Udhëheqësit në Republikën Çeke dhe Sllovaki po bëjnë presion për përdorimin e vaksinës Sputnik V të Rusisë, pavarësisht se nuk është miratuar nga Agjencia Evropiane e Barnave (EMA). Të dy shtetet kanë luftuar për të frenuar infeksionet e SARS-CoV-2 në muajt e fundit dhe, që nga 4 Mars 2021, kishin disa nga nivelet më të larta të vdekshmërisë nga COVID-19 dhe ritmit të infeksioneve SARS-CoV-2 në botë.
Ministrat dhe profesionistët e kujdesit shëndetësor kanë qenë të etur të kryejnë fushatën e vaksinimit sa më shpejt të jetë e mundur, për të lehtësuar presionin mbi spitalet dhe stafet mjekësore, të cilët thonë se sistemi i kujdesit shëndetësor është pranë kolapsit. Sidoqoftë, edhe pse fushatat e vaksinimit në të dy vendet filluan në fund të dhjetorit, vetëm 4,3% e popullsisë Çeke dhe 5,8% në Sllovaki ishin vaksinuar deri në 1 Mars.
Këto shifra të ulëta u janë atribuar, në një pjesë të madhe, problemeve në të gjithë BE-në me furnizimin e tre vaksinave – Pfizer / BioNTech, AstraZeneca dhe Moderna – që janë miratuar deri më tani nga EMA. Këto vonesa kanë çuar në thirrje nga Kryeministri Çek Andrej Babis dhe homologu i tij Sllovak Igor Matovic, për t’u furnizuar me vaksina tjetërkund. Të dy kanë mbështetur përdorimin e Sputnik V.
Sputnik V u miratua në Rusi në gusht 2020, para se të vlerësoheshin rezultatet e plota të testeve të fazës 3 dhe, pavarësisht nga një studim i botuar në The Lancet në fillim të 2021, që tregon efikasitet të lartë, ajo nuk është aprovuar nga EMA, duke nxitur shqetësime midis mjekëve çekë dhe sllovakë në lidhje me përdorimin e saj. Libor Grubhoffer, një virolog në Akademinë Çeke të Shkencave, i tha The Lancet: “Ajo nuk duhet të përdoret derisa të ketë ndodhur një procedurë e duhur e miratimit, për shembull nga EMA.”
Më 1 Mars, Sllovakia mori 200 000 doza të vaksinës Sputnik V si pjesë e një porosie prej 2 milion dozash. Matoviç njoftoi se këto doza mund të përdoren si pjesë e programit të vaksinimit të vendit brenda pak javësh, dhe ministria e Shëndetësisë lëshoi një udhëzim të veçantë për përdorimin e saj. Sipas rregullave të EMA, organet rregullatore kombëtare mund të japin licenca vaksinash për përdorim emergjent. Por në 8 Mars, Christa Virthumer-Hoche, kryetare e Bordit Drejtues të EMA, u kërkoi anëtarëve të BE të përmbahen nga dhënia e miratimeve kombëtare për Sputnik V, ndërsa agjencia shqyrton sigurinë dhe efektivitetin e saj. Hungaria, një shtet tjetër i BE, tashmë ka filluar përdorimin e vaksinave Sputnik V dhe vaksinave kineze të Sinopharm.
Megjithëse grupe të tilla si Dhoma Mjekësore Sllovake thanë se mirëpresin disponueshmërinë e një vaksine tjetër, edhe nëse nuk është regjistruar, të tjerët ishin të pakënaqur. Peter Visolajsky, kryetar i Shoqatës së Sindikatës së Mjekëve në Sllovaki, tha për The Lancet: “Një vaksinë duhet t’u jepet vetëm pacientëve që janë informuar plotësisht për të. Por si mund të informohen plotësisht, nëse edhe ne mjekët nuk i kemi të gjitha informacionet përkatëse?
“Nëse një pacient vjen tek unë dhe pyet për vaksinën Sputnik, unë do të thoja që nuk mund ta rekomandoja sepse nuk ka kaluar nëpër një proces aprovimi. Mund të jetë një vaksinë e mirë dhe efektive, por nuk është e regjistruar, kështu që nuk kemi të dhëna [nga një rishikim i plotë i organit rregullator për të gjitha aspektet e prodhimit të saj, si dhe sigurinë dhe efikasitetin] për të”. Matoviç ka hedhur poshtë kritikat ndaj marrëveshjes për Sputnik V si akuza politike, dhe ka thënë se njerëzit do të jenë në gjendje të zgjedhin midis vaksinës ruse ose një alternative.
Matoviç është i bindur se shumë njerëz do të bien dakord për vaksinimin me Sputnik V, por vendasit që folën për The Lancet thanë se nuk do ta bënin. Një prej tyre, Zuzana Thullnerova, një 45-vjeçare që punon në kryeqytetin, Bratislavë, i tha The Lancet: “Vaksinat e tjera kanë kaluar një proces aprovimi me EMA, por Sputnik V jo. Unë nuk i besoj vetë cilësisë së vaksinës, as kushteve nën të cilat mund të prodhohen, ruhen ose transportohen dozat”.
Në të dy vendet, mosbesimi midis pjesëve të popullsisë për cilësinë e çdo produkti rus, mjekësor ose jo, daton që nga epoka Sovjetike. Të tjerët – përfshirë Ministrin e Jashtëm Sllovak Ivan Korcok, i cili e përshkroi Sputnik V si një “mjet të luftës hibride” – janë të kujdesshëm ndaj qëllimeve gjeopolitike prapa shpërndarjes së Sputnik V.
Ashtu si Matoviç, Babis ka theksuar se prokurimi i Sputnik V nuk ka asnjë lidhje me ideologjinë politike. Sidoqoftë, është e paqartë nëse ai do të ishte në gjendje, ndryshe nga homologu i tij Sllovak, të shtynte përdorimin e vaksinës në Republikën Çeke pa miratimin e EMA. Babis ka thënë se miratimi nga rregullatori Çek, Instituti Shtetëror për Kontrollin e Barnave (SUKL), do të ishte i mjaftueshëm.
Sidoqoftë, zyrtarët e SUKL kanë thënë se pa miratimin e EMA-s se mund të përdoret vetëm nën udhëzim të veçantë nga ministria e Shëndetësisë dhe Ministri i Shëndetësisë Jan Blatny ka thënë se ai nuk do të autorizojë përdorimin e një vaksine, nëse nuk ka miratimin e EMA-s.
Më 4 mars, EMA njoftoi se kishte filluar një rishikim të të dhënave nga provat e Sputnik V në hapin e parë në procesin e miratimit. Rastislav Madar, një epidemiolog në Universitetin e Ostrava, i tha The Lancet se miratimi i EMA do të hiqte shumë nga shqetësimet në Republikën Çeke. “Nëse Sputnik V merr aprovimin nga EMA, fakti se nga vjen vaksina nuk do të ishte aq I rëndësishëm [për njerëzit]. Padyshim që mund të funksionojë si një mjet mbrojtës”.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
