Qeveria britanike thotë se “fundi i qymyrit është në dukje” pasi Polonia, Vietnami dhe Kili dhe vende të tjera u zotuan për herë të parë të heqin dorë nga prodhimi i energjisë me bazë qymyri dhe të ndalojnë ndërtimin e termocentraleve të reja.
Pritësit britanikë të COP26, në një deklaratë të lëshuar vonë të mërkurën, thanë se nënshkruesit e rinj nënkuptojnë se 190 kombe dhe organizata po angazhohen të heqin dorë nga karburanti.
Qymyri është lënda djegëse fosile më ndotëse dhe emetimet e gazeve serrë nga djegia e tij janë kontribuesi më i madh i ndryshimeve klimatike.
Largimi i botës nga qymyri shihet si jetik për arritjen e objektivave klimatike të dakorduara globalisht, duke përfshirë kufizimin e ngrohjes globale në pragun 1.5 gradë Celsius (34.7 Fahrenheit) për të shmangur katastrofën.
Qeveria britanike tha se nënshkruesit e marrëveshjes COP26 po angazhohen për t’i dhënë fund të gjitha investimeve në prodhimin e ri të energjisë së qymyrit brenda dhe jashtë vendit, si dhe për të rritur me shpejtësi prodhimin e energjisë së pastër.
Vendet pjesëmarrëse u angazhuan gjithashtu për të hequr gradualisht energjinë e qymyrit në vitet 2030 për ekonomitë e mëdha dhe në vitet 2040 për ekonomitë më të vogla.
“Fundi i qymyrit është është afër,” tha Kwasi Kwarteng, sekretari britanik i biznesit dhe energjisë. “Bota po ecën në drejtimin e duhur, duke qëndruar gati për të vulosur fatin e qymyrit dhe për të përqafuar përfitimet mjedisore dhe ekonomike të ndërtimit të një të ardhmeje që mundësohet nga energjia e pastër.”
Më vete, Powering Past Coal Alliance, një fushatë ndërkombëtare që synon heqjen graduale të materialit, tha se kishte siguruar 28 anëtarë të rinj, duke përfshirë Ukrainën, e cila u zotua të linte karburantin deri në vitin 2035.
Qymyri formoi afërsisht një të tretën e fuqisë së Ukrainës vitin e kaluar.
Faktorët duke përfshirë shqetësimet për ndotjen nga ngrohja e planetit dhe një përkeqësim i profilit ekonomik për prodhimin e energjisë me bazë qymyri kanë frenuar pjesën e tij në vendet e pasura perëndimore, përfshirë Mbretërinë e Bashkuar, Gjermaninë dhe Irlandën gjatë dekadave të fundit.
Por qymyri ende prodhonte afërsisht 37 për qind të energjisë elektrike në botë në vitin 2019, dhe një furnizim i lirë dhe i bollshëm lokal nënkupton se karburanti dominon prodhimin e energjisë në vende duke përfshirë Afrikën e Jugut, Poloninë dhe Indinë.
Këto vende do të kërkojnë investime të mëdha për të zhvendosur industritë dhe sektorët e tyre të energjisë drejt burimeve më të pastra.
Tubacioni global për projektet e reja të energjisë së qymyrit është tkurrur vitet e fundit, megjithëse Kina, India, Vietnami dhe Indonezia janë ndër ata që planifikojnë të ndërtojnë centrale të reja qymyri.
Mbretëria e Bashkuar nuk konfirmoi nëse ato vende do të përfshiheshin në premtimin për heqjen e qymyrit COP26, ose nëse premtimi i Vietnamit do të ndikonte në tubacionin e tij të projekteve të qymyrit tashmë në fazën para-ndërtimit.
Kina tha në shtator se do të ndalonte financimin e fabrikave të qymyrit jashtë shtetit, megjithëse zotimi nuk mbulonte projektet e brendshme.
Australia gjithashtu mbetet prapa, sipas Will Steffen, ekspert i ndryshimeve klimatike në Universitetin Kombëtar Australian, i cili thotë se vendi vazhdon të investojë në projektet e qymyrit.
“Fatkeqësisht, qeveria jonë në fakt po zgjeron industrinë e qymyrit. Ne po hapim miniera të reja qymyri me jetëgjatësi të projektit prej 25 vjetësh apo më shumë,” tha Steffen për Al Jazeera.
“Nëse vazhdojmë me këtë, ne do t’i vëmë qëllimet klimatike të Parisit jashtë arritjes.”
Një sërë njoftimesh financash priten në COP26 të enjten për të shoqëruar premtimet e qymyrit, përmes investimeve të reja në energji të pastër dhe fondeve për të mbështetur punëtorët dhe rajonet që varen nga sektori i qymyrit për jetesën e tyre.
Vendet duke përfshirë Britaninë e Madhe dhe Shtetet e Bashkuara njoftuan një partneritet prej 8.5 miliardë dollarësh me Afrikën e Jugut në konferencën COP26 të martën, për të ndihmuar vendin të heqë më shpejt qymyrin.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga AlJazeera
