Ata që nuk arritën të shohin një ndryshim shoqëror që po vinte janë më të priruriy për ta mbivlerësuar atë. Dhe kështu një shtyp që hodhi poshtë shanset presidenciale të Donald Trump në 2016 (siç bëra unë) më vonë e mbuloi atë me një ndikim gati mistik mbi amerikanët “e vërtetë”, kushdo që të jenë.
Sikleti ku u kapëm në befasi çoi në marrëzinë e barabartë dhe të kundërt të mbivlerësimit. U deshën votuesit e Miçiganit dhe gjetkë për të treguar legjendën e Trump si një pëshpëritje zemre nëntorin e kaluar. Është e mundur që diçka e ngjashme po ndodh me Presidentin Joe Biden dhe faturën e tij të lehtësimit fiskal prej $ 1.9tn. Për këdo që dëshiron ta shohë, kthesa socialdemokrate e Amerikës ka qenë në punë për dekada tani.
Një republikan që fitoi votën popullore në një garë të Shtëpisë së Bardhë që nga viti 1988, George U Bush në 2004, kishte zgjeruar Medicare një vit më parë. Në heshtje, votuesit kanë pëlqyer Aktin e Kujdesit të Përballueshëm të Barack Obamës. Sondazhet publike zbulojnë një kulturë që nuk është më ajo e mbështetjes në vetvete mazokiste, nëse ka qenë ndonjëherë. Por as momenti i sotëm progresiv nuk është aq kumbues sa faturohet aktualisht.
Testi nuk është nëse votuesit pëlqejnë para të gatshme të kufizuara në kohë, të imponuara nga kriza dhe të financuara nga fuqia e jashtëzakonshme e huamarrjes së qeverisë amerikane. Sigurisht që po. Testi është nëse ata do të pranojnë taksa më të larta për ta bërë atë të qëndrueshëm në planin afatgjatë.
Administrata e Biden as nuk ka filluar t’i ballafaqojë ata me zgjedhjen. Këtu fillojnë krahasimet me Lyndon Johnson dhe Franklin Roosevelt. Në zgjerimin e shtetit të mirëqenies, këta persidentë kanë marrë situatën shumë seriozisht. Skema universale e pensioneve të Roosevelt është ajo që ekziston sot. Johnson ligjësoi për Medicaid, Medicare dhe madje edhe Radion Publike Kombëtare: të gjitha eventet e jetës së SHBA në 2021.
Ndoshta Biden do të fillojë reformat e një qëndrueshmërie të ngjashme dhe do të bindë votuesit të paguajnë për to. Deri atëherë, është joserioze të kalosh Planin e tij të Shpëtimit Amerikan si një diçka e rëndomtë. Komponentët kryesorë të shpenzimeve të mëdha, kontrollet e drejtpërdrejta, plus rritjet në kreditë e taksave dhe përfitimin e papunësisë, të gjithë kanë për qëllim të skadojnë.
Mbase e majta e qendrës ka qenë në mbrojtje për shumë kohë për të kujtuar natyrën e besimit të saj origjinal. Ideali progresiv është që qytetarët të paguajnë për një gjendje të qëndrueshme, bujare, në të cilën të gjithë mund të jetojnë. Huamarrja për masat emergjente nuk është e njëjta gjë.
As, në të vërtetë, nuk është ai plan tjetër i Bidenit: një rritje e taksave vetëm për të pasurit. Çështja është sakrifica universale për sigurimet universale, pjesërisht për të siguruar financim të qëndrueshëm, me bazë të gjerë, por edhe si një simbol i shtetësisë në vetvete. Qeveria është, siç tha Biden javën e kaluar, “të gjithë ne”.
Në këtë rezultat, demokratët kanë ende të gjithë punën e tyre përpara. Si një pjesë e prodhimit kombëtar, të ardhurat nga taksat e SHBA renditen në vendin e 32-të nga 37 vendet e OECD-së, pak përpara Turqisë. Është pak më shumë se gjysma e asaj të Danimarkës.
Në qoftë se plani nuk është për t’u bërë një debitor ekstravagant dhe i përjetshëm, SH.B.A. duhet të ngrejë “barrën” e saj tatimore ose të shkurtojë ëndrrat e saj të ndryshimit progresiv. Edhe ata që shprehin keqardhje për përmbajtjen duhet të japin përshtypjen e presidentit për ligjbërjen.
Dhe ndërsa Roosevelt dhe Johnson gëzonin mazhorancën në Kongres, Bidenit iu desh të bënte me kujdes ligjin e tij . Është vetëm se, në fund të fundit, lavdërimi ka zhdukur qëndrueshmërinë me kalueshmërinë, dhe reformën shoqërore me masa të menjëhershme. Ka shumë zhurma në lidhje me një kompakt të ri midis kapitalit dhe punës, sikur që fatura e lehtësimit përmban shumë në rrugën e ndryshimeve strukturore.
Megjithatë më e çuditshme është ideja që Biden ka mbyllur një epokë të dëshirës së madhe demokratike ndaj diçkaje të quajtur “neo-liberalizëm”. Kjo trastitet e së kaluarës së afërt ia vlen të korrigjohet tani. Duhej krijuar modeli i kujdesit shëndetësor për të cilin Biden ka rritur subvencionet.
Obama e bëri atë. Kredia e taksës së fëmijëve që Biden ka rritur përkohësisht është dashur të futet në radhë të parë. Kjo ishte puna e Bill Clinton, i cili gjithashtu kaloi raundin e fundit gjithëpërfshirës të rritjes së taksave federale në 1993.
Këto shitje të pretenduara bënë shumë për amerikanët e kapur nga ajo që babai i Johnson thirri, me një lulëzim që nuk iu dha djalit të tij, “Tentakulat e rrethanave”.
Pa dyshim, ata kanë shenjat në shpinë për të treguar për të. Por atëherë do të jetë edhe Biden nëse ai përpiqet të ngulitë atë që është tani për tani një pasuri e shpejtë.
Duhet të paguhet një shtet i duhur i mirëqenies. I tillë është Everesti politik që duhet të trondisë Demokratët dhe hapja që pret Republikanët.
Përkthyer dhe përshtatur nga Financial Times/ F.H, konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
