Situata e gazit natyror në Evropë nuk është aspak e zymtë nëse duhen besuar politikanët. Me nivelet e magazinimit, që luhaten midis 91-100% plot, disa psherëtima lehtësimi dëgjohen në tregjet e gazit të Evropës Veriperëndimore. Sezoni i ardhshëm i dimrit nuk duket më si një skenar i fundit i botës, veçanërisht jo për sa kohë që anijet LNG lundrojnë para porteve evropiane, duke pritur për të shkarkuar ngarkesat e tyre.
Realiteti, megjithatë, duket pak më i zymtë, edhe me nivelet e larta aktuale të magazinimit dhe gazin rus që ende hyn në tregjet evropiane. Kufizimet nga ana e furnizimit mund të jenë një dhimbje koke më e madhe sesa pritej. Furnizimi me gaz rus do të goditet kur BE-ja të vendosë regjimin e sanksioneve të 5 dhjetorit ndaj naftës dhe produkteve të naftës të Moskës, por edhe në anën tjetër të kontinentit.
Vendet e Evropës Jugore kanë qenë shumë aktive për të siguruar furnizime të reja në muajt e fundit, delegacione janë dërguar në Egjipt dhe Algjeri për të kërkuar vëllime shtesë dhe kontrata afatgjata. Eksportet e LNG të Egjiptit po lulëzojnë, me më shumë që do të vijnë vitin e ardhshëm. Kajro madje ka urdhëruar norma më të ulëta të konsumit të brendshëm të energjisë për të mbështetur kapacitetin shtesë të eksportit të LNG.
Algjeria, eksportuesi më i madh i gazit së Afrikë së Veriut në Evropë, po përfiton gjithashtu. Njëra pas tjetrës po prezantohet marrëveshja afatgjatë e gazit, ndërsa Spanja, Italia dhe madje edhe Sllovenia po nënshkruajnë. Optimizmi është i madh, por politika e brendshme algjeriane duket se është sërish një pengesë e madhe. Siç raportoi faqja arabe e lajmeve për energjinë Attaqa më 17 nëntor, marrëveshja e pritshme afatgjatë e gazit algjeriano-franceze është sfiduar sërish nga grindjet e brendshme politike. Burimet i kanë thënë Attaqa-s se Algjeri ka informuar Parisin se marrëveshja aktuale është shtyrë për një kohë të pacaktuar. Franca shpresonte të nënshkruante marrëveshjen përpara fundit të vitit 2022, duke kundërshtuar humbjen e furnizimeve me gaz rus. Me këtë marrëveshje, Parisi priste të rriste importet aktuale të gazit algjerian me rreth 50%. Zyrtarisht Algjeri i ka shtyrë negociatat deri në vitin 2023. Insajderët kanë përsëritur se një nga arsyet kryesore për vonesën e marrëveshjes është presioni i brendshëm algjerian për të detyruar Francën të paguajë për hezitimin e saj për të qenë më fleksibël në regjimin e vizave për algjerianët, për të njohur dhe të paguajë për të kaluarën e saj koloniale në Algjeri dhe të njohë keqbërjet e saj në të kaluarën.
Në gusht, presidenti algjerian Abdelmadjid Tebboune dhe homologu i tij francez Emmanuel Macron nënshkruan “Deklaratën e Algjerit për një Partneritet të Rinovuar midis Algjerisë dhe Francës”. Megjithatë, përkujtimi i 60-vjetorit të pavarësisë së Algjerisë ka shkaktuar sërish fërkime politike, pasi të dyja palët theksuan fuqishëm pozicionin e tyre. Ndikimi i Francës në Algjeri është zbehur dhe tani po qëndron pas vendeve si Turqia dhe Italia. Ndikimi i Rusisë dhe Kinës (partneri më i madh i Algjerit) është edhe shumë më i madh.
Për Francën, vazhdimi i grindjes së saj me Algjerinë vjen në kohën e gabuar. Furnizimet e ardhshme të Evropës me gaz janë shumë të pasigurta, kështu që çdo presion shtesë mbi vëllimet normale të importit konsiderohet shumë kritik. Aktualisht, kompania franceze e energjisë ENGIE po vazhdon ende bisedimet e saj me Sonatrach në pronësi të qeverisë algjeriane në lidhje me vëllimet shtesë të LNG-së dhe tubacioneve, siç u tha në qershor 2022. Negociatat tani duket se po godasin një pengesë, pasi ekzistojnë dallime në lidhje me palën algjeriane refuzimi për të rritur kohëzgjatjen e kontratës (2024) ndërkohë që ende ekzistojnë diferenca në çmim.
Vende të tjera evropiane gjithashtu presin furnizime shtesë algjeriane. Më 18 nëntor, kompania italiane e naftës dhe gazit ENI deklaroi se pret që flukset e gazit nga Algjeria të dyfishohen deri në vitin 2024. Lucia Calvosa (Kryetare e Bordit ENI) deklaroi se “zëvendësimi i gazit rus do të vijë kryesisht nga Algjeria, furnizimet e së cilës për Eni do të dyfishohen nga rreth 9 miliardë metër kub në vit në rreth 18 miliardë metër kub deri në vitin 2024. Nga këto 9 miliardë shtesë, një pjesë tashmë ka ardhur dhe tjetra do të mbërrijë në mënyrë progresive gjatë vitit 2023”.
Një tjetër mesazh vjen nga Spanja. Edhe pse kompania spanjolle energjetike ENAGAS tha se aktualisht Algjeria furnizoi 21.2% të gazit përmes gazsjellësit Medgaz, që është 20% e konsumit total spanjoll, asnjë vëllim real shtesë nuk është marrë. Që nga fundi i vitit 2021, Spanja dhe Algjeria janë në një konflikt politik, të lidhur me Marokun dhe Polisarion, një lëvizje çlirimtare që pretendon Saharanë Perëndimore. Çdo forcim i pozicionit të eksportit të gazit të Algjerisë në tregun spanjoll shkaktohet vetëm nga fakti se furnizuesit e tjerë kanë reduktuar vëllimet e tyre në Gadishullin Iberik.
Optimizmi i disa vendeve evropiane bazohet në pritshmëri, të cilat ende nuk po realizohen. Pa furnizim shtesë, Evropa mund të luftojë për të siguruar gaz të mjaftueshëm në vitin 2023. Algjeria mund të mos sjellë stabilitetin aq të nevojshëm në tregjet e gazit të BE-së dhe mund të mos qëndrojë as në nivelet normale të furnizimit. Gjatë dy muajve të fundit, u bë e qartë se premtimet algjeriane dhe kontratat e reja nuk janë një bazë e fortë për furnizim të sigurt. Në nëntë muajt e parë të vitit 2022, eksportet algjeriane ranë me 12% nga viti në vit, duke arritur një nivel prej vetëm 36.2 miliardë cm.
Disa janë edhe më të shqetësuar për muajt e ardhshëm, pasi ndikimi i Moskës në vendin e Afrikës Veriore është ende në rritje. Një rezultat i mundshëm i drejtpërdrejtë i sanksioneve të ardhshme të BE-së ndaj naftës ndaj Rusisë mund të jetë një Algjer shumë më kundërshtues. Rritja e presionit politik të brendshëm dhe fatkeqësitë teknike “të pritshme” janë skenarë të mundshëm. Javën e kaluar, Rusia dhe Algjeria zhvilluan stërvitje të përbashkëta ushtarake në Mesdhe dhe Moska është gjithashtu furnizuesi më i madh i armëve në Algjeri. Tani për tani, duket se Algjeri po kërkon të luajë në të dyja anët e gardhit.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga OilPrice.com
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘The Economist’: Si duhet të përballet Europa me krizën e energjisë?
“Kriza energjetike do të zgjasë më shumë sesa një dimër”
