Shteti, kontrata sociale, drejtësia, ligji, dhuna… Tema që na kredhin në zemër të nocioneve kryesore të filozofisë politike./Konica.al
Njeriu, shoqëria dhe shteti
– Aristoteli: A është njeriu një kafshë politike?
Te “Politika” Aristoteli mendon për Qytetin jo vetëm si një organizim institucional, por duke marrë parasysh atë që ne do ta quanim sot “të jetuarit së bashku”, pra si mund të organizohet marrëdhënia midis çdo individi për të prodhuar kushtet optimale, me qëllim që të arrihet e Mira supreme. Një filozof, shkrimet politike të të cilit janë themelet e filozofisë politike, por njëherazi përfshijnë aspekte që na trondisin, siç është justifikimi që filozofi maqedonas, i lindur në 384 p.e.s, krijoi skllavërinë në demokracinë e Athinës.
– Platoni dhe filozofi-Mbret
Larg të qenit filozof i urtë soditës, që strehohet në kullën e tij të fildishtë, te “Republika e Platonit”, karakteri i Sokratit tregon se filozofi, ai që e di, duhet t’i përdorë njohuritë në shërbim të Qytetit. Ai duhet të zbresë mes zhurmës së hijeve dhe njerëzve, në mënyrë që t’i vërë njohuritë e veta në shërbim të Qytetit.
– Makiaveli ose arti i qeverisjes
Një manual i vërtetë në shërbim të sovranit, “Princi” i Makiavelit përcakton artin e qeverisjes, si një rregullim i mendimit ndaj Historisë. Në 1513, disa muaj pas rënies së Republikës së Firences, Makiaveli vuri bazat për një racionalitet të ri politik, shumë më i nevojshëm, pasi bëhej fjalë për gjetjen e një mënyre që Republika t’i rezistonte tërbimit të armëve. Si të ruhet liria republikane, duke siguruar stabilitetin e shtetit dhe duke siguruar efektivitetin e qeverisë? Larg çdo “makiavelizmi”, “Princi” ofron një reflektim inovativ për kohën e tij mbi artin e qeverisjes, duke marrë parasysh njëherazi fatin, atë që na shpëton, dhe virtytin, atë që kemi në fuqinë tonë për të vepruar përpos gjithçkaje./Konica.al
Karl Marksi ose si ta zbresim politikën në shoqëri?
Mjerimi i politikës, mjerimi i Shtetit, si të rimarrë kontrollin e kësaj veprimtarie që bën fisnikërinë e njeriut? Marks analizon se puna e shumicës shërben për fitimet e mëdha të një pakice.
Hanah Arendt. Si e vrau totalitarizmi shtetin?
Ç’ndodh me shtetin në një sistem totalitar? Çfarë mbetet nga njerëzit, kombi dhe ligji, kur totalitarizmi depërton në çdo skutë të shoqërisë? Filozofja Hanah Arendt (1906-1975) flet për një “regjim totalitar”, domethënë për një organizim specifik të pushtetit, që për të është një regjim i ri që ajo përpiqet ta përcaktojë përmes një mënyre analize të bazuar në dokumente, libra të historisë dhe teorisë politike, por edhe mbi elemente të letërsisë.
Kontrata sociale
Ruso: A duhet t’i përkulemi vullnetit të përgjithshëm?
Botuar në 1762, “Kontrata sociale” e Zhan Zhak Rusosë (1712-1778) revolucionarizoi kohën dhe shënoi një ndërprerje në histori me aprovimin e parimit të sovranitetit të popullit. Çfarë është një popull? Konica.al/Si kalohet nga turma në turmë dhe nga turma te njerëzit? Kush vendos? Cila është fuqia e saj? Këto janë pyetjet që përshkojnë këtë vepër madhore të filozofisë dhe ende e flladitin mendimin politik. “Kontrata sociale” për Rusonë është akti me të cilin një popull është një popull.
Tomas Hobs ose pakti i nënshtrimit
Çfarë nënkupton shprehja “arti i qeverisjes” te Tomas Hobs (1688-1769), autori i “Leviatanit”? Për filozofin anglez të shekullit të 17-të, shteti është një person i trilluar, funksioni kryesor i të cilit është të sigurojë, jo lirinë, por sigurinë. Garantimi i sigurisë së qytetarëve është edhe ajo që justifikon krijimin e një Republike.
Ligji, drejtësia, e drejta, dhuna
Monteskjë dhe koncepti i ligjit
Si mundet që ligjet të hartojnë një peizazh koherent, si të mbajnë të “tërën” e politikës, domethënë harmoninë siç kuptohet nga filozofët e Iluminizmit? Dhe si duhet të sillet ligjvënësi që të ndodhë kjo? Monteskjë (1689-1755) iu përgjigjet të gjitha këtyre pyetjeve në veprën madhore “Shpirti i ligjeve”, botuar në 1748.
Maks Ueber dhe dhuna e shtetit
Sociologu gjerman Maks Ueber (1863-1920) teorizoi mënyrën se si shtetet u formuan si subjekte politike. Konceptuar në 1919, prej asaj periudhe “dhuna legjitime e shtetit” ka devijuar nga kuptimi i saj origjinal. Rezultatet.
Filozofia e zbatimit të ligjit
Policia nuk është veç krahu i armatosur i shtetit, por është edhe syri vëzhgues i saj. Ajo kujdeset për punët e shtetit, por është gjithashtu përgjegjëse për gjërat e vogla të jetës së përditshme. Ajo i shërben rendit, megjithëse hera-herës nismat e saj shkaktojnë çoroditje… A është e ligjshme të përdorësh dhunën për të ruajtur paqen?/Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘Asnjë shoqëri nuk lulëzon, kur shumica e popullit është e varfër’
”A ka gjini Arti?”
‘Euologji për Abuçen’
