Kriza e klimës e krijuar nga njeriu po gjeneron titujt kryesorë këtë verë.
Kishte valë të nxehta rekorde përgjatë bregut perëndimor të SHBA dhe Kanadasë; shi i rrëmbyeshëm dhe përmbytje (dhe viktima të konsiderueshme) në Evropën Qendrore dhe përgjatë lumit Yangtze në Kinë; dhe zjarret në Greqi, Turqi, Italinë Jugore, Afrikën Veriore, madje edhe në Siberi.
Për më tepër, në mes të kësaj vere të ngjarjeve ekstreme të motit, Paneli Ndërqeveritar për Ndryshimet Klimatike (IPCC) publikoi raportin e tij të gjashtë të vlerësimit (i cili ishte shtyrë për shkak të pandemisë COVID-19).
Në një gjuhë shumë më eksplicite sesa në të kaluarën,shkencëtarët e klimës në botë e bëri të qartë se njerëzimi – veçanërisht në vendet e zhvilluara dhe ekonomitë e mëdha në zhvillim – është përgjegjës për ngrohjen globale.
Raporti gjithashtu ngre pyetje serioze nëse mund të arrijmë qëllimin e marrëveshjes së Parisit për klimën për të kufizuar rritjen e temperaturës në 2 ° Celsius (por mundësisht 1.5 ° C) mbi nivelet paraindustriale. IPCC arrin në përfundimin se kjo është ende e mundur, por vetëm nëse veprojmë me vendosmëri dhe menjëherë për të zvogëluar ndjeshëm emetimet e gazrave serrë (veçanërisht dioksidit të karbonit).
Fatkeqësisht, ka pak shenja që kjo po ndodh.
Dhe që të mos harrojmë, objektivat e Parisit janë objektiva relativisht minimalë që vetëm do të ngadalësojnë krizën klimatike, jo do ta përfundojnë atë me vendosmëri.
Vendet që nënshkruan marrëveshjen në dhjetor 2015 e bënë këtë me vullnetin e tyre dhe janë të lira të vendosin kontributet e tyre të përcaktuara në shkallë kombëtare sipas gjykimit të tyre. Me sa duket, disa nënshkrues shpresuan fshehurazi se kriza klimatike do të zhvillohej më ngadalë dhe më pak intensivisht sesa ka qenë.
Ata e humbën atë bast, dhe tani koha për veprim po pakësohet.
Konfuzioni qendror i krizës klimatike është se ne duhet të mbështetemi në strukturat e një sistemi global të bazuar në egoizmin e shteteve-kombe.
Veprimi i përbashkët për të shmangur një kërcënim të përbashkët në emër të mbarë njerëzimit duhet të ndërmerret përmes kanaleve më të ngushta, të vjetra të sovranitetit.
Ideja e përgjegjësisë globale për të ruajtur bazën për mbijetesën tonë të përbashkët është e huaj për një sistem të tillë.
Përballja me këtë shkëputje do të jetë sfida e madhe e shekullit njëzet e një.
Në vlerësimin e tij për pasojat që do të vijnë, IPCC nënkupton që ne duhet të transformojmë rrënjësisht ekonominë globale brenda hapësirës së dekadës aktuale.
Pengesat teknologjike dhe ekonomike janë të mëdha, por sfida politike nuk është më pak e frikshme.
Sa më e qartë që kriza klimatike të bëhet në jetën e përditshme të njerëzve, aq më e qartë do të jetë që po na mbaron koha.
Çështja do të shtyjë gjithnjë e më shumë politikën ndërkombëtare, duke detyruar një rirregullim larg gjeopolitikës tradicionale dhe drejt një shpërndarje të re të përgjegjësisë së përbashkët planetare.
Në fund të fundit, asnjë shtet – sado i fuqishëm – nuk mund ta zgjidhë këtë problem vetëm. Detyra kërkon solidaritetin dhe bashkëpunimin e të gjithë njerëzimit.
Fatkeqësisht, historia e specieve tona tregon se bashkëpunimi vërtet gjithëpërfshirës global nuk është një nga kostumet tona të forta.
Çdo shans suksesi nën një presion të tillë kohor do të kërkojë që fuqitë e mëdha të mblidhen dhe të demonstrojnë udhëheqje globale.
Kjo përfshin dy superfuqitë e shekullit njëzet e një, Shtetet e Bashkuara dhe Kinën, por edhe Bashkimin Evropian, Indinë dhe të tjerët.
Rivaliteti aktual midis SHBA dhe Kinës po luhet kryesisht në fushën e teknologjisë, një sektor që është veçanërisht i rëndësishëm për trajtimin e krizës klimatike.
Ideja që njerëzimi mban një përgjegjësi planetare presupozon se ai ka njohuri dhe fuqi për të kontrolluar biosferën.
Kjo do të kërkojë struktura gjithëpërfshirëse për përpilimin, shkëmbimin dhe shfrytëzimin e të dhënave-në kohë reale, nëse është e mundur.
Por, përsëri, nuk ka shenja përparimi në këtë drejtim.
Përkundrazi, një rivalitet i fuqive të mëdha është bërë edhe një herë faktori dominues në politikën globale dhe çështjet ndërkombëtare.
Egoizmi shtetëror vazhdon të mbretërojë suprem dhe nuk është e arsyeshme të presësh që dy fuqi që po shkojnë drejt konfrontimit në të gjitha fushat e tjera të krijojnë fusha për bashkëpunim në ndryshimin e klimës.
Përpjekja për ta bërë këtë ka shumë të ngjarë të dëmtojë, dhe jo të forcojë, besimin reciprok që nevojitet për të adresuar krizën klimatike.
Për të qenë të sigurt, Perëndimi ka bërë gabime të mëdha në sjelljen e tij ndaj Kinës.
Duke ndjekur interesat e saj ekonomike, ai anashkaloi me dashje interesat dhe synimet gjeopolitike të Kinës.
Por ne nuk duhet të amplifikojmë gabimet e së kaluarës duke bërë gabime të reja.
Ashtu siç nuk duhet të kthehemi në politikën e vjetër dhe të meta të Kinës të Perëndimit, as nuk duhet të mohojmë se kriza klimatike duhet të jetë në zemrën strategjike të politikës ndërkombëtare në këtë shekull.
Përndryshe, i gjithë njerëzimi do të paguajë çmimin për dështimet tona në udhëheqje.
KJO nuk është koha për të ndjekur politikën tradicionale të pushtetit. Fuqitë e mëdha të sotme duhet të ndërmarrin hapa drejt përqafimit të përgjegjësisë planetare.
Dhe për të pasur sukses, ata duhet të ndërmarrin këto hapa së bashku.
Joschka Fischer, ministër i Jashtëm gjerman dhe zëvendëskancelar nga viti 1998 deri në 2005, ishte një udhëheqës i Partisë Gjelbër Gjermane për gati 20 vjet.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Europa digjet nga zjarret e shkaktuara nga ndryshimet klimatike
Edi Rama publikon përmbledhjen e NASA-s: Pyjet në flake në katër kontinente
Situata me zjarret/ VOA: Shqipëria me teknikën më të prapambetur në Evropë
