Bashkëpunimi nuk është diçka që tregon dobësi, siç pretendojnë vazhdimisht konservatorët amerikanë. Si SH.B.A. ashtu edhe Kina kanë shumë për të përfituar prej tij: paqja, tregjet e zgjeruara, përparimi i përshpejtuar teknologjik, shmangia e një gare të re armatimesh, përparimi kundër luftës ndaj Covid-19, një rigjenerim i fuqishëm i vendeve të punës dhe një përpjekje e përbashkët kundër ndryshimit të klimës.
Politika e jashtme amerikane që nga Lufta e Dytë Botërore është mbështetur në një ide të thjeshtë, mbase e shprehur më së miri nga Presidenti George Ë. Bush pas sulmeve terroriste të 11 Shtatorit 2001: Ose jeni me ne ose kundër nesh. Amerika duhet të udhëheqë, aleatët duhet të ndjekin dhe mjerë vendet që kundërshtojnë përparësinë e saj.
Ideja ishte e thjeshtë. Ndërsa duket se tani është vjetëruar: Shtetet e Bashkuara nuk përballen me armiq të paepur, nuk udhëheqin më një aleancë mbizotëruese dhe kanë shumë më tepër për të fituar nga bashkëpunimi me Kinën dhe vendet e tjera sesa nga konfrontimi.
Ish Presidenti Donald Trump ishte një karikaturë groteske e udhëheqjes amerikane. Ai mbolli fyerje, kërcënime, tarifa të njëanshme dhe sanksione financiare për t’u përpjekur të detyrojë vendet e tjera t’i nënshtrohen politikave të tij. Ai grisi rregulloren shumëpalëshe. Megjithatë, politika e jashtme e Trump u përball me një kthim mbrapa jashtëzakonisht të vogël brenda SH.B.A. Kishte më shumë konsensus sesa kundërshtim ndaj politikave anti-kineze të Trump dhe pak rezistencë ndaj sanksioneve të tij ndaj Iranit dhe Venezuelës, megjithë pasojat e tyre katastrofike humanitare.
Politika e jashtme e Presidentit Joe Biden është tërësisht e ndryshme. Tashmë, SH.B.A. është bashkuar me marrëveshjen e Parisit për klimën dhe Organizatën Botërore të Shëndetësisë, po kërkon të kthehet në Këshillin e të Drejtave të Njeriut të Kombeve të Bashkuara dhe premton të ribashkohet me marrëveshjen bërthamore të 2015 me Iranin.
Këto janë hapa jashtëzakonisht pozitivë dhe të admirueshëm. Megjithatë, deklaratat e hershme të politikës së jashtme të Biden-it karshi Kinës dhe udhëheqjes së SH.B.A.-së janë problematike.
Fjalimi i fundit i Biden në Konferencën e Sigurisë në Monako është një dritare e mirë në të menduarit të administratës së tij në këto ditë të hershme. Ekzistojnë tre arsye shqetësimi.
Së pari, ekziston ideja mjaft naive se “Amerika është kthyer” si udhëheqëse botërore. SHBA vetëm tani po i kthehet multilateralizmit, ka dështuar plotësisht në luftën me pandeminë Covid-19 dhe deri më 20 janar po punonte në mënyrë aktive kundër çështjes së klimës. Ajo ende duhet të shërojë shumë plagë të thella të lëna nga Trump, jo vetëm kryengritjen e 6 Janarit, dhe duhet të vërtetojë pse 75 milion Amerikanë votuan për të Nëntorin e kaluar. Kjo do të thotë llogari me dozën e rëndë të kulturës supremaciste të bardhë që gjallëron pjesën më të madhe të Partisë së sotme Republikane.
Së dyti, “Partneriteti midis Evropës dhe Shteteve të Bashkuara,” deklaroi Biden, “është dhe duhet të mbetet gur themeli i gjithçkaje që ne shpresojmë të arrijmë në shekullin e njëzet e një, ashtu si bëmë në shekullin e njëzetë”. Unë jam një eurofil dhe një mbështetës i fortë i Bashkimit Evropian, por SH.B.A. dhe BE përbëjnë vetëm 10% të njerëzimit (anëtarët e NATO-s përbëjnë 12%).
Aleanca transatlantike nuk mund dhe nuk duhet të jetë gurthemeli “për të gjithë ne që shpresojmë të arrijmë rezultate” këtë shekull; është vetëm një bllok ndërtimi i rëndësishëm dhe pozitiv. Ne kemi nevojë për administrim të përbashkët globale nga të gjitha pjesët e botës, jo nga Atlantiku i Veriut ose ndonjë rajon tjetër. Për pjesën më të madhe të botës, Atlantiku i Veriut ka një shoqatë të qëndrueshme me racizmin dhe imperializmin, një shoqatë e trazuar nga Trump.
Së treti, Biden pretendon se bota është e përfshirë në një luftë të madhe ideologjike midis demokracisë dhe autokracisë. “Ne jemi në një pikë lakimi midis atyre që argumentojnë se, duke pasur parasysh të gjitha sfidat me të cilat përballemi, nga revolucioni i katërt industrial në një pandemi globale se autokracia është mënyra më e mirë për të ecur para… dhe atyre që e kuptojnë se demokracia është thelbësore… për të përmbushur ato sfida”.
Duke pasur parasysh këtë betejë të supozuar ideologjike midis demokracisë dhe autokracisë, Biden deklaroi se “ne duhet të përgatitemi së bashku për një konkurs strategjik afatgjatë me Kinën”, duke shtuar se kjo garë është “e mirëseardhur, sepse unë besoj në sistemin global Evropa dhe Shtetet e Bashkuara, së bashku me aleatët tanë në Indo-Paqësor, punuan aq shumë për të ndërtuar aleancën gjatë 70 viteve të fundit.”
SH.B.A. mund ta konsiderojë veten si në një luftë ideologjike afatgjatë me Kinën, por ndjenja nuk është e ndërsjellë. Këmbëngulja e konservatorëve amerikanë që Kina të dalë jashtë për të sunduar botën ka ardhur në themel të një konsensusi bipartizan në Uashington. Por qëllimi i Kinës nuk është as të provojë se autokracia tejkalon demokracinë, as të “gërryejë sigurinë dhe prosperitetin amerikan”, siç pohon Strategjia e Sigurisë Kombëtare e SHBA 2017.
Merrni parasysh fjalimin e Presidentit Kinez Xi Jinping në Forumin Ekonomik Botëror në Janar. Xi nuk foli për avantazhet e autokracisë, ose dështimet e demokracisë, ose luftën e madhe midis sistemeve politike. Në vend të kësaj, Xi përcolli një mesazh të bazuar në multilateralizëm për të adresuar sfidat e përbashkëta globale, duke identifikuar “katër detyra kryesore”.
Xi u bëri thirrje udhëheqësve botërorë që të “rritin koordinimin e politikës makroekonomike dhe së bashku të promovojnë një rritje të fortë, të qëndrueshme, të ekuilibruar dhe gjithëpërfshirëse të ekonomisë botërore.” Ai gjithashtu i nxiti ata “të braktisnin paragjykimet ideologjike dhe së bashku të ndiqnin një rrugë të bashkëjetesës paqësore, përfitimit të ndërsjellë dhe bashkëpunimit fitimprurës”. Së treti, ata duhet të “mbyllin ndarjen midis vendeve të zhvilluara dhe vendeve në zhvillim dhe së bashku të sjellin rritje dhe prosperitet për të gjithë”. Së fundmi, ata duhet të “bashkohen së bashku kundër sfidave globale dhe së bashku të krijojnë një të ardhme më të mirë për njerëzimin”.
Xi deklaroi se rruga drejt bashkëpunimit global kërkon të mbetet “e përkushtuar ndaj hapjes dhe gjithëpërfshirjes”, si dhe “drejt së drejtës ndërkombëtare dhe rregullave ndërkombëtare” dhe “konsultimit dhe bashkëpunimit”. Ai deklaroi rëndësinë e “ecjes në hap me kohën në vend që të refuzonte ndryshimin”.
Politika e jashtme e Biden me Kinën duhet të fillojë me një kërkim të bashkëpunimit sesa një supozim të konfliktit. Xi është zotuar se Kina do të “marrë pjesë aktive në bashkëpunimin ndërkombëtar për COVID-19”, do të vazhdojë të hapet ndaj botës dhe të promovojë zhvillimin e qëndrueshëm dhe “një lloj të ri të marrëdhënieve ndërkombëtare”. Diplomacia amerikane do të ishte e mençur të synonte angazhimin me Kinën në këto zona.
Bashkëpunimi nuk tregon frikë, siç pretendojnë vazhdimisht konservatorët amerikanë. Si SH.B.A. ashtu edhe Kina kanë shumë për të përfituar prej saj: paqja, tregjet e zgjeruara, përparimi i përshpejtuar teknologjik, shmangia e një gare të re armatimesh, përparimi kundër luftës ndaj COVID-19, një rigjenerim i fuqishëm i vendeve të punës dhe një përpjekje e përbashkët kundër ndryshimit të klimës.
Me tensione të reduktuara globale, Biden mund të drejtojë përpjekjet e administratës drejt kapërcimit të pabarazisë, racizmit dhe mosbesimit që e vendosën Trump në pushtet në 2016 dhe ende ndan në mënyrë të rrezikshme shoqërinë Amerikane.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
