Serbia ka rindezur shqetësimet ndër fqinjët e saj në Ballkan, duke shpallur një festë të re kombëtare më 15 shtator. Festa e re është kremtuar me një shfaqje të fuqisë ushtarake të saj dhe duke aluduar hapur në të ashtuquajturën “Bota serbe”, ku të gjithë serbët në Ballkan të bashkohen nën një flamur. Serbëve iu kërkua të ngrinin flamujt kudo ku jetojnë, në rajon ose në botë, për të shënuar atë që e quajnë tani “Dita e Unitetit Serb, Lirisë dhe Flamurit Kombëtar”.
Për t’i hedhur edhe më shumë benzinë zjarrit, presidenti serb Aleksandar Vuçiç inspektoi pajisjet ushtarake të ekspozuara në një park të Beogradit, duke vlerësuar gatishmërinë e ushtrisë për t’iu përgjigjur kërcënimeve të jashtme. Vuçiç, i cili është tashmë në një fushatë për t’u rizgjedhur në prill të vitit të ardhshëm, tha se ushtria serbe është “pesë herë më e fortë” sesa vetëm disa vjet më parë, dhe paralajmëroi blerje armësh të reja.
Thirrje dhe show të tilla luftënxitëse u dëgjuan për herë të fundit nga ish-presidenti serb Sllobodan Millosheviç, ndërkohë që përgatitej të niste luftën kundër gjithkujt në ish-Jugosllavi, me të njëjtën thirrje, për të ashtuquajturën “mbrojtje” të serbëve kudo ku jetonin ata. As më pak, as më shumë, kjo çoi në luftërat e përgjakshme të viteve 90-të, rezultati I të cilave prodhoi mijëra viktima, dhunime, vrasje, djegie, por nuk arriti të plotësonte ëndrrën serbe për të gjithë serbët në një shtet të vetëm në Ballkan.
Fushatat e përgjakshme të viteve 90-të në Bosnjë, Kroaci dhe Kosovë, me qëllimin e formimit të “Serbisë së Madhe”, megjithatë nuk arritën atë që synonin projektuesit dhe zbatuesit e tyre. Rezistenca e popujve të tjerë të ish-Jugosllavisë dhe ndërhyrja e Perëndimit, nuk lejuan realizimin e një projekti të tillë, që synonte të rishkruante kufijtë e brendshëm të ish-Jugosllavisë dhe të krijonte një shtet të vetëm serb.
Edhe më 15 shtator të këtij viti, presidenti serb Aleksandar Vuçiç u përpoq ta relativizonte shqetësimin e fqinjëve, duke thënë në ceremoninë e mbajtur në Beograd, se festa e re nuk ka për qëllim të kërcënojë askënd ose të ndryshojë kufijtë e vendosur në Ballkan. “Flamuri serb po kërcënon dikë, dhe ata presin që ne të kërkojmë falje? Përgjigja ime është: kurrë më. Ne do ta mbajmë flamurin tonë me krenari kudo në botë” tha Vucic.
Por ishte e qartë që nuk ishte kështu. Zyrtarët serbë të republikës serbe të Bosnjës ishin aty bashkë me dhjetëra mijëra mbështetës, dhe sigurisht, udhëheqësi separatist i serbëve të Bosnjës, Milorad Dodik, mbajti edhe një fjalim. “Vendi ynë nuk është Bosnja e Hercegovina, është Serbia” tha Dodik.
Serbët e Bosnjës nuk e kanë fshehur ndonjëherë kërkesën dhe çdo përpjekje për t’u bashkuar edhe de-jure me Serbinë, por kjo nuk do ta mbyllte përfundimisht problemin e shkaktuar nga idea famëkeqe e “botës serbe”, sepse më shumë se 1 milion serbë jetojnë në Bosnjë, Mal të Zi, Kroaci dhe Kosovë.
Forcat ekspansioniste në Serbi vazhdojnë të kenë potencialin për t‘i vënë përsëri zjarrin gjithë rajonit, dhe Perëndimi I ka mjetet dhe mundësitë për ta mbajtur nën kontroll demonin e Serbisë së Madhe. Aq më tepër, që duket qartë që idea e “botës serbe” nuk ka vdekur. Është pjesë e retorikës së ministrave në qeverinë serbe, siç është rasti I Aleksandër Vulin dhe përforcohet me festa të tilla si ajo e 15 shtatorit. Vulin nuk e fsheh qëllimin e këtij projekti – bashkimin e të gjithë serbëve në një shtet.
Me fjalë të tjera, ideja e krijimit të “Serbisë së Madhe” është përsëri në tryezë, vetëm tani ajo quhet pak më ndryshe, sepse termi në fjalë është pak famëkeq dhe i lidhur pazgjidhshmërisht me krimet e tmerrshme, spastrimin etnik dhe gjenocidin. Është një term i krijuar dhe promovuar nga të ashtuquajturit intelektualë, që vizatuan harta dhe ëndërruan të bashkonin serbët dhe të gjithë hapësirën shpirtërore serbe, duke planifikuar dhe frymëzuar të ashtuquajturën “zhvendosje humane”. Rezultati është mëse i qartë, mjafton të shohësh çfarë ndodhi në vitet 90-të në ish-Jugosllavi.
Festa e re kombëtare serbe ka edhe një element shumë të rëndësishëm diplomatik, për të treguar dhe përjetësuar aleancat në luftën e parë botërore dhe më pas. Ajo përkon me një fitore serbo-franceze në vitin 1918 kundër Fuqive të Boshtit gjatë Luftës së Parë Botërore. Më 15 shtator 1918, aleatët dëbuan bullgarët nga Serbia ndërsa trupat franceze, serbe dhe italiane bëjnë përparime të shpejta, duke përparuar gati 20 milje në veri nga Greqia në tre ditë.
Trupat bullgare që u përpoqën të zhvendosen në perëndim përmes Qafës së ngushtë të Kosturinos, u bombarduan pa pushim nga aeroplanët dhe morali i trupave bie. U quajt me emrin ofensiva e Vardarit dhe ishte një operacion ushtarak i Luftës së Parë Botërore, i periudhës midis 15 dhe 29 shtator 1918. Operacioni u zhvillua gjatë fazës përfundimtare të Fushatës Ballkanike. Më 15 shtator, një forcë e kombinuar e trupave serbe, franceze dhe greke sulmuan llogoret e mbajtura nga bullgarët në Dobro Pole, në Maqedoninë e Veriut. Sulmi dhe përgatitja paraprake e artilerisë patën efekte shkatërruese në moralin bullgar, duke çuar përfundimisht në dezertime masive.
Më 18 shtator, një formacion i dytë i Antantës sulmoi pozicionet bullgare në afërsi të liqenit Doiran. Duke përdorur në mënyrë efektive mitralozët dhe zjarrin e artilerisë, bullgarët arritën të pengojnë përparimin e aleatëve në sektorin e Doiranit. Sidoqoftë, rënia e frontit në Dobro Pole i detyroi bullgarët të tërhiqeshin nga Doirani. Aleatët ndoqën Ushtrinë e 11 -të Gjermane dhe Ushtrinë e Parë Bullgare, ndërsa u futën më thellë në Maqedoninë e Vardarit. Deri në 29 Shtator, aleatët kishin kapur ish -Shtabin e Shkupit, duke rrezikuar kështu mbetjet e Ushtrisë së 11 –të gjermane.
Zhvillimi paralel i rebelimit anti-monarkist e detyroi Bullgarinë të nënshkruante Armëpushimin e Selanikut dhe të tërhiqej nga lufta. Traktati përfshinte kapitullimin e plotë të Ushtrisë së 11 –të gjermane, duke e çuar numrin përfundimtar të robërve bullgarë dhe gjermanë në 77,000 dhe duke u dhënë aleatëve 500 copë artilerie. Fronti maqedonas pushoi së ekzistuari në mesditën e 30 shtatorit 1918, kur hyri në fuqi armëpushimi i arritur.
Ajo që është kthyer tashmë ne festë zyrtare për Serbinë, ishte zi dhe kob për shqiptarët. Fqinjët ballkanikë jo vetëm që hynë me ushtritë e tyre duke i kthyer trojet shqiptare në fushë beteje, por mbollën vdekje kudo ku shkelën, duke masakruar popullsinë dhe duke djegur fshatra të tëra. Serbia, Greqia dhe Italia po përpiqeshin ta zhduknin nga harta shtetin e brishtë shqiptar, të shpallur vetëm pak vjet më parë. Serbët, të cilët diktonin politikën e jashtme të Jugosllavisë pas Luftës së Parë Botërore, u përpoqën të merrnin Shqipërinë veriore dhe grekët kërkonin të kontrollonin Shqipërinë e jugut.
Në vitin 1918, ushtria serbe shkatërroi 150 fshatra në luginën e Drinit në veri të Shqipërisë, duke kryer masakra të tmerrshme në Rrozhajë, Gjakovë, Rugovë, Plavë dhe Guci. Ndërhyrja amerikane ishte jetike për të shpëtuar shtetin shqiptar. Presidenti amerikan Woodrow Wilson ndërhyri për të bllokuar marrëveshjen e Parisit. Shtetet e Bashkuara nënvizuan mbështetjen e tyre për pavarësinë e Shqipërisë duke njohur një përfaqësues zyrtar shqiptar në Uashington DC dhe më 17 dhjetor 1920, Lidhja e Kombeve njohu sovranitetin e Shqipërisë duke e pranuar atë si një anëtar me të drejta të plota
