Vetëm disa ditë pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia, kancelari gjerman Olaf Scholz deklaroi se qasja e Gjermanisë ndaj mbrojtjes dhe politikës së jashtme do të pësonte një Zeitenwende (ndryshim epokal).
Dhe në komente dhe fjalime të ndryshme që atëherë, ai ka përsëritur angazhimin e tij për integrim më të thellë të sigurisë evropiane dhe koordinim ekonomik.
Më pas, në shtator, ministrja e Jashtme gjermane Annalena Baerbock njoftoi se Gjermania do të adoptonte një politikë të jashtme ”feministe” më të bazuar në vlera për të mbrojtur rendin liberal kundër autokracisë.
Mesazhi i synuar është se Gjermania do të braktisë një politikë të jashtme që shumë të tjerë e kanë kritikuar si shumë pasive, intransigjente dhe të paqarta.
Për shumë dekada, Gjermania ishte shumë e gatshme të bënte biznes me autokratë, pavarësisht angazhimit të saj të deklaruar ndaj një politike të jashtme të bazuar në vlerat liberale evropiane. Ajo ishte një kalorës i lirë në çështjet e fuqisë së fortë dhe shpesh nuk arriti të konsultohej me aleatët e saj ose t’i kushtonte vëmendjen e duhur shqetësimeve të tyre legjitime.
Nga Helmut Kohl në vitet 1990 deri në Scholz sot, kancelarët gjermanë kanë besuar vazhdimisht se politika tregtare dhe dialogu do të përmirësonin lidhjet me kundërshtarët aktualë dhe potencialë.
Duke sfiduar aleatët kryesorë si Shtetet e Bashkuara dhe Franca, Gjermania nxiti varësi ekonomike që përfundimisht mund të përdoreshin kundër saj. Në kohën kur Rusia pushtoi Ukrainën, Putini kishte një kontroll të hekurt në furnizimin me gaz natyror të Gjermanisë, dhe në kohën kur Xi Jinping arriti ta kthente Kinën në një diktaturë de facto, sektori masiv i eksportit të Gjermanisë ishte bërë i varur në mënyrë kritike nga Kina.
A është qeveria aktuale gjermane serioze për të adoptuar një politikë të jashtme më të sigurt dhe më pak të paqartë?
Fatkeqësisht, provat e hershme sugjerojnë të kundërtën.
I njëjti hendek i vjetër midis aspiratave të deklaruara të Gjermanisë dhe veprimeve të saj mbetet.
Pas njoftimit të mbështetjes për Ukrainën, qeveria ka qenë e ngadaltë në dhënien e ndihmës ushtarake dhe logjistike dhe forcimi i premtuar i Bundeswehr-it (forcat e armatosura) tashmë është shumë prapa afatit.
Për më tepër, Gjermania izolohet gjithnjë e më shumë brenda Bashkimit Evropian.
Kjo mungesë konsultimi ka rritur në një shkallë shqetësuese tensionet franko-gjermane.
Sa i përket politikës së jashtme feministe të bazuar në vlera, zyra e Baerbock tashmë dështoi në provën e parë duke qenë shumë e ngadaltë për t’iu përgjigjur protestave të udhëhequra nga gratë në Iran. Dhe Scholz shtoi paqartësinë e pozicionit të Gjermanisë me vizitën e tij në Kinë këtë muaj.
Ai tha se qëllimi i tij ishte të bindte Kinën që të bënte presion ndaj Rusisë që të mos përdorte armë bërthamore.
Por nëse ky ishte vërtet qëllimi i vizitës, pse ai mori me vete edhe një sërë drejtuesish të korporatave gjermane?
Unë shoh katër arsye të ndërlidhura.
Së pari, ekziston mungesa e të menduarit strategjik afatgjatë të Gjermanisë në politikën e jashtme, gjë që e verboi atë ndaj një rregulli themelor të gjeopolitikës: kushtet mund dhe shpesh ndryshojnë rrënjësisht.
Deri në sulmin e Vladimir Putinit në Ukrainë në fillim të këtij viti, Gjermania nuk kishte “plan B”. Ajo mezi e kishte marrë në konsideratë mundësinë që mund të kishte ndonjë alternativë ndaj periudhës së pas Luftës së Ftohtë të globalizimit të pafund ekonomik që nxiste përhapjen e vlerave liberale dhe demokracisë.
Arsyeja e dytë është lidhja e ngushtë midis interesave të korporatave gjermane dhe politikës së jashtme gjermane.
Është vetëm një ekzagjerim i vogël të thuhet se ajo që Gjermania e quan politikën e saj të jashtme është në fakt kryesisht një politikë tregtare. Kështu përfundoi në mënyrë kaq të pasigurt e varur nga energjia ruse dhe eksportet në Kinë.
Ishte biznesi i madh gjerman që donte gazsjellësin Nord Stream 2, me premtimin e tij për gaz të lirë rus, dhe janë eksportuesit gjermanë ata që e kanë bërë vendin edhe më të varur nga ekonomia kineze sesa nga Rusia.
Afërsia jo e shëndetshme e qeverisë gjermane me biznesin e madh komprometon vazhdimisht angazhimet e saj të tjera ndaj interesave kombëtare dhe evropiane.
Faktori i tretë është fenomeni i “permakrizës”.
Pas ardhjes në pushtet një vit më parë, qeveria aktuale Scholz nuk kishte kohë për të hyrë në modalitetin e funksionimit dhe për të filluar zbatimin e reformave të përshkruara në marrëveshjen e koalicionit, shumë prej të cilave kishin për qëllim të kapërcenin inercinë e viteve të Merkelit.
Në vend të kësaj, qeveria është marrë me pandeminë, pushtimin rus të Ukrainës, krizën energjetike, fluksin e një milion refugjatëve, inflacionin, ngadalësimin e ekonomisë, problemet e infrastrukturës, dixhitalizimin e vonuar dhe kërkesat e Polonisë për dëmshpërblime të Luftës së Dytë Botërore.
E mbingarkuar dhe pa kapacitetin për të trajtuar kaq shumë kriza në të njëjtën kohë, qeveria gjermane nuk ka arritur të qëndrojë në krye të çështjeve diplomatike më rutinore, siç është koordinimi i prokurimit të armëve me Francën.
Së fundmi, Gjermania ka një qeveri koalicioni kompleks dhe të brishtë, që shpesh punon për qëllime të ndërsjella. Debatet e ndezura mes nënkoalicioneve të ndryshme po vonojnë vendimet, po zhgënjejnë votuesit gjermanë dhe aleatët jashtë vendit, dhe shpesh jep rezultate të këqija.
Tre ministritë kryesore të përfshira drejtohen nga dy partitë e koalicionit që kanë më pak të përbashkëta.
Me të Gjelbërit që drejtojnë ministritë e jashtme dhe të ekonomisë, dhe Demokratët e Lirë në krye të ministrisë së financave, dështimet e koordinimit kanë qenë të shumta.
Këta faktorë ishin të dukshëm në lëvizjen për të kufizuar çmimet e gazit, udhëtimin e Scholz-it në Kinë dhe blerjet e energjisë me çmime të larta, të cilat i shtynë vendet e tjera evropiane.
Edhe një herë, Gjermania po tregon një mungesë shqetësuese ndjeshmërie ndaj aleatëve dhe guxim ndaj kundërshtarëve. Nuk mund të ketë Zeitenwende pa të dyja.
Helmut K. Anheier, profesor i Sociologjisë në Shkollën e Qeverisjes Hertie në Berlin, është profesor ndihmës i Mirëqenies Sociale në Shkollën Luskin të Marrëdhënieve Publike të UCLA.
Burimi: Project Syndicate
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Gjermania duhet të mbajë premtimin e saj!
“Zeitenwende”: një paralajmërim
