Një ndalim i menjëhershëm i kërkimit të naftës është një nga hapat që duhet të ndërmerren në mënyrë që bota të arrijë angazhimet e Marrëveshjes së Parisit për ndryshimin e klimës. Kjo është ajo që tha Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë në një udhërrëfyes të llojit të tij të parë në zero.
Udhërrëfyesi përmban shumë ndryshime magjepsëse që speciet tona do të duhet të bëjnë në mënyrën e tyre të jetës deri në vitin 2050, dhe shumica e tyre tashmë janë mjaft të popullarizuar me parashikues të ndryshëm: ekziston një rritje masive e shitjeve të makinave elektrike dhe një zhvendosje po aq masive në era dhe energjia diellore si burime të energjisë elektrike.
Megjithatë, një ndalim i menjëhershëm i kërkimit të ri të naftës deri më tani nuk ka qenë në axhendën e askujt përveç grupeve ambientaliste në fundin radikal të spektrit të aktivizmit. Me thirrjen e saj për fundin e të gjitha kërkimeve të reja të naftës, megjithatë, IEA mund t’i ketë dhënë OPEC një dhuratë të madhe.
“Përtej projekteve të kryera tashmë që nga 2021, nuk ka fusha të reja të naftës dhe gazit të miratuara për zhvillim në shtegun tonë dhe nuk kërkohen miniera të reja qymyri ose zgjerime minierash,” tha autoriteti në raportin e tij.
Parashikimi është global, por natyrisht, nuk ka asnjë mënyrë që IEA ose ndonjë agjenci tjetër e vetme të mund të detyrojë vendet të ndalojnë rritjen e prodhimit të tyre të naftës derisa kërkesa për të të ulet. Kjo është pikërisht ajo që po bëjnë anëtarët e Gjirit të OPEC-ut dhe Rusisë. Ata po ndërtojnë kapacitetin e tyre të prodhimit të naftës në një përpjekje për të fituar para nga pasuritë e tyre natyrore ndërsa ka ende kërkesë për to. Por këtu është kthesa: udhërrëfyesit nuk janë informacion faktik. Ato janë projeksione të përgjithshme në rastin më të mirë, dhe mendime të dëshiruara.
“Tkurrja e prodhimit të naftës dhe gazit natyror do të ketë pasoja të mëdha për të gjitha vendet dhe kompanitë që prodhojnë këto lëndë djegëse”, tha IEA në hartën e saj, duke shtuar, veçanërisht, “Për naftën, pjesa e OPEC-ut furnizimi global i naftës rritet nga rreth 37% në vitet e fundit në 52% në 2050, një nivel më i lartë se në çdo pikë në historinë e tregjeve të naftës.”
Në të vërtetë, autoriteti sqaron se kjo përqendrim i furnizimit me naftë do të jetë shumë më pak domethënës sesa përqendrimi i furnizimit global të naftës që është në duart e OPEC sot kur e gjithë bota po punon me naftë. Sipas udhërrëfyesit, deri në vitin 2050, kërkesa për naftë do të jetë një pjesë e asaj që është sot, kështu që askujt nuk do t’i interesonte nëse OPEC kontrollon 30 apo 50 përqind të furnizimit global. Problemi është se ndërsa pjesët më dashamirëse të udhërrëfyesit janë pa dyshim mjaft hipotetike, rritja e kontrollit të rezervave globale të naftës nga OPEC-u është një skenar mjaft realist.
Thirrja për një pezullim të kërkimit të ri të naftës do të rezonojë me grupin e ri të investitorëve ESG të cilët kanë qenë duke bërë presion Big Oil, prodhuesit më të mëdhenj të botës jo-shtetërore të naftës, për t’u larguar në mënyrë efektive nga biznesi i tyre kryesor. Është shumë e menduar të thuhet se investitorët aktivistë do të jenë në gjendje të bëjnë presion në Big Oil për të pezulluar të gjitha aktivitetet e reja të kërkimit deri në fund të këtij viti, por nuk është e paimagjinueshme që kjo të ndodhë në disa vjet ose një dekadë.
Në të kundërt, prodhuesit e OPEC-ut janë njësi shtetërore. Nuk ka investitorë aktivistë që mund të bëjnë presion ndaj Rosneft, pavarësisht nga pjesëmarrja e BP në të, ose Adnoc apo edhe Saudi Aramco për të ndaluar përpjekjet e tyre për ndërtimin e kapaciteteve të prodhimit. Vendet e OPEC-ut nuk janë anëtare të Bashkimit Evropian dhe nuk mund të detyrohen të respektojnë qëllimet neto të BE-së. Ata gjithashtu nuk janë anëtarë të OECD.
Muajin e kaluar, një ish-udhëheqës i Konservatorëve Britanikë, William Hague, sugjeroi në një artikull që forcat ushtarake dhe diplomacia e MB mund të vendoseshin në të gjithë botën për të mbrojtur mjedisin: “Në të kaluarën, Britania e Madhe ka qenë e gatshme të përdorë të gjitha tonat fuqi zjarri, si ushtarake ashtu edhe diplomatike, për të siguruar dhe nxjerrë lëndët djegëse fosile. Por në të ardhmen, MB do të duhet të përdorë të gjithë kapacitetin e saj diplomatik për të siguruar që këto burime të mos përdoren dhe që mjediset natyrore të mbrohen. ”
Megjithatë, kjo është më shumë një ide e çuditshme sesa baza për një udhërrëfyes tjetër, të paktën në këtë moment në kohë. Duket se ambiciet me zero-neto po rriten në mënyrë eksponenciale dhe nuk është e paimagjinueshme që ne, me plot kohë, të shohim një udhërrëfyes për të mbrojtur burimet e mbetura të karburanteve fosile në botë. Dikush mund të shkojë aq larg sa të sugjerojë që luftërat e së ardhmes do të jenë luftëra për mbajtjen e naftës në tokë sesa luftëra për nxjerrjen.
Por me një shënim më realist, ndërsa është krejtësisht e besueshme që Big Oil mund të bëhet presion për të zvogëluar prodhimin e saj të naftës dhe gazit nga qeveritë dhe aksionarët, kompanitë shtetërore të naftës të anëtarëve të OPEC-ut janë të lira të vazhdojnë përpjekjet e tyre të kërkimit. Vlen të përmendet këtu që këto përpjekje eksplorimi historikisht janë udhëhequr nga Big Oil për shkak të ekspertizës së tij teknike dhe mjeteve financiare. Kjo nuk do të thotë, megjithatë, klubi Big Oil është i vetmi me ekspertizë teknike dhe mjete financiare. Paratë tentojnë të blejnë ekspertizë dhe një bazë e tkurrjes së furnizimit me naftë do të rrisë çmimet e naftës në mënyrë të konsiderueshme ndërsa Perëndimi përparon në axhendën e tij neto-zero.
Pritja që kërkesa për naftë në 2050 do të jetë 75 përqind më e ulët se sa sot dhe mesatarisht 25 milion bpd do të nxisë disa që janë të përkushtuar për një të ardhme me ajër më të pastër të bëjnë tifo. Sidoqoftë, kjo do të kërkonte që çdo pritje tjetër e IEA siç përcaktohet në udhërrëfyesin e saj të përmbushet, dhe kjo është paksa e vështirë për tu besuar.
Këto paraqesin qasje universale të energjisë deri në 2030 kur ka afër një miliard njerëz pa një qasje të tillë deri më sot dhe nuk ka plane të mëdha për ta ndryshuar këtë për disa arsye. Udhërrëfyesi gjithashtu sheh një fund global të shitjeve të makinave me motor me djegie të brendshme deri në vitin 2035, një lëvizje që praktikisht do të kërkonte nga qeveritë të detyrojnë qytetarët e tyre të kalojnë në EV, gjë që do të ngrinte disa pyetje në lidhje me të drejtat dhe liritë në një demokraci.
Lista e pritjeve hipotetike nga IEA është e gjatë sa raporti i saj. Më realistja midis tyre mbetet pritja që OPEC do të vijë në llogari të edhe më shumë të furnizimit të naftës në botë sesa bën tani. Ajo që karteli mund të bëjë tani është të mbajë gishtat kryq që vendet e OECD-së të qëndrojnë në rrugën e tyre zero-zero. Pjesa tjetër e botës është mjaft e madhe për të mbajtur OPEC në lojën me naftë për dekadat e ardhshme.
*Nga Irina Slav për Oilprice.com
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
