“Ne po qëndrojmë! ” – ky ishte slogani i zgjedhur për më shumë se 100,000 protestues që marshuan nëpër Varshavë të Dielën, duke shprehur zemërimin e tyre ndaj idesë së një “Polexit” të mundshëm nga Bashkimi Evropian.
Tani për tani, ka pak arsye për të dyshuar se ata kanë të drejtë për këtë. Një shumicë dërrmuese në Poloni mbështesin anëtarësimin në BE dhe përfitimet ekonomike që kur u bashkua në 2004 janë të paargumentueshme dhe të konsiderueshme.
Edhe një qeveri konservatore-nacionaliste e specializuar në madhështi dhe konfrontim do ta shihte nxjerrjen e vendit nga vendi si një vetëvrasje politike.
Sidoqoftë, provokimi i një krize serioze, të hapur të marrëdhënieve është një çështje tjetër.
Vendimi i kryeministrit polak, Mateusz Morawiecki, për të sfiduar përputhshmërinë e ligjit të BE-së me kushtetutën e vendit ka implikime të gjera.
Morawiecki i kërkoi gjykatës kushtetuese të Polonisë-e cila është e mbushur me gjyqtarë pro-qeveritarë-të marrë një vendim mbi këtë çështje, duke e bërë të qartë se ai kundërshton detyrimet e Polonisë sipas ligjit të BE-së.
Javën e kaluar, gjyqtarët e gjykatës konstatuan se në çështje të tilla si të drejtat e njeriut dhe pakicat, bashkëpunimi midis shteteve anëtare dhe statusi i gjykatës evropiane të drejtësisë, kushtetuta kombëtare kishte përparësi mbi traktatin e BE -së të nënshkruar nga Polonia në 2003.
Vendimi përbën një sulm të pacipë mbi bazat ligjore të sistemit të përbashkët të vlerave të BE -së.
Kjo është arsyeja pse ministri francez i Evropës, Clément Beaune, ka thënë se Polonia po rrezikon një “dalje de facto” dhe të tjerët kanë gjykuar se qeveria polake “po luan me zjarrin”.
Udhëheqësit evropianë duhet të kërkojnë një mënyrë për t’iu përgjigjur fuqishëm pa i ndezur flakët dhe duke u dhënë politikanëve nacionalistë të Polonisë një kauzë me të cilën mund të nxisin pakënaqësinë.
Duket se ka të ngjarë që Komisioni Evropian të vazhdojë të ngecë në disbursimin e parave të fondeve të rimëkëmbjes të BE -së në Varshavë. Ekziston gjithashtu një sugjerim që ndihma për zhvillimin rajonal mund të ndalet.
Çdo përpjekje për të pezulluar të drejtat e votimit të Polonisë në BE do të themelonte kërkesën për unanimitet midis shteteve anëtare – e pamundur ndërsa Hungaria e Viktor Orban është gati të thotë jo.
Brukseli duhet të shpreojë që partia Ligji dhe Drejtësia e Jarosław Kaczyński do të largohet përfundimisht, pas tetë vjetësh në pushtet.
Ndërkohë, nëse vendimi hyn në fuqi, ai do të thellojë dhe konsolidojë statusin e Polonisë si një shtet mashtrues i BE -së që përfiton nga anëtarësimi, ndërsa refuzon disa nga rregullat më të rëndësishme të klubit.
Thirrjet për riatdhesimin e kompetencave nga GJED janë bërë temë në fushatën zgjedhore presidenciale franceze. Michel Barnier, ish-negociatori kryesor i BE-së për Brexit ka bërë thirrje për rivendosjen e sovranitetit ligjor të Francës në çështjet që lidhen me emigracionin.
Pasojat e rritjes pas përplasjes së së djathtës nacionaliste janë ende duke u ndjerë nëpër organet politike evropiane.
Është një akt delikat balancimi, por udhëheqësit e BE -së nuk mund ta lejojnë Poloninë të kalojë pa pasoja.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Washington Post/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘Polexit’ në horizont/ Pse Polonia po heq dorë nga BE?
Juncker: Polonia nuk do të largohet nga BE
Kush e thotë fjalën e fundit në BE?
