Lira turke ra në një nivel të ulët rekord pasi banka qendrore uli kostot e huamarrjes për të tretën muaj radhazi, një lëvizje që rrezikon të dëmtojë më tej stabilitetin e çmimeve dhe monedhës.
Lira ra me 4.1% në 11.0877 kundrejt dollarit, duke zgjatur nënçmimin më të madh në tregjet në zhvillim këtë vit. Politikëbërësit ulën normën e repove njëjavore me 100 pikë bazë në 15%, në përputhje me vlerësimin mesatar në një sondazh të Bloomberg dhe thanë se do të konsideronin përfundimin e ciklit të lehtësimit muajin e ardhshëm.
Ai vjen pasi inflacioni i konsumatorit u përshpejtua në pothuajse 20% në tetor, një nivel i parë për herë të fundit në vazhdën e një krize valutore tre vjet më parë. Megjithatë, nën presionin e presidentit Rexhep Tajip Erdogan, banka qendrore ka ulur normat e interesit me 400 pikë bazë që nga shtatori, duke e çuar yield-in real të monedhës shumë nën zero.
Banka qendrore e ka “shmangur ngushtësisht nxitjen e një krize valutore në lulëzim të plotë sot duke përfshirë një referencë për ndalimin e mundshëm të ciklit të shkurtimit në dhjetor”, tha Simon Harvey, analist i lartë i tregut të FX në Monex Europe. “Megjithatë, terminologjia rreth një vendimi të tillë mbetet e lirshme. Prandaj, presioni mbi lirën mbetet”.
Politika më e lehtë në Turqi gjithashtu e lë lirën të pambrojtur ndaj fitimeve të mëtejshme në dollarin amerikan dhe yield-eve më të larta të thesarit ndërsa spekulimet rriten, Rezerva Federale mund të shtrëngojë politikën më shpejt se sa pritej. Letra e gjelbër u rrit në nivelin më të fortë në më shumë se një vit kundrejt një shporte homologësh këtë javë, duke grumbulluar presion mbi monedhat më të rrezikshme të tregjeve në zhvillim që kanë përfituar nga politika jashtëzakonisht e lirshme në botën e zhvilluar.
Lira ka humbur rreth një të tretën e vlerës së saj kundrejt dollarit që nga dhjetori dhe është gati për humbjen e nëntë vjetore radhazi. Është dobësuar më shumë se 20% që kur banka qendrore filloi të ulë normat në shtator.
Paralajmërim biznesi
Përpara vendimit, kryetari i grupit më të madh të biznesit të Turqisë Tusiad tha se banka qendrore nuk duhet të harrojë objektivin e saj kryesor të kontrollit të inflacionit. Sipas të dhënave të bankës qendrore, ai pasqyron shqetësimet në rritje se dobësia e zgjatur e monedhës rrezikon të destabilizojë ekonominë e cila qëndron në 446 miliardë dollarë të borxhit të jashtëm bruto.
Kompanitë turke dhe qeveria duhet të paguajnë 13 miliardë dollarë borxh në valutë në dy muajt e fundit të vitit. Më shumë se gjysma, 8 miliardë dollarë, është vendosur të maturohet në nëntor, shuma më e madhe që duhet paguar gjatë 10 muajve të ardhshëm, sipas të dhënave më të fundit të disponueshme.
Indeksi standard BIST 100 i Turqisë fshiu fitimet e mëparshme për të tregtuar 2.4% më lart pas vendimit. Yield-i i obligacioneve të qeverisë 10-vjeçare u hodh me 57 pikë bazë, rritja më e madhe që nga shtatori.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga AlJazeera
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Kriza e ngadaltë ekonomike e Turqisë
Pse Erdogan është kundër tarifave të interesit?
Greqi-Turqi: Grindja nuk është e pazgjidhshme
