Adhuruesit e presidentit rus Vladimir Putin në mbarë botën vazhdojnë të mendojnë se ai është një “realist” dhe “një aktor racional” dhe fajësojnë Perëndimin për pushtimin e tij në Ukrainë, duke thyer premtimin e tij të vitit 1989 për të mos e zgjeruar NATO-n drejt lindjes.
Sipas kësaj linje argumenti, zgjidhja më logjike për konfliktin aktual, argumentojnë ata, është të lejohet Rusia të rithithë Ukrainën në sferën e saj të ndikimit.
Realistët e vërtetë, përfshirë ata në Pekin, duhet ta braktisin këtë argument të vjetëruar dhe të pamerituar sa më shpejt të jetë e mundur.
Është e qartë se Putini nuk është më autokrati i pamëshirshëm, por racional që ishte dikur. Arsyetimi i agresionit të Putinit vetëm sa do të rriste rrezikun e një tjetër Lufte të Madhe.
Dhe nëse bota digjet, edhe Kina do të humbasë.
Prandaj, Pekini duhet të lëvizë tani dhe të ndalojë Putinin, jo vetëm për të parandaluar një tjetër konflikt shkatërrues, por për të siguruar përfitimet e veta.
E poshtëruar nga rezistenca e papritur efektive e popullit ukrainas, ushtria e Putinit tani po rrethon kryeqytetin Kiev dhe qytetin e dytë më të madh të Ukrainës, Kharkiv.
Nëse presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy pranon të dorëzohet për të shmangur viktimat masive të civilëve, atëherë Putin mund të pretendojë fitoren.
Megjithatë, Putini këmbëngul në tre kushte për paqen, dy prej të cilave janë joreale.
Ai jo vetëm që dëshiron që Ukraina të marrë një “status neutral”, por gjithashtu kërkon “çmilitarizimin dhe denazifikimin e shtetit ukrainas” dhe njohjen zyrtare të aneksimit të Krimesë nga Rusia.
Ndërsa Ukraina ka sinjalizuar gatishmërinë e saj për të hequr dorë nga aspirata e saj për t’u bashkuar me NATO-n edhe para shpërthimit të luftës, dy kërkesat e tjera janë të vështira për t’u gëlltitur për ukrainasit, veçanërisht pasi kanë përjetuar traumën e një pushtimi dhe kanë pësuar viktima.
Duke pasur parasysh denoncimin e Putinit për shtetësinë e Ukrainës dhe akuzat e pabaza për nazizëm dhe gjenocid që ai i drejtoi qeverisë së saj, është logjike të supozohet se ajo që ai do të pranonte si “çmilitarizimi dhe denazifikimi” do të shkonte përtej kushteve të neutralitetit që Bashkimi Sovjetik i imponoi dikur Finlandës.
Kështu, është e mundur të supozohet se në mendjen e Putinit, një Ukrainë e “denazifikuar” është diçka ndërmjet Hungarisë së pasluftës dhe Çeçenisë së pas-rebelimit.
Duke qenë se një marrëveshje e tillë do t’i lejonte Ukrainës një autonomi të vogël edhe në çështjet e brendshme, shumë ukrainas do të preferonin të vdisnin duke luftuar në vend që të dorëzoheshin.
Rezistenca e vazhdueshme dhe viktimat masive do të kërkonin vetëm më shumë sanksione nga Perëndimi dhe më gjerë, të cilat nga ana e tyre do të nxisin pakënaqësinë kundër luftës brenda Rusisë, me elitën dhe masat që ndjejnë dhimbjen e presionit dhe izolimit.
E gjithë kjo nga ana tjetër do të zemërojë dhe do ta frustroj më shumë Putinin, duke e shtyrë atë në veprime të mëtejshme irracionale.
Një Putin racional do të ndalonte tani dhe do të siguronte përfitimet e tij në tryezën e negociatave. Nëse ai ndalon sot, ai mund të pushtojë de fakto Krimenë, Donetsk-un dhe Luhanskun siç bëri Osetinë e Jugut dhe Abkhazinë pas luftës së tij të shkurtër kundër Gjeorgjisë.
Ai mund të përdorë konfliktin e ngrirë në Ukrainë për parandalim ose për të forcuar dorën e tij në negociatat e tij të ardhshme me fqinjët e tij ish-sovjetikë, ish-paktin e Varshavës.
Por sot, ka pak arsye për të pritur që Putini të veprojë në mënyrë racionale. Udhëheqësi rus priste që ukrainasit – të paktën rusishtfolësit që ai premton t’i mbrojë – do t’i mirëpresin pushtuesit rusë krahëhapur.
Dhe kur ai nuk mori pritjen që priste, pas vetëm pesë ditësh, ai i vuri forcat e tij bërthamore në gatishmëri të lartë – ky nuk është veprim i një njeriu racional.
Putini me sa duket mendoi, dhe ndoshta ende mendon, se si Ukraina ashtu edhe Perëndimi përfundimisht do të përkuleshin ndaj kërkesave të tij nëse ai thjesht vazhdon të shtyjë.
Ai nuk është as racional, as realist.
Sot, presidenti i Rusisë është një aktor i kuq, i paparashikueshëm, një Kim Jong-Un me përmasa të mëdha, në ruletën ruse të gjeopolitikës.
Shkëputja e Putinit me realitetin mund të inkurajohet nga miqësia “pa kufi” që ai vulosi me Kinën gjatë Lojërave Olimpike Dimërore të Pekinit.
Bindja e tij ka të ngjarë të inkurajohet gjithashtu nga apologjetët e tij në mbarë botën, dhe veçanërisht në Azi, duke fajësuar luftën në zgjerimin e NATO-s drejt lindjes dhe duke sugjeruar se mënyra më e mirë për të shmangur katastrofën është t’i japë Putinit atë që ai dëshiron.
Edhe nëse jemi tani në një pikë ku një luftë e re e ftohtë është e pashmangshme, ne duhet të bëjmë gjithçka që është e mundur për ta mbajtur atë të paktën aq racionale sa ajo e fundit.
Tani që një luftë e re e ftohtë po afrohet në horizont, SHBA duhet të korrigjojë gabimin e saj të ideologjisë dhe të nxitur nga nacionalizmi për të bashkuar Rusinë dhe Kinën së bashku dhe duke bashkuar kështu dy rivalët e saj dhe t’i rikthehet politikës së suksesshme të Henry Kissinger për detentim për një marrëdhënie më të mirë pune me Kinën.
Po kështu, Kina nuk duhet të verbohet nga propaganda nacionaliste dhe të mos harrojë përfitimet dhe kostot e saj.
Deri më tani, Kina është potencialisht fituesi më i madh i Luftës Rusi-Ukrainë në tre kuptime.
Së pari, kërcënimi i drejtpërdrejtë i paraqitur për Evropën nga Rusia redukton fokusin e Perëndimit në Indo-Paqësorin dhe presionin mbi Kinën.
Së dyti, lufta në Ukrainë – dhe nevoja e shtuar për bashkëpunim me Kinën që ajo krijoi – do ta shtyjë Perëndimin të rimendojë ”simpatinë” e tij për Tajvanin që shkon drejt pavarësisë formale.
Së treti, grupi i fundit i sanksioneve ndaj Perëndimit, i cili dobësoi Rusinë dhe varësinë e saj nga Kina, mund ta kthejë Moskën në një klient të Pekinit dhe Putinin në Lukashenko të Xi. E fundit është më domethënëse si për Xi ashtu edhe për Kinën.
Xi mund të zëvendësojë trashëgiminë e Maos, i cili vetëm mund të shkëputej nga Bashkimi Sovjetik i Hrushovit, por kurrë nuk e kapërceu atë në rivalitetin e tyre. Ai madje mund të zëvendësojë perandorin Kang Xi, sundimtarin më të fuqishëm të dinastisë Qing, i cili megjithatë nënshkroi Traktatin e Nerchinsk në 1689 që njohu zotërimin e Rusisë të Siberisë në veri të lumit Amur.
Nëse Kina ndërhyn dhe i bën presion Putinit që t’i japë fund kësaj lufte tani, me një Rusi tashmë të varur si ndihmës të saj, ajo mund të dominojë Euroazinë me nismat e saj. Xi do të ishte sundimtari më i fuqishëm kinez që nga Kublai Khan në shekullin e 13-të.
Kjo do të përbënte një sfidë të madhe për Perëndimin, por një rivalitet me Kinën e Xi-t ka të ngjarë të ishte shumë më i sigurt se ai me Rusinë e Putinit që vepron si Koreja e Veriut.
Megjithatë, vazhdimi i mbështetjes së saj delikate për Putinin, do t’i kushtonte shumë Kinës.
Nëse Xi vazhdon të mbështesë në heshtje agresionin irracional të Putinit ndaj Ukrainës, përshkallëzimi aktual mund të rezultojë në një luftë aksidentale bërthamore – dhe kjo do të shkatërronte Kinën.
Sergey Alexsashenko, ish-zëvendëskryetari i bankës qendrore ruse, vuri në dukje një ndryshim thelbësor midis Xi dhe Putin, të cilët ndajnë prejardhje të ngjashme përveç miqësisë personale.
Nëse konflikti vazhdon në trajektoren e tij aktuale, Putini mund të bëjë një lëvizje që mund të shkaktojë një luftë botërore, pasi ai beson se Rusia nuk ka asgjë për të humbur.
Por Kina ka gjithçka për të humbur nëse bota digjet. Dhe Xi do të mallkohej nga nacionalistët kinezë për brezat që do të vinin për të humbur mundësinë e Kinës për të qenë në krye.
Për hir të Kinës, Xi duhet të shfrytëzojë varësinë në rritje të Putinit nga Kina për ta shtyrë atë t’i japë fund luftës.
Burimi: Al Jazeera
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Amerika po fokusohet tek Kina por kjo ka një rrezik…
A do munden rusët t’i japin goditjen përfundimtare Putinit?
