Kam qenë i vogël, vetëm 6-7 vjeç dhe kujtoj shumë mirë një burrë të gjatë, me trup të rregullt, veshur bukur e që gjithmonë mbante kapele republike. E kujtoj tek ngjiste shkallët me ngadalë e gjithmonë më përkëdhelte kokën, kur shkëmbeheshim. Banonte një kat sipër meje, në pallatin ku familja ime banon edhe sot.
Gjyshja ime e njihte atë burrë prej kohësh, pasi ai kishte një histori të veçantë. Kishte qenë për disa vite ministër i Bujqësisë e per shume vite, deputet në kohën e Mbretërisë. Ishte Ferit Bej Vokopola.
Zotni Feriti kishte katër fëmije, të katërt rreth të pesëdhjetave e në atë kohë, ishin të pamartuar; zonjushë Hysnien, e cila ishte mësuese filloreje, zonjushë Xhalin, zotni Fadilin dhe zotni Omirin, i cili kishte luajtur disa vite volejboll me Lokomotivën. Banonin në një apartament dy dhoma e një kuzhine, në kat të pestë.
Zotni Feriti, çdo mëngjes, dilte për të blerë qumështin e megjithëse kishte kaluar të tetëdhjetat, nuk përtonte ti ngjiste shkallët deri në katin e fundit. Në një nga mëngjeset, sapo vjen me shishet e qumështit në dorë, zemra e lodhur i pushon dhe ai largohet me qetësi nga kjo botë. E kujtoj shumë mirë atë mëngjes, pasi dy gocat filluan të qanin me zhurmë dhe gjithë shkalla kuptoi se diçka e rëndë kishte ndodhur. Ashtu iku zotni Feriti, ashtu iku edhe e shoqja.
Kam pas rastin të hyj në shtëpinë e tyre e më bënin përshtypje librat me kopertinë të trashë, të sistemuara bukur në një bibliotekë të vjetër, si dhe mobiljet e tyre, që ishin me punime artistike e të rënda, sa mezi i zinin dhomat e vogla të apartamentit.
E bëra ketë parantezë, pasi dje ishte 28 Nëntori, dita e shpalljes se Pavarësisë, e Ferit Bej Vokopola, ka qenë firmëtari më i ri, vetem 25 vjeç i aktit të shpalljes së saj.
Veprimtaria patriotike e tij filloi në vitin 1912 e vazhdoi me Kongresin e Lushnjes në vitin 1920, ku shkroi edhe himnin e Kongresit.
“Himni i Kongresit të Lushnjës”
Shpresa humbi, Atdheu ty po të thërret
Të shpëtosh nga kjo natë
Bëhu i zoti në do të rrosh në jetë
Armikut jepi datë.
Refreni
Shkrepi drita në Lushnjë, u lind një diell
Shqipëria lidhi besë.
Dëshmoi bota, dëshmuan yjet në qiell
Për ty, o i larti Kongres.
—–
Me sa humbet drejtësia
Aq shuhet shpresa jonë
Nuk pushtohet tokë e Kastriotit
Trimërinë e ka zakon.
—–
Në të varet shpresë e Kombit Shqiptar
Në statutin tënd të shtrenjtë
Çliro tokat e Shqipërisë sa më parë
Bashko Atdheun e shenjtë.
—–
Sikur tym e flakë të dalë nga faqe e dheut
Shkrepëtim të bjerë e flakë
Bëj detyrën që ke kundrejt atdheut,
Mos kurse as shpirt as gjak.
Në vitin 1925, kur po diskutohej për kryeqytetin e Shqipërisë, nëse do të ishte Tirana apo Elbasani, Ferit beu bëri ndërhyrjen: “Unë nga zemra jap votën për Tiranën dhe tue u lutun Zotit që këjo të jetë sa të jetë, kopshti i luleve të fatbardhësis për të dashtunën Shqipni themë: Rroftë Tirana Kryeqytet!”
Zotni Ferit Beu ka qenë deputet i Vlores dhe Beratit nga viti 1925 deri në vitin 1939. Me pushtimin e Shqipërisë nga Italia fashiste ai u shkëput nga politika dhe u mor kryesisht me një reviste, “Drita Hyjnore” me përmbajtje sa fetare e sa laike.
Menjëherë me çlirimin e Shqipërisë e fusin në burg e nga burgu ka dalë shprehja filozofike e tij: “Nuk jam as optimist, as pesimist, jam vetëm mundësisht.”
Zotni Feriti bëri disa vjet burg e pasi del nga burgu e nuk sheh liri në punën e tij, mbyllet në vetvete, deri sa vdes në vitin 1969, në Durrës.
Ky ishte fati i filozofit, politikanit, atdhetarit, firmëtarit të Aktit të Pavarësisë, publicistit, përkthyesit, Ferit Bej Vokopola.
Kurdoherë, me rastin e Festës së Pavarësisë, kujtojmë firmëtarët e saj, të cilët, për fatin tonë të keq, pjesa më e madhe e tyre u dënuan me burgime, u pushkatuan, apo u detyruan të lenë Atdheun…
©Bamir Bebeziqi
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Mehmet Shehu u nxi në fytyrë, kur i dhashë traktatin e PKSH”!
