Kur Presidenti i zgjedhur Joe Biden të përurohet javën e ardhshme, ai do duhet të lëvizë shpejt për të transformuar shumicën e dimensioneve të politikës së SHBA. Një përjashtim i dukshëm është Kina. Por nëse Biden vazhdon qasjen konfrontuese të Presidentit në largim Donald Trump ndaj ekonomisë së dytë më të madhe në botë, ai do të pendohet.
Ndërsa Biden mund të jetë më pak antagonist ndaj Kinës sesa ishte Trump, ai do i bëjë jehonë shumë prej ankesave të paraardhësit të tij në lidhje me praktikat tregtare të Kinës, duke akuzuar vendin për “vjedhje” të pronës intelektuale, hedhjen e produkteve në tregjet e huaja dhe detyrimin e transferimeve të teknologjisë nga kompanitë amerikane. Dhe ai do të tregoj se nuk do të braktisë menjëherë marrëveshjen dypalëshe të tregtisë “faza një” të arritur vitin e kaluar, ose të heqë tarifat prej 25% që tani prekin rreth gjysmën e eksporteve të Kinës në Shtetet e Bashkuara.
Sipas mendimit të Biden, është më mirë të mos bëhet ndonjë ndryshim i rëndësishëm në qasjen e vazhdueshme ndaj Kinës derisa ai të kryejë një rishikim të plotë të marrëveshjes ekzistuese dhe të konsultohet me aleatët tradicionalë të Amerikës në Azi dhe Evropë, në mënyrë që të “zhvillojë një strategji koherente”. Përfaqësuesi i tij i Tregtisë i SHBA, Katherine Tai, një avokat tregtar aziatiko-amerikan (dhe një folës i rrjedhshëm i mandarinës), me përvojë të gjerë në Kinë, mund të luajë një rol të rëndësishëm në procesin e rishikimit.
Por nuk duhet të marrë një ekzaminim gjithëpërfshirës për të parë që tarifat e larta dhe marrëveshja e fazës së parë janë në thelb të papajtueshme. Në dy vitet e fundit, përqindja e eksporteve kineze në SHBA që u nënshtrohen tarifave shtesë është rritur nga një pjesë gati e parëndësishme në mbi 70%. Dhe pjesa e eksporteve amerikane në Kinë që u nënshtrohen tarifave është ngritur në qiell, nga 2% në shkurt 2018 në më shumë se 50% dy vjet më vonë.
Gjatë së njëjtës periudhë, SHBA ka zbatuar 11 raunde sanksionesh kundër njësive kineze. Shtimi i muajit të kaluar i 59 ndërmarrjeve dhe individëve kinezë në listën e njësive të kontrolluara nga eksporti i Departamentit Amerikan të Tregtisë e çoi totalin në 350, më të shumtën për çdo vend.
Me kosto kaq të larta dhe kufizime të rrepta në eksporte, Kina nuk mund të përmbushë zotimin e saj, përfshirë në marrëveshjen e fazës një, për të blerë rreth 200 miliardë dollarë në mallra dhe shërbime shtesë të SHBA në 2020-21. Që nga janari i vitit 2020, eksportet amerikane në Kinë kanë rënë shumë larg synimeve të marrëveshjes. Si rezultat, në nëntor 2020, Kina kishte përmbushur vetëm 57% të zotimit të saj vjetor të blerjes.
Opsionet e Kinës për përshpejtimin e progresit janë shumë të kufizuara. Sektori privat, i cili përbën gati 80% të kërkesës kineze për importet amerikane, nuk mund të udhëzohet thjesht për të blerë mallra amerikanë me tarifa kaq të larta. Dhe detyrimi i ndërmarrjeve shtetërore të marrin ngadalësinë do të krijonte problemet e veta.
Përfundimi është i qartë, për sa kohë që Biden mbështet qëndrimin konfrontues të Trump, marrëveshja e fazës një do të jetë thelbësisht e parealizueshme dhe përparimi i mëtejshëm drejt një marrëdhënieje tregtare të dobishme do të jetë i gjithi por i pamundur. Tregtia bilaterale madje mund të shembet.
Por kjo nuk do të thotë që administrata e Biden-it duhet vetëm të heqë tarifat. Marrëveshja e fazës një është gjithashtu me të meta të thella, jo më pak sepse zbatimi i saj do ta detyronte Kinën të ulte importet nga vendet e tjera.
Duke i dhënë SHBA një avantazh të rëndësishëm mbi partnerët e tjerë tregtarë të Kinës, marrëveshja mund të shkelë edhe parimin e mosdiskriminimit të Organizatës Botërore të Tregtisë.
Vende të tjera, për këtë arsye, po përpiqen të barazojnë fushën e lojës. Në fund të vitit 2020, Bashkimi Evropian dhe Kina përfunduan Marrëveshjen Gjithëpërfshirëse për Investime dhe të dhjetë vendet e ASEAN nënshkruan Partneritetin Ekonomik Rajonal të Përgjithshëm (RCEP), së bashku me Kinën, Japoninë, Korenë e Jugut, Australinë dhe Zelandën e Re.
Asnjë nga këto nuk është në interes të Amerikës. Për fillestarët, vendet e ASEAN, të cilat së bashku, formojnë tregun e katërt më të madh të eksportit të Amerikës, ka të ngjarë të zhvendosin më shumë tregti te partnerët e tyre RCEP. Fakti që RCEP i mungon standardet e punës dhe mjedisit që shihen në marrëveshjet me Kanada, Meksikë dhe SHBA do ta përforcojë këtë zhvendosje.
RCEP ka të ngjarë të rrisë kërkesën kineze për eksportet bujqësore dhe të energjisë nga Australia dhe Zelanda e Re. Dhe duke krijuar indirekt një zonë të tregtisë së lirë midis Kinës, Japonisë dhe Koresë së Jugut – i ashtuquajturi trekëndësh hekuri – ai do të konsolidojë zinxhirët e furnizimit në Azinë Verilindore dhe Paqësorin Perëndimor. Kjo i vë SHBA në një disavantazh në rritje strategjik.
Në vend që të mbështesë politikën e Kinës konfrontuese të Trump, Biden duhet të pranojë rolin qendror të Kinës në ekonominë globale dhe të ndjekë një marrëveshje tregtare të dobishme, jo-diskriminuese. Përpjekjet e Kinës për t’u bashkuar me Marrëveshjen Gjithëpërfshirëse dhe Progresive për Partneritetin Trans-Paqësor, e cila evoluoi nga Partneriteti Trans-Paqësor pasi Trump e braktisi atë me marrjen e detyrës katër vjet më parë, mund të sigurojë një hapje të rëndësishme këtu.
Administrata e Biden premton një fillim të ri për SHBA dhe marrëdhëniet e saj me botën. Për të përmbushur atë premtim, ai duhet t’i japë fund luftës katastrofike tregtare të paraardhësit të tij kundër Kinës.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Project Syndicate
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
ANALIZA: Lufta e klasës COVID
