinë e lartë, nga sektorë të ndryshëm ku Gjermania është një udhëheqëse botërore.”
Refuzimi i marrëveshjes me IMST është simptomatik i një mosbesimi në rritje që vë në hije marrëdhëniet kineze-gjermane. Ai siguron gjithashtu indikacione të rëndësishme për drejtimin e ardhshëm të politikës gjermane ndaj Kinës pasi Angela Merkel, Kancelarja për 15 vjet, më në fund largohet nga skena politike.
Merkel personifikon idealet e vjetra të afrimit perëndimor me Kinën, parimi që thellimi i lidhjeve ekonomike me Perëndimin do të inkurajonte ndryshimin politik në Pekin dhe një zhvendosje drejt liberalizmit dhe vlerave perëndimore.
Blerja e prodhuesit të robotikës Kuka nga një kompani kineze në 2016 e shtyu Gjermaninë të forcojë ligjin e saj për investimet e huaja në industritë strategjike.
Megjithatë, qasja e tij konsideron se shumë njerëz në Gjermani janë mbingarkuar gjithnjë e më shumë. “Nuk ka vullnet nga ana e Merkelit për të ndryshuar, por sigurisht që do të ketë një qasje më të fuqishme nga Kina pasi ajo të largohet,” tha Nils Schmid, zëdhënësi i politikës së jashtme të Social Demokratëve.
Qasja e Evropës ndaj Kinës po kalon një kohë ndryshimesh të konsiderueshme. BE sapo nënshkroi traktatin e shumëpritur të investimeve me Pekinin një fitore e madhe si për diplomacinë kineze ashtu edhe për çështjet evropiane, të cilat përfunduan gjatë presidencës gjashtë mujore të bllokut gjerman.
Por BE-ja gjithashtu alarmohet gjithnjë e më shumë nga ndikimi në rritje i asaj që ajo quan “fuqi autoritare” si Kina dhe ka bërë thirrje për një aleancë më të fortë me administratën e re të SHBA Biden për të pohuar interesat e demokracive në qeverisjen globale duke lënë mënjanë përplasjet e shumta në vitet eTrump. Berlini do të luajë një rol qendror në mënyrën se si kjo do zhvillohet në Evropë.
“Do të ketë një diskutim midis kombeve demokratike rreth kërcënimit të regjimeve autoritare, qofshin Kina, Rusia apo vendet e tjera”, tha Noe Barkin, analist me bazë në Berlin në firmën kërkimore Rhodium Group. “Nëse Gjermania merr pjesë në këtë diskutim, do të jetë nën presion të jashtëzakonshëm nga aleatët e saj për të folur më shumë, për të qenë më e fuqishme në qasjen e saj ndaj Kinës.”
Ndërsa disa politikanë gjermanë duan të marrin një qëndrim më të fortë ndaj të drejtave të njeriut, të tjerët shqetësohen për pasojat që kjo mund të ketë për kompanitë gjermane aktive në tregun shumë fitimprurës të Kinës.
Shqetësimi është i kuptueshëm. Gjermania ka përfituar shumë nga integrimi i Kinës në sistemin ekonomik global, pasi bizneset dhe konsumatorët kinezë morën makina dhe makineri gjermane. Në vitin 2018, vëllimi i tregtisë kino-gjermane kishte arritur në 200 miliardë euro dhe Kina ishte partneri më i madh tregtar i Gjermanisë.
Në rrethana të tilla, “shkëputja” e lidhjeve ekonomike në stilin Trump nuk do të ishte kurrë një mundësi për Gjermaninë. Merkel i ka rezistuar çdo tendence për ta parë Kinën si një kundërshtare, në një përsëritje të Luftës së vjetër të Ftohtë midis Perëndimit dhe BRSS. “Nëse e shohim këtë vend duke u larguar nga kombet tona, njerëzit tanë dhe opinioni publik etj., Kjo përbën një shqetësim,” thotë Jörg Ëuttke, biznesmen gjerman dhe kreu i Dhomës së Tregtisë të BE në Kinë. “Ky nuk është Bashkimi Sovjetik, ku në thelb keni pasur një kufi të përbashkët, por nuk keni interesa të tjerë. Ne nuk kemi një kufi me Kinën, por kemi zinxhirë të mëdha globale të furnizimit dhe interesa ekonomikë.“
Megjithatë, shpresa e disave në kampin e Merkel se angazhimi ekonomik do ta hapte Kinën politikisht nuk ka dhënë fryte. Kina është bërë më shtypëse në brendësi të saj në Hong Kong dhe në trajtimin e saj ndaj ujgurëve dhe më e vendosur jashtë vendit, për shembull, në ndërtimin e saj të ishullit në Detin e Kinës Jugore. Nën Presidentin Xi Jinping, ai u kundërpërgjigj në mënyrë agresive kritikave jashtë vendit ndërsa intensifikoi aktivitetet e tij të spiunazhit ekonomik dhe politik në të gjithë perëndimin, përfshirë Gjermaninë.
“Ne jemi të gjithë mjaft të zhgënjyer, të gjithë ne që kemi parë Kinën të hapur dhe të reformuar gjatë dy dekadave të fundit dhe kemi menduar se do të çonte në një afrim dhe se ne do të përfundonim më të sinkronizuar”, thotë një zyrtar gjerman. “Kjo nuk ndodh.”
Merkel mbrojti angazhimin e saj për dialog me Kinën. Ajo argumenton se pa bashkëpunimin e Pekinit, bota nuk mund të shpresojë të zgjidhë disa nga sfidat e saj më të mëdha, siç janë ndryshimi i klimës.
Por qasja e tij e “partneritetit” ka ardhur nën kritika në rritje, me një kor politikanësh që e akuzojnë atë për vendosjen e interesave të korporatave gjermane mbi të drejtat e njeriut.
“Ne kemi nevojë për një politikë të vërtetë të jashtme për Kinën – jo vetëm një politikë tregtare”, thotë Schmid. “Ne duhet të shkëputim politikën tonë të jashtme nga interesat tregtare të biznesit të madh.”
Por një ndryshim rrënjësor në politikë nuk ka gjasa ndërsa Merkel është ende Kancelare. “Pengesa më e madhe është vetë Angela Merkel”, thotë një diplomat në Berlin. “Sistemi tashmë është në lëvizje tani të gjithë po shikojnë për të parë se sa larg është e gatshme Merkel ta le të shkojë”.
Disa nga pyetjet e pazgjidhura në lidhje me politikën gjermane ndaj Kinës dhe potenciali i tyre për t’u bërë irritues në marrëdhëniet me Shtetet e Bashkuara janë rishfaqur në ditët e fundit kur BE arriti “marrëveshjen globale. Kinë-BE”ose CAI.
Brukseli thotë se marrëveshja, e cila ka qenë në përgatitje për shtatë vjet, do të përmirësojë hyrjen e kompanive evropiane në tregun kinez dhe do të krijojë “një fushë të barabartë loje për investitorët evropianë”.
Marrëveshja ishte një nga arritjet më të mëdha të Presidencës gjermane të BE, e cila zgjati gjashtë muaj: Merkel ishte një nga kampionet e CAI.
Por marrëveshja mund të shkaktojë tension me administratën e re të Presidentit të zgjedhur Joe Biden, i cili dëshiron që SH.B.A. dhe BE të tregojnë një front të bashkuar në marrëdhëniet e tyre me Kinën. Jake Sullivan, i cili do të shërbejë si këshilltar i sigurimit kombëtar të Biden, kohët e fundit shkroi në Twitter se administrata e re “do të mirëpresë konsultimet e hershme me partnerët tanë evropianë për shqetësimet tona të përbashkëta në lidhje me praktikat ekonomike të Kinës”. Një ish zyrtar i administratës Obama tha se mesazhi drejt BE-së ishte të “ngadalësonte gjërat”.
BE ka hequr mënjanë kritikat e SHBA për marrëveshjen, duke thënë se ajo fiton vetëm përfitime tregtare të ngjashme me ato të vendosura në marrëveshjen tregtare të ashtuquajturës ‘faza 1’ të administratës Trump me Kinën vitin e kaluar.
Por mbrojtësit e të drejtave të njeriut gjithashtu kanë kritikuar CAI. Si pjesë e marrëveshjes, BE donte që Kina të ratifikonte konventat e Organizatës Ndërkombëtare të Punës, duke përfshirë ato të punës së detyruar, një çështje që është bërë gjithnjë e më urgjente në dritën e burgosjes nga Kina të miliona ujgurëve në Xinjiang. Në fund, megjithatë, qeveria kineze thjesht pranoi të bënte “përpjekje të vazhdueshme dhe të qëndrueshme” për të ratifikuar Konventat përkatëse të ILO-s.
Disa shtete të vogla anëtare të BE-së menduan se Berlini kishte larguar dyshimet e tyre rreth CAI në nxitimin e tij për të siguruar marrëveshjen. “Tensionet e brendshme brenda BE të shkaktuara nga mënyra në të cilën Gjermania përfundoi këtë marrëveshje në fund të presidencës së saj të BE po lënë gjurmët e tyre”, shkroi këtë javë Mikko Huotari, drejtori i Institutit Mercator për Studime Kineze.
Përplasjet mbi CAI u shfaqën në Bundestag muajin e kaluar kur një deputete e Gjelbër, Margarete Bause, ngriti çështjen e ILO dhe pyeti Merkel nëse në nxitimin e saj për të arritur një marrëveshje ajo ishte duke injoruar fatin e Ujgurëve dhe Represionit Kinez në Hong Kong.
Kancelari tha se kur bëhet fjalë për të ndihmuar ata që preken nga praktikat shtypëse të Kinës, gjithmonë duhet pyetur nëse “dialogu është më i dobishëm sesa të mos flasësh fare”.
“Kjo kontradiktë midis vlerave që ndajmë dhe interesat që kemi… kjo është pika ku gjithmonë do të duhet të bëjmë kompromise politike,” tha ajo.
Shkëmbimi hodhi dritë mbi mënyrën se si retorika gjermane për Kinën mund të ndryshojë pas zgjedhjeve të Bundestag në shtator, kur Merkel largohet pas 16 vitesh si kancelare dhe një koalicion i ri qeverisës formohet.
“Pavarësisht se kush e zëvendëson Merkelin, qeveria e ardhshme gjermane ka të ngjarë të përfshijë të Gjelbrit, të cilët janë partia më e ashpër e Gjermanisë ndaj Kinës dhe shumë e përqendruar në çështjet e të drejtave të njeriut,” tha Barkin.
Pyesni çdo zyrtar gjerman kur këmbanat e alarmit filluan të bien mbi synimet e udhëheqjes kineze dhe përgjigjja është gjithmonë e njëjtë: blerja prej 4.5 miliardë eurosh e Kuka, prodhuesi më i madh gjerman i robotëve industrialë në atë kohë, nga prodhuesi kinez i pajisjeve Midea në 2016.
Marrëveshja ngriti frikën se njohuritë kritike gjermane mund të përfundojnë në duart e Kinezëve. Politikanët u ankuan për mungesën e reciprocitetit kompanitë gjermane nuk do të ishin kurrë në gjendje të blinin një kompani kineze aq strategjike sa Kuka. Menjëherë pas kësaj, Gjermania shtrëngoi ligjin e saj të investimeve të huaja, duke forcuar kompetencat e ministrave për të bllokuar blerjet e huaja të aseteve strategjike. Ishte ky ndryshim në ligj që lejoi kabinetin të bllokonte marrëveshjen e IMST muajin e kaluar.
Akoma, shqetësimet në lidhje me strategjinë ekonomike të Pekinit vazhduan të rriteshin, të nxitura nga Made in China 2025, plani 10-vjeçar i Presidentit Xi për ta kthyer vendin në një superfuqi teknologjike. Gjermania kishte frikë se në ndjekje të këtyre qëllimeve, Pekini do të synonte kompanitë gjermane dhe do të hiqte pronën e tyre intelektuale.
Në vitin 2019, BDI, organizata udhëheqëse e biznesit në Gjermani, lëshoi një dokument të rëndësishëm politik duke pretenduar se modeli liberal dhe i hapur i vendit po konkurronte gjithnjë e më shumë me ‘ekonominë e mbizotëruar nga shteti’ të Kinës dhe duhet të mbronte veten në mënyrë më efektive nga kompanitë kineze.
Nisma për Rripin dhe Rrugën e Kinës, të cilën Gjermania ka filluar ta shohë si një “sfidë themelore për BE”, sipas një zyrtari të lartë në Berlin, gjithashtu po ngre shqetësime. Ai tha se Evropa po investonte shuma të ngjashme në infrastrukturë në rajone si Azia Qendrore, një pjesë kryesore e BRI, dhe se “ndikimi politik i investimeve të Kinës ishte shumë më i madh.
Ndjenja e errësirës po rritet, nëse është fare, pasi kompanitë gjermane shqetësohen gjithnjë e më shumë se ato përfundimisht do të nxirren nga tregu kinez nga prodhimet e brendshme. Një studim i fundit nga Bertelsmann Stiftung, një think tank, paralajmëroi se nëse Made in China 2025 është një sukses i plotë, industria kritike e ndërtimit të makinerive në Gjermani mund të shohë eksportet e saj në Kinë të bien me 18 miliardë €. në 2019 në 13 miliardë euro në 2030.
Ulrich Ackermann, kreu i tregtisë së jashtme në Shoqatën e Makinerive Gjermane, thotë se epoka e “rritjes së përjetshme” të eksporteve në Kinë po mbaron. “Ne duhet të jemi vazhdimisht të vetëdijshëm për varësinë tonë nga tregu kinez dhe të përgatitemi për të zhvilluar tregje të reja alternative të rritjes në Azi në kohën e duhur”, tha ai.
Megjithatë, përkundër thirrjeve për më shumë diversifikim, disa kompani gjermane vazhdojnë të përqendrohen në Kinë. Veçanërisht industria e automjeteve është bërë, për të thënë më e pakta, më e varur nga Kina – në një pjesë të madhe sepse ajo është rikuperuar nga pandemia e koronës shumë më shpejt se vendet e tjera.
Politikanët gjermanë thonë se drejtuesit e industrisë së automobilave po lobojnë shumë kundër një qëndrimi më të ashpër ndaj Pekinit, duke paralajmëruar se një reagim i ashpër që mbyll tregun kinez mund t’u kushtojë atyre punë.
Shembulli i prodhuesit kinez të pajisjeve telekomunikuese Huaëei nxjerr në pah rreziqet. Në vitin 2019, politikanët gjermanë filluan të kërkojnë që kompania të përjashtohet nga ndërtimi i rrjetit gjerman 5G, për arsye sigurie. Reagimi i Pekinit ka qenë i sinqertë: ambasadori i tij në Gjermani, Ken Wu, tha se Berlini duhet të “presë pasojat” e një vendimi të tillë. “Qeveria kineze nuk do të qëndrojë duarkryq,” tha ai.
Frika nga pasojat për kompanitë gjermane u pa si një nga arsyet kryesore që Merkel rezistoi me vendosmëri ndaj çdo lëvizje për të ndaluar në mënyrë të qartë Huaëei. Por presioni nga skeptikët kinezë – madje edhe ata në CDU të saj – ka qenë i pandërprerë. Në fund të vitit të kaluar, kabineti i tij më në fund miratoi një ligj të ri IT që krijon pengesa të rëndësishme për pjesëmarrjen e Huaëei në rrjetin 5G.
Ministria e Jashtme gjermane gjithashtu ka shprehur gatishmërinë e saj për të ndryshuar. Vitin e kaluar, ai lëshoi udhëzimet e reja Indo-Paqësore, të cilat pasqyrojnë një rregullim thelbësor të politikës së tij në rajonin e Azi-Paqësorit. Mesazhi është se vendi është bërë shumë i varur nga Kina dhe tani duhet të “diversifikojë” marrëdhëniet e tij në Azi, “në mënyrë që të shmangë varësitë e paekuilibruara dhe të bëhet më i ndërlidhur me qendrat e energjisë të nesërme”, sipas raportit. dokument
Zyrtarët gjermanë tregojnë se kjo nuk ka asnjë ngjashmëri me shkëputjen në stilin e SH.B.A.-së: një zyrtar i politikës së jashtme e quan politikën e re “Kinë + X”. Tashmë ka pasur suksese: zyrtarët tregojnë për marrëveshjet tregtare që BE ka lidhur në vitet e fundit me Japoninë, Vietnamin dhe Singaporin dhe atë që po negocion aktualisht me Indonezinë.
Rreziqet e një lëvizje shumë të ngadaltë në tregti ishin të dukshme në nëntor, kur Kina udhëhoqi Partneritetin Rajonal Gjithëpërfshirës Ekonomik, një marrëveshje të re të tregtisë së lirë me 14 vende të tjera në Azi dhe Paqësor që përbëjnë 30 përqind të ekonomisë ‘Mondial.
Politikanët evropianë e panë RCEP si një thirrje zgjimi – dhe një shenjë që BE duhet të bashkojë forcat me Shtetet e Bashkuara për t’iu kundërvënë përpjekjeve të Kinës për të krijuar një arkitekturë ekonomike ndërkombëtare më të përshtatshme për interesat e saj.
Duke folur para gazetarëve muajin e kaluar, Manfred Ueber, udhëheqës i grupit të Partisë Popullore Evropiane të qendrës së djathtë në Parlamentin Evropian, tha se Perëndimi po humbet ndikimin e tij ekonomik në botë “me një shpejtësi marramendëse”. Kur BE dhe SH.B.A. negociuan Partneritetin e tyre të Dështuar Transatlantik të Tregtisë dhe Investimeve, vuri në dukje ai, ato përbënin 50% të ekonomisë globale: tani është vetëm 42%.
“Ose ne jemi duke u bashkuar me Amerikanët për t’u përpjekur të formojnë agjendën globale, ose do ta bëjnë vendet aziatike,” tha ai.
Përkthyer dhe përshtatur nga The New York Times/ konica.al
