Blogerët nacionalistë në Kinë kanë një magjepsje të re: sistemet globale të pagesave. Sulmi i Vladimir Putin ndaj Ukrainës, i ndjekur nga sanksionet perëndimore ndaj Rusisë, kanë shtyrë ekspertët e internetit të lartësojnë virtytet e Sistemit Ndërkufitar të Pagesave Ndërbankare (CIPS), binarët mbi të cilët bankat kineze transferojnë dhe pastrojnë pagesat në juan në mbarë botën. Disa kanë marrë gjithashtu kundërshtimin e SWIFT, sistemit të mesazheve financiare me bazë në Belgjikë që ka filluar të përjashtojë bankat ruse nga pagesat ndërkombëtare. “Nuk mund të mbështetemi tek ajo gjë e quajtur SWIFT”, thotë një bloger i njohur në Weibo, një platformë e ngjashme me Twitter.
CIPS dhe SWIFT janë larg nga të qenit emra të njohur në Kinë. Por sanksionet gjithëpërfshirëse kundër Rusisë, mbi përdorimin e SWIFT-it nga disa prej bankave të saj dhe në bankën e saj qendrore, kanë vënë në qendër të vëmendjes rrjetet financiare të Kinës, dhe shkallën në të cilën ajo mund t’i përdorë ato për të ndihmuar Rusinë. Tre kanale kryesore financiare kineze janë krijuar për të ndihmuar, dy të ligjshme, një jo. Asnjë nuk është zëvendësues adekuat për lidhjet me sistemin financiar perëndimor që Rusia ka humbur.
Së pari, merrni parasysh lidhjet e drejtpërdrejta midis bankave qendrore të dy vendeve, të cilat nuk kërkojnë mesazhe SWIFT për të kryer transaksione. Rusia ka rreth 90 miliardë dollarë depozita kryesisht në juanë të mbajtura në bankën qendrore kineze. Ajo gjithashtu ka një marrëveshje swap-line prej 150 miliardë juanësh me Kinën. Ajo mund t’i përdorë këto fonde për të financuar importet nga Kina në rast se rrugët e tjera të financimit të tregtisë në dollarë bllokohen, theksojnë analistët në Natixis, një bankë investimesh.
Por kjo tregti do të mbetet kryesisht në juan, duke kufizuar atë që Rusia mund të blejë. Rregullatorët e Kinës janë ende të prirur për të shmangur sanksionet “sekondare” amerikane. Sanksionet primare synojnë institucionet ruse dhe firmat amerikane që merren me to. Lloji dytësor ende nuk është përdorur, por do të synonte palët e treta jashtë Amerikës që kryejnë transaksione me firmat ruse, edhe nëse ato transaksione lejohen nga ligji vendas. Lejimi i Rusisë për të shitur aktive në juan për të mbledhur dollarë mund të tërheqë vëmendjen dhe shkon përtej asaj që zyrtarët kinezë janë të gatshëm të bëjnë për miqtë e tyre në Moskë, mendon Rhodium, një konsulencë.
Më tej, janë disa rrjete financiare komplekse që Kina ka shpenzuar dekada duke ndërtuar anembanë globit. Merrni, për shembull, rrjetin e bankave shtetërore që janë krijuar në qendra tregtare në mbarë botën. Rregullatori bankar i Kinës mund të ketë deklaruar më 2 mars se vendi nuk do t’i bashkohet sanksioneve perëndimore, por shumica e bankave të saj të mëdha do t’u përmbahen atyre, veçanërisht ato që ndërveprojnë më shumë me sistemin financiar perëndimor dhe kanë persona juridikë me vendbanim në Amerikë. Katër bankat më të mëdha shtetërore kineze, për shembull, kanë të gjitha degë në Moskë. Por sipas Rezervës Federale, të njëjtat katër firma kanë gjithashtu zyra në Amerikë, të cilat kolektivisht kishin 106 miliardë dollarë asete në fund të shtatorit.
Këto institucione të mëdha që kryejnë pjesën më të madhe të financimit të tregtisë midis dy vendeve nuk kanë gjasa të rrezikojnë të bllokohen nga kleringu i dollarit në mënyrë që të vazhdojnë të bëjnë biznes në dollarë me Rusinë. Dy banka të mëdha shtetërore ndaluan lëshimin e letrave të kredisë në dollarë për blerjen e mallrave ruse sapo u shpallën sanksionet, sipas Bloomberg, një shërbim lajmesh. Ruajtja e aksesit të plotë në tregjet financiare globale është “më e vlefshme se çdo gjë që Rusia mund të ofrojë”, sipas Neil Shearing nga Capital Economics, një konsulencë.
UnionPay, firma shtetërore e kartave bankare të Kinës, është një tjetër rrjet i fuqishëm financiar. Ajo është vendosur të fitojë një pjesë të tregut në Rusi pas largimit të Visa dhe Mastercard, gjigantët amerikanë të pagesave globale me karta, të cilat u njoftuan më 5 mars. Disa banka ruse kanë thënë se do të kalojnë në UnionPay, e cila tashmë ka një prani të konsiderueshme në vend.
Megjithatë, ky ndryshim nuk do të vijë lehtë. Brenda Rusisë, rrjeti i UnionPay është i vogël dhe shumë banka nuk kanë marrëveshje paraprake me kompaninë. Bankat do të duhet të tregojnë se plotësojnë kërkesat e rrjetit për t’u licencuar si lëshues i kartave, thotë Zilvinas Bareisis i Celent, një grup kërkimor. Kartat duhet të dizajnohen, certifikohen dhe më pas të shpërndahen, një proces që mund të zgjasë me muaj. Për rusët jashtë vendit, problemi është se, pavarësisht se është në më shumë se 180 vende, UnionPay është një shërbim i skajshëm në Amerikë dhe Evropë, thotë Jason Ekberg nga Oliver Wyman, një tjetër konsulencë. UnionPay gjithashtu mund të hapet ndaj sanksioneve dytësore duke ofruar disa lloje shërbimesh për bankat ruse të sanksionuara.
CIPS, ndërkohë, nuk do të jetë zgjidhja e mrekullueshme që shpresonin blogerët kinezë. Kjo për shkak se Kina nuk ka qenë në gjendje të hapë sistemin e saj të mesazheve. Bankat e huaja të lidhura me CIPS ende përdorin mesazhe SWIFT për të operuar, vëren Edwin Lai nga Universiteti i Shkencës dhe Teknologjisë në Hong Kong. Kjo do të thotë se sanksionet perëndimore do të zbatohen ende për çdo transfertë midis bankave ruse të ndaluara nga SWIFT dhe bankave të huaja.
Një rrugë përfundimtare për ndihmën financiare do të vijë përmes bankave të pasme që shmangin sanksionet. Kina ka një histori të gjatë të mbylljes së syve ndaj bankave më të vogla që financojnë tregtinë me vendet e synuara nga Amerika dhe OKB-ja. Këto aktivitete zakonisht ndodhin në një shkallë të vogël. Dhe shumë janë kapur në flagrancë dhe goditen vetë me sanksione dytësore. Në vitin 2012, Bank of Kunlun u godit me sanksione amerikane për kryerjen e 100 milionë dollarëve të pagesave me një bankë iraniane. Pesë vjet më vonë, rregullatorët amerikanë akuzuan Bank of Dandong, një tjetër huadhënës i vogël, për marrëdhënie me Korenë e Veriut. Disa banka kineze mund të marrin rrezikun me Rusinë, por këto institucione do të jenë të mitur që nuk janë në gjendje të ofrojnë ndihmën në shkallë të gjerë që i nevojitet Rusisë.
Gjithsesi, lidhjet financiare kino-ruse duken më të dobëta sesa mund të shpresonte Rusia. Situata ka të ngjarë të ngrejë pyetje në lidhje me mangësitë në përpjekjet e Kinës për të ndërtuar rrjete financiare globale. Për CIPS, shumë nga problemet janë të qarta. Për të ruajtur kontrollin mbi flukset e kapitalit, Kina nuk e ka lidhur sistemin drejtpërdrejt me bankat e huaja jashtë territorit të Kinës, me përjashtim të Standard Chartered, një bankë britanike me lidhje të qëndrueshme me Kinën. Sistemi i mesazheve indigjene i CIPS funksionon vetëm me bankat kineze. Për të përmirësuar sistemin, Kina duhet të vazhdojë ta hapë atë dhe të japë më shumë lidhje direkte me bankat e huaja.
Mungesa e lidhjeve të tilla e bën sistemin më të vështirë dhe më pak tërheqës për institucionet e huaja financiare. CIPS është në pjesën më të madhe jolikuide, thotë Natixis. Ai përpunon vetëm 13,000 transaksione në ditë, ekuivalente me rreth 5% të atyre të përpunuara nga sistemi i pagesave të brendshme të Amerikës, i njohur si CHIPS.
Presidenti i Kinës Xi Jinping i është referuar Putinit si “miku më i mirë”. Konflikti rus po nxjerr në pah disa nga dobësitë financiare të Kinës. Kjo mund ta bëjë marrëdhënien më pak miqësore.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga The Economist
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Xi Jinping po e rimendon “bromancën” me Putinin
Fortesa e Vladimir Putinit, Rusia po shembet
