Në 16 vitet e saj si kancelare gjermane, Angela Merkel ka parë katër presidentë amerikanë dhe francezë, pesë kryeministra të Mbretërisë së Bashkuar dhe nëntë kryeministra italianë dhe japonezë. Nganjëherë e përshkruar si gruaja më e fuqishme në botë, ajo gjithashtu ka kryesuar një ringjallje ekonomike kombëtare. Që nga viti 2005, Gjermania ka kaluar nga të qenit “njeriu i sëmurë i Evropës” për t’u bërë një fuqi ekonomike.
Ndoshta më e shquar nga të gjitha, Merkel, e cila gëzon një popullaritet prej 80 përqind, ka mbikëqyrur mundësi të zgjeruara në masë të madhe të punës për gratë dhe të vjetrat, të gjitha duke marrë më shumë se një milion refugjatë.
Megjithatë, trashëgimia që Merkel lë Gjermaninë pasi zgjedhjet federale të shtatorit janë të përziera. Një kritikë e zakonshme është se ndërsa ajo ka provuar se është një menaxhere e shkathët e krizës, tre mandateve të saj si kancelare i mungonte vizioni dhe e la Gjermaninë të papërgatitur për një botë më të gjelbër dhe më të digjitalizuar.
Një “mrekulli” ekonomike
Që nga viti 2005, prodhimi i brendshëm bruto gjerman për kokë banori është rritur dy herë më shpejt sesa në Mbretërinë e Bashkuar, Kanada, Japoni dhe Francë.
Sot, gjermanët mund të kënaqen me atë që Carsten Brzeski, kreu i kërkimit makro në ING, e quan “Wirtschaftswunder e dytë” të Gjermanisë, ose mrekulli ekonomike. Me papunësinë pranë nivelit më të ulët të dy dekadave, pothuajse 70 përqind e gjermanëve thonë se janë të kënaqur me gjendjen e tyre ekonomike.
Sidoqoftë, jo i gjithë ky sukses është falë Merkelit. Pjesa më e madhe e bazës së saj u hodh me reforma nga paraardhësi i saj, Gerhard Schröder, tha Neville Hill, shefi i ekonomisë evropiane në Credit Suisse.
Për më tepër, prodhimi gjerman, i cili tani përbën 40 përqind të të gjithë prodhimit të eurozonës, u mbështet në rritjen e Kinës. Sot, varësia gjermane nga Kina si një treg eksporti është jashtëzakonisht e lartë në eurozonë.
Sidoqoftë, Merkel nuk qëndroi vetëm pasi Gjermania u pasurua. Përgjigja e saj ndaj krizës financiare të vitit 2009, siç ishte skema e parave të gatshme që mbështeste shitjet e makinave, ndihmoi në mbrojtjen e ekonomisë. Kështu bëri edhe vendimi i saj për të futur miliarda euro në programin Kurzarbeit të Gjermanisë, një sistem qeveritar i sigurimit të papunësisë.
Një pasojë e kësaj ka qenë suksesi i Gjermanisë në krijimin e vendeve të punës.
Punë, punë dhe më shumë punë
Me sa duket, arritja më e madhe e epokës Merkel ka qenë një shkallë e jashtëzakonshme e krijimit të vendeve të punës, veçanërisht për gratë. Gjermania sot ka shkallën më të lartë të pjesëmarrjes së fuqisë punëtore të grave në të gjitha vendet e G7, e ndihmuar nga përmirësimi i kujdesit për fëmijët, tha Oliver Rakau, ekonomist kryesor gjerman në konsulencën Oxford Economics.
Po aq mahnitëse, punësimi u rrit midis emigrantëve. Është dashur guxim që Merkel t’i përmbahet politikës së saj të vitit 2015 që solli dhe integroi më shumë se 1 milion refugjatë që iknin nga lufta në Siri, Afganistan dhe Irak. Siç tha ajo dikur, “ne mund ta bëjmë këtë”. Dhe ajo e bëri.
E njëjta gjë nuk është e vërtetë për cilësinë e punësimit. Një pjesë e madhe e punëtorëve mbeten në punë me të ardhura të ulëta, me pak përmirësime gjatë dy dekadave të fundit. Shumë punë të grave gjithashtu mbeten me kohë të pjesshme, dhe vetëm një kompani në indeksin Dax të Gjermanisë ka një drejtoreshë femër.
Borxh i vogël, por as shumë vizion apo investim
Pavarësisht nga pandemia, Gjermania tani është pothuajse aq e pasur sa ka qenë ndonjëherë. Llogaritë qeveritare janë në përgjithësi të shëndetshme me nivele relativisht të ulëta të borxhit, pjesërisht falë ligjit të buxhetit të balancuar të vitit 2009.
Por, në të njëjtën mënyrë, me gjithçka dukej aq mirë, “anija ekonomike gjermane nuk u trondit nga vizioni i madh” tha Katharina Utermöhl, ekonomiste e lartë në Allianz. Megjithë rritjen dhe rritjen e vendeve të punës, ka pasur pak modernizim. Kritikët shtojnë se normat e ulëta të investimeve publike e kanë lënë vendin të papërgatitur për të ardhmen.
Zvendosja e vendit drejt energjisë së rinovueshme u përshpejtua pas incidentit të reaktorit bërthamor Fukushima në 2011 në Japoni dhe me planin më të fundit të Gjermanisë për të hequr gradualisht.
Emetimet e saj për frymë të gazrave serë janë mbi mesataret e BE -së, ka një pjesë më të ulët të energjisë nga burimet e rinovueshme, dhe gjithashtu emetime më të larta të CO2 nga makinat e reja të pasagjerëve.
E njëjta gjë vlen edhe për zhvendosjen e Gjermanisë në ekonominë dixhitale. Mungesa e investimeve ka çuar në depërtimin e ulët të brezit të shpejtë me shpejtësi të lartë, një ndarje urban-rurale në shpejtësinë e lidhjes dhe konsumin mesatar të të dhënave të brezit celular nën mesataren.
Të gjithë këtyre sektorëve “nuk iu dha vëmendja e nevojshme”, tha Odendahl. “Mungesa e investimeve ka qenë ndoshta dobësia më e madhe e trashëgimisë së politikës ekonomike të Merkel,” shtoi Brzeski.
Edhe para pandemisë, Gjermanisë i duheshin rreth 450 miliardë euro investime publike për të filluar dekarbonizimin, përmirësimin e komunikimit, rritjen e arsimit dhe forcimin e infrastrukturës, e cila nuk arriti të përmbajë përmbytjet e kësaj vere. Në të vërtetë, nevoja për më shumë investime është bërë një thirrje e madhe midis disa prej kandidatëve që tani konkurrojnë për të pasuar Merkelin.
“Kriza Covid-19 vendosi një xham zmadhues mbi të metat e [Merkel], të cilat qeveria e ardhshme do të duhet t’i adresojë për të siguruar që tranzicioni jeshil dhe dixhital të jetë i suksesshëm,” tha Utermöhl.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Financial Times
