Për një kohë të gjatë, vendet nordike e shihnin veten si fuqi humanitare dhe paqeruajtëse. Në një shkallë të pazakontë, identitetet kombëtare të Suedisë dhe Finlandës janë të lidhura me politikën e tyre të jashtme: suedezët identifikohen me një traditë shekullore të neutralitetit, ndërsa finlandezët tregojnë talentin e tyre për realpolitikë, duke shfrytëzuar më të mirën nga gjeografia e tyre, e cila përfshin një kufi prej 830 miljesh me Rusinë.
Të dy vendet tani kanë paraqitur zyrtarisht aplikimet e tyre për t’u bashkuar me aleancën e Atlantikut të Veriut, dhe secili prej tyre do të heqë dorë nga disa gjëra. Finlanda në veçanti tani duket e gatshme të ketë një politikë të jashtme më standarde. Por me çfarë çmimi?
Që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore, elita politike e Finlandës ka “lundruar” midis fuqisë ruse dhe asaj perëndimore.
Tani, Finlanda po e braktis këtë strategji të kujdesshme të goditjes midis dy zonave të pushtetit duke u afruar afër perëndimit.
Në të djathtën finlandeze, komentuesit flasin për vendin që më në fund e ndryshon identitetin e tij si një komb “perëndimor” me hyrjen e tij në NATO. Mes liberalëve finlandezë, flitet për përmirësimin dhe reformimin e aleancës nga brenda. Në përgjithësi, ekziston ndjenja se një vend, drejtuesit e të cilit kanë kohë që e kanë mbajtur gishtin në pulsin e Kremlinit, ka humbur numërimin.
Nëse Finlanda dhe Suedia do të jenë më të sigurta në NATO është një pyetje tjetër.
Deklaratat e tyre kanë nxitur reagimi nga Kremlini, i cili ka paralajmëruar kundër një ngritjeje ushtarake në të dy vendet.
Konfrintimet e kaluara ushtarake ruso-finlandeze tregon se kushdo që mendon për një inkursion në Finlandë duhet të marrë parasysh gjithçka (Finlanda ka qenë historikisht në gjendje të mobilizojë një pjesë të madhe të popullsisë së saj; vendi gjithashtu prodhon versionin e vet të AK-47, dhe Sistemi i përpunuar i bunkerit mund t’i bëjë edhe armët bërthamore më pak efektive kundër tij).
Një pikë e ndjeshme në çështjen Finlandë-Nato është se rusët përbëjnë pakicën më të madhe në Finlandë.
Organizata e tyre kryesore përfaqësuese e ka bërë të qartë se mund të zgjidhë çdo çështje politike përmes procedurave të politikës finlandeze. Por disa zyrtarë finlandezë kanë frikë se Putini mund të përdorë akoma ankesat ruse brenda Finlandës si pretekst për armiqësi. Ndoshta një pretekst edhe më i spikatur është se Finlanda është pothuajse tashmë një anëtare e NATO-s. Që nga viti 1996, Finlanda ka marrë pjesë në stërvitjet e përbashkëta të NATO-s në shtetet baltike dhe në misionet e NATO-s në Irak, Kosovë dhe Afganistan.
Disa politikanë finlandezë tani besojnë se nëse janë tashmë anëtarë de fakto, ata mund të hyjnë edhe në NATO para se të jetë tepër vonë.
Putini, argumentojnë ata, mund të përdorë statusin pothuajse të NATO-s të Finlandës si një arsye për të ndaluar anëtarësimin e vërtetë.
Duke u bashkuar me NATO-n, Finlanda duket se po heq dorë nga një besim i pazakontë në aftësinë e saj për të kryer realpolitikë. Politika e jashtme veçanërisht delikate e Finlandës – e balancuar midis Rusisë dhe Evropës Perëndimore – zakonisht quhet “Finlandizim”.
Finlandizimi ishte një shpikje e Gjermanisë Perëndimore, që e konsideroi atë si një sulm konceptual kundër “Ostpolitik” të kancelarit Willy Brandt në vitet 1960. Finlandizimi, në këtë kuptim, ishte pothuajse gjithmonë një përbuzje që nënkuptonte nënshtrim ndaj një fuqie më të madhe.
Por është një përbuzje që shumica e finlandezëve nuk e njohin në historinë e tyre.
Vendi përfitoi nga marrëdhëniet e mira me Kremlinin dhe me Evropën. “Moska shkoi aq larg sa e bëri Finlandën një shembull të asaj që mund të sillnin marrëdhëniet miqësore me Bashkimin Sovjetik”, më tha sociologu finlandez Juho Korhonen. Në vitet 1950, Moska vendosi të dërgonte naftë në një rafineri finlandeze të naftës dhe të blinte produktin e përfunduar. “Politika e jashtme e vendit të luftës së ftohtë mund të konsiderohet si një tango”, thotë Koskenniemi. “Ishte dy hapa përpara, një hap prapa.”
Ndërkohë, marrëdhëniet e ngrohta të Helsinkit me Evropën Perëndimore e bënë atë gjithnjë e më tërheqës për investime.
Me Finlandën tani në prag të anëtarësimit në NATO, kujtesa e Finlandizimit rrezikon të rifutet në historinë e saj si një lloj devijimi pengues përpara hyrjes së paracaktuar të vendit në perëndim.
Por kjo do të ishte për të ardhur keq për të ardhmen e Evropës.
Pak elita finlandeze duket se mendojnë se do të jenë dukshëm më të sigurta në NATO.
“Mbrojtja e NATO-s e anëtarëve të saj është një proces negociatash pa fund,” pranon lirisht Koskenniemi.
“Nuk është se ne ishim shumë të pasigurt dje dhe do të jemi shumë të sigurt në NATO nesër,” thotë ai. “Anëtarësimi në NATO ndihmon për të qartësuar pozicionin tonë ndaj tyre.”
Por Koskenniemi është plotësisht i vetëdijshëm se me anëtarësimin në NATO, një tjetër veçori e Finlandës do të marrë fund.
Mundësia që një shtet të ndjekë rrugën e vet në Evropë tani duket pak më e largët.
Thomas Meaney është bashkëpunëtor në Shoqërinë Max Planck në Göttingen.
Burimi: The Guardian
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
