Që prej ditës së parë të sulmit me raketa mbi Gaza, në rrjetet sociale janë shpërndarë foto të sistemit izraelit të mbrojtjes ajrore.
Në to shfaqet qielli i ndezur i natës mbi Izrael, pikërisht asaj që njihet si Kupola e Hekurt.
Çfarë është Kupola e Hekurt?
Iron Dome është një sistem me shumë misione i aftë për të kapur raketa, artileri, mortaja dhe Municione të Drejtuara me Precizion si sisteme mbrojtje ajrore me rreze shumë të shkurtër (V-SHORAD) si dhe aeroplanë, helikopterë dhe mjete ajrore pa pilot (UAV) për distanca të shkurtra lart deri në 70 km. Ai është një sistem që funksionon në të gjitha kushtet e motit dhe mund të përfshijë objektiva të shumëfishtë njëkohësisht dhe të vendoset mbi tokë dhe det.
Iron Dome është prodhuar nga Rafael Advanced Defense Systems Limited dhe ka qenë në shërbim me Forcën Ajrore Izraelite që nga viti 2011. Sistemi i radarëve është zhvilluar nga Elta. Zhvillimi i tij u nxit pas një serie sulmesh me raketa ndaj Izraelit nga Hezbollah dhe Hamas në vitet 2000. Në luftën e Libanit 2006, rreth 4 000 raketa u hodhën në pjesët veriore të Izraelit duke rezultuar në vdekjen e rreth 44 civilëve izraelitë dhe evakuimin e rreth 250 000 qytetarëve sistemi u zvogëlua.
Si funksionon?
Një bateri Iron Dome përbëhet nga një njësi e kontrollit të menaxhimit të betejës, një radar zbulimi dhe gjurmimi dhe një njësi e qitjes me tre lëshime vertikale, me 20 raketa përgjuese secila. Raketa përgjuese përdor një siguresë afërsie për të shpërthyer kokën e shënjestrës në ajër. Kupola e Hekurt është vendosur në një mbrojtje të shtresuar së bashku me sistemin e mbrojtjes raketore David’s Sling dhe Arrow të cilat janë të dizajnuara për raketa me rreze të mesme dhe të gjatë.
Sipas një dokumenti studimor të vitit 2013 nga Yiftah S. Shapur të titulluar ‘Mësime nga Kupola e Hekurt’ në Çështjet Ushtarake dhe Strategjike, një nga përparësitë e rëndësishme të sistemit është aftësia e tij për të identifikuar pikën e parashikuar të ndikimit të raketës sulmuese, për të llogaritur nëse do të bien në një zonë të ndërtuar apo jo, dhe të vendosin mbi këtë bazë nëse do të angazhohen ose jo. Kjo parandalon përgjimin e panevojshëm të raketave që do të bien në zona të hapura dhe kështu nuk do të shkaktojnë dëme, thekson gazeta.
Sistemi ka kapur mijëra raketa deri më tani dhe, sipas Rafael, niveli i suksesit të tij është mbi 90%.
Cilat janë kufizimet e sistemit?
Sistemi ka performuar shumë mirë deri më tani. Sidoqoftë, sistemi mund të haset me kufizime kur është i mbingarkuar me një breshëri predhash. “Sistemi ka një ‘pikë të ngopjes’. Është i aftë të angazhojë një numër të caktuar objektivash në të njëjtën kohë, dhe jo më shumë. Raketat shtesë të hedhura në një zonë të mbushur me njerëz mund të kenë sukses në thyerjen e mbrojtjes dhe të shkaktojnë dëme”, thotë Shapur.
Disa vlerësime sugjerojnë që Hamasi po zhvillon strategji lehtësuese duke përfshirë uljen e trajektorëve të predhave ndërsa gjithashtu vazhdon të grumbullojë mijëra raketa me saktësi të përmirësuar.
Sipas z. Shapur, një nga kufizimet e mundshme është paaftësia e sistemit për të përballuar raketat me rreze shumë të shkurtër pasi vlerësimet vendosin diapazonin minimal të përgjimit të Kupolës së Hekurt në 5-7 kilometra. Faktori tjetër është që kostoja e përgjimit është e lartë. Kostoja e raketës përgjuese është rreth 40 000-50 000 dollarë, sipas Z. Shapur.
Sipas një komenti të nëntorit 2017 në blogun RAND Corporation nga Elizabeth M. Bartels, sistemi është ndërtuar për të kapur disa predha dhe mund të mbingarkohet nga një kundërshtar më i aftë. Sipas znj. Bartels, skenari i planifikimit për një luftë me “Hezbollah përfshin 1000-1 500 raketa në ditë të qëlluara në qendrat e popullsisë Izraelite”.
Duke marrë Korenë e Veriut si kontekst, studimi vendos vlerësimet e artilerisë konvencionale të Koresë së Veriut të vendosur përpara do të ishte “i aftë të gjuante 500 000 predha në orë për disa orë, ose të gjuante dhjetëra-mijëra predha në ditë për një periudhë të zgjatur”. “Kjo shpejtësi zjarri do të mbingarkonte lehtësisht një variant të Kupolës së Hekurt, e cila aktualisht po propozohet si zgjidhje”, thuhet në të.
