Edhe një herë, shohim një lidhje bindëse midis lirisë ekonomike dhe rezultateve ekonomike.
Me përjashtim të mundshëm të disa ambientalistëve ekstremë, të gjithë pajtohen se rritja e fuqishme afatgjatë është një çelës për një shoqëri më të mirë.
Për shembull, një rritje e paprecentë është ajo që i mundësoi botës perëndimore shpëtimin nga varfëria, duke rezultuar në një rritje grafike të ngjashme me shkopin e hokejt të mbrothësisë moderne.
Qëndrueshmëria e rritjes është një sfidë e vazhdueshme për vendet e zhvilluara, për të qenë të sigurt, dhe është gjithashtu me rëndësi jetike për të ndihmuar vendet në zhvillim të rriten dhe të përparojnë.
Kjo është arsyeja pse politikëbërësit duhet të përqëndrohen në politikat që gjenerojnë rezultate të mira.
Libek, një think tank në Serbi, ka publikuar një studim mbi këtë temë. Ata nisin duke vënë në dukje se tani janë marrë masa të mira mbi lirinë ekonomike në vende të ndryshme.
… Liria Ekonomike në Indeksin Botëror të vitit 1996 nga Instituti Fraser ishte instrumenti i parë metodologjik që matte ndërhyrjen në funksionimin e procesit të tregut nga subjektet qeveritare, qoftë drejtpërdrejt nëpërmjet ndërhyrjes së qeverisë ose indirekt përmes rregulloreve dhe institucioneve të tregut. Një indeks i ngjashëm, Indeksi i Lirisë Ekonomike, i prodhuar nga Wall Street Journal dhe Fondacioni Heritage, e ndoqën shpejt. Qysh kur ky mjet shumë i suksesshëm u shpik, ai është përdorur gjerësisht në studimet empirike. Më të rëndësishmet kanë të bëjnë me rolin e lirisë ekonomike në nxitjen e rritjes ekonomike. Studimet empirike arritën kryesisht në përfundimin se ekziston një lidhje e rëndësishme mes lirisë ekonomike dhe rritjes ekonomike.
Ja një tabelë që krahason lirinë ekonomike në Serbi me rajonet e tjera evropiane.
Dhe këtu është arsyeja pse reforma ekonomike është kaq jetësore për popullin e Serbisë.
Serbia mbetet një nga vendet më të varfra në Evropë, sipas PBB-së, me vetëm 5000 euro për frymë. Këto ritme të ulëta të rritjes nuk sigurojnë një mundësi për zhvillimin dhe mbylljen e hendekut me ekonomitë më të përparuara evropiane. Një studim vlerësoi të ardhurat ekonomike të ardhshme nëpërmjet lirisë më të madhe ekonomike (Gwartney dhe Lawson 2004) duke raportuar se rritja me 1 pikë e lirisë ekonomike (e matur në shkallën 1 deri në 10) do të rrisë normën afatgjatë të rritjes ekonomike me 1.24% të PBB-së. Prandaj, nëse Serbia do të rriste rezultatin e saj nga 6.75 deri në 7.75 pikë – niveli përafërsisht i tanishëm i Austrisë ose Gjermanisë, norma e rritjes afatgjatë e Serbisë do të shkojë nga 2% e parashikuar në 2017 (dhe vlerësohet nga FMN për të qëndruar në 3.5 % në 2018 dhe 2019) në 5.25% në vitin 2020 dhe më pas. Kjo normë e rritjes do të mundësonte një konvergjencë të shpejtë të të ardhurave me vendet e tjera evropiane, me nivelin e PBB-së për frymë duke u dyfishuar në 14 vjet.
Serbia ka aftësinë të “konvergojë”, por kjo nuk do të ndodhë pa liberalizim ekonomik.
Për jo-serbët, pjesët e raportit të Libek, që do të jenë me interes të madh, merren me shembujt e kombeve që janë duke tejkaluar fqinjët e tyre.
Rëndësia e lirisë ekonomike tregohet edhe nga studimet më të rëndësishme të rasteve nga kontinente të ndryshme: Kili (Amerika e Jugut), Singapori dhe Koreja (Azia Lindore) dhe Botsvana (Afrika). Në të gjitha këto raste tipike, liria ekonomike i shtynte këto shoqëri në një rritje ekonomike të qëndrueshme, gjë që i çoi në prosperitet, krahasuar me fqinjët e tyre.
Raporti në mënyrë specifike shikon të dhënat afatgjata për vendet që kanë ndryshuar ashpër nga konkurrentët rajonalë.
Le të fillojmë duke krahasuar Kilin me pjesën tjetër të Amerikës së Jugut. Siç mund ta shihni, liberalizimi dramatik ekonomik i Kilit çoi në nivele shumë më të larta të mbrothësisë kombëtare.
Tani le ta krahasojmë Botsvanën me pjesën tjetër të Afrikës nënsahariane. Këto të dhëna janë mbresëlënëse, por jo të habitshme.
E fundit por jo më pak e rëndësishme, le të krahasojmë Singaporin dhe Korenë e Jugut me fqinjët e tyre.
Edhe një herë, shohim një lidhje bindëse midis lirisë ekonomike dhe rezultateve ekonomike.
Kjo është e dukshme kur krahasojmë Korenë e Jugut me Korenë e Veriut, por gjithashtu shihni shifra të jashtëzakonshme kur krahasoni Singaporin me Shtetet e Bashkuara.
Mësimi nuk është se kombet kanë nevojë për një politikë të përsosur (madje edhe Hong Kongu ka kontroll shtetëror). Në vend të kësaj, mesazhi është se qeveritë duhet të përpiqen të rrisin lirinë ekonomike – me shpresë në mënyra ndikuese, por edhe reformat e vogla janë të dobishme – kësisoj ka më shumë “hapësirë frymëmarrjeje” për sektorin prodhues të ekonomisë.
Burimi: International Liberty
