Edhe sipas standardeve të zakonshme të Uashingtonit, debati aktual rreth Kinës është karikaturuar në mënyrë të jashtëzakonshme. Në të vërtetë, ai tregon më shumë për ne sesa për ata, dhe, fatkeqësisht, ajo që thotë është se vetëbesimi ynë ka marrë një goditje.
Tani, çdo shkëmb i militarizuar kinez në Detin e Kinës Jugore është një humbje strategjike, dhe çdo hua e keqe kineze për Afrikën është një kurth borxhi.
Është e lehtë të kuptohet pse, politikisht, administrata e Biden tundohet të shesë atë që duhet të bëjmë në çdo rast si rritje dramatike qeveritare, si një mënyrë për të konkurruar me Kinën, hijet e Presidentit Eisenhouer dhe Akti i Autostradave Ndërshtetërore dhe Mbrojtëse i vitit 1956, shitet si një domosdoshmëri e Luftës së Ftohtë.
Arsyet për të menduar përsëri për Kinën janë tre.
E para dhe më e dukshme janë sfidat me të cilat përballet Kina. Në varësi të mënyrës së llogaritjes, të ardhurat kombëtare të Amerikës për frymë janë ose tre herë e gjysmë të Kinës ose pothuajse gjashtë herë.
Ndryshe nga Japonia ose Evropa perëndimore, të cilat po plaken pasi bëhen të pasur, Kina po plaket ndërsa është ende e varfër.
Deri në vitin 2050 do të ketë kaluar nga tetë punëtorë për pensionistë në dy.
Ajo po lodh vendet fitimprurëse për të ndërtuar infrastrukturën dhe borxhi i saj është dyfishuar në dekadën e fundit, nga 141 përqind e PBB-së në 2008 në mbi 300 përqind në 2019.
Shumë nga kreditë që ka bërë si pjesë e Iniciativës së saj të Rrallë dhe Rrugës (BRI) nuk do të shlyhen, dhe ndërsa Uashingtoni bën thirrje për “diplomacinë e kurthit të borxheve”, duke u frikësuar se Kina do të mbështesë marrësit e saj të fortë në tregtimin e borxhit për kapitalin, duke lënë portet për shembull, Kina do të marrë ende goditjen financiare.
Tashmë, ka një reagim të ashpër, i njohur për amerikanët, por më i arsyeshmi për kinezët më të varfër: “Pse po shpenzojmë para jashtë kur ka kaq shumë nevoja në vend?”
E dyta është trashëgimia. Askush nuk e di se sa kohë Xi Jinping do të mbetet në pushtet, por një gjë duket me siguri e qartë: Sa më gjatë të qëndrojë ai, aq më i çrregullt do të jetë tranzicioni, ndërsa grumbullohen ankesat. Xi tashmë ka qenë në pushtet për aq kohë sa të duket fytyra e përhershme e Kinës.
Megjithatë, ia vlen të kujtohet se sa të ndryshëm kanë qenë udhëheqësit modernë kinezë, si nga rrethanat ashtu edhe nga qasja. Mao, një populist agrar vrasës, u pasua nga udhëheqës shumë të ndryshëm, Deng Xiaoping dhe Jiang Zemin, të cilët ishin reformatorë urbanë.
Hu Jintao, duke u përballur me streset shoqërore të shkaktuara nga reformat e tyre, kufizoi liberalizimin shoqëror dhe të tregut. Pastaj, me fjalët e Uilliam Overholt: “Xi Jinping u zgjodh të merrej me forcat centripetale të dekadës së Hu Jintao: pavendosmëria, reformat e bllokuara, ministrat që injoronin kryeministrin, qeveritë lokale duke injoruar qendrën, ekonomia private që tejkalonte ekonominë e shtetit, shoqërinë civile duke kërcënuar rolin e Partisë dhe udhëheqësit ushtarakë u përqendruan në marrëveshjet e pasurive të patundshme.”
Sidoqoftë tranzicioni i gjatë dhe i çrregullt dhe kushdo qoftë pasardhësi, ai mjerisht, ne mund të jemi të sigurt për përemrin do të përballet me rrethana që janë pothuajse pasqyra e Xi: një popullsi në plakje dhe një ekonomi relativisht e ndenjur, të paktën nga standardet kineze, një barrë e madhe borxhi dhe fqinjët ende tërhiqen nga ekonomia e Kinës, por që vuajnë nën dorën e saj të rëndë.
Një udhëheqës i ri me një pamje krejt tjetër të botës vështirë se do të ishte një befasi.
Së fundmi, nëse është e rëndësishme të mbani mend se sa udhëheqës të ndryshëm kinezë kanë qenë, është po aq e rëndësishme të kihet parasysh dinamizmi i Kinës.
Kina nuk është vetëm një parti monolite Komuniste e ulur në ferrin e Pekinit e vendosur të imponojë ideologjinë e saj autoritare dhe modelin e zhvillimit të përqendruar në shtetin në të gjithë botën. Po ashtu, imazhet amerikane të klasës së mesme në zhvillim të Kinës kanë tendencë të vrapojnë për të bërë para dhe për të “parashutuar” fëmijët në Vancouver ose Orange County.
Në “Shanghain e Klasës së Mesme”, Cheng Li paraqet një pamje shumë të ndryshme, e drejtuar nga vështrimi i arsimit të lartë, artit avangardë, arkitekturës dhe ligjit.
Ai argumenton se kultura kozmopolite e Kinës e ilustruar dhe e udhëhequr nga Shangai mund të sigurojë bazën për një angazhim të riformuar amerikan me Kinën, një bazë e shkëmbimeve të thella kulturore dhe arsimore që i kanë lidhur ata për dekada.
Një Kinë e ardhshme që ishte më pak Pekin dhe më shumë Shangai, Hong Kong dhe Taipei mund të jetë një konkurrencë ekonomike edhe më e frikshme. Dhe në garën afatshkurtër të Xi për vendin e Kinës do të vazhdojë të shihet si një kërcënim nga Uashingtoni.
Duke iu përgjigjur këtij kërcënimi, megjithatë është e rëndësishme të kihet parasysh se Kina e Xi nuk është Kina përgjithmonë dhe politika e Amerikës duhet të drejtohet nga ajo që është e mirë për Shtetet e Bashkuara, jo nga ajo që mund të jetë e keqe për Kinën.
Përkthyer dhe përshtatur nga Foreign Policy/ F.H, Konica.al
